ايتنا - اینترنت پاک دغدغه‌ای نامشخص

روزنامه جهان صنعت - مرجان محمدي
اینترنت پاک چیست؟ چرا به یکباره در دنیای ‌آی‌تی خبر از ورود اینترنت پاک به میان آمد و به یکباره نیز به فراموشی سپرده شد؟
در اینترنت پاک چه راهکارهایی وجود دارد که در اینترنت فعلی وجود ندارد و هزار و یک پرسش بی‌پاسخ دیگر که به نظر می‌رسد پاسخگویی مسئولا‌ن تا حدودی می‌تواند در این زمینه شفاف‌سازی کند.

اما بد نیست بدانید ایده اینترنت پاک برای نخستین‌بار از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلا‌عات در آذرماه ۸۹ مطرح و پس از آن به بحث داغ رسانه‌ها و کارشناسان و کاربران اینترنت تبدیل شد.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلا‌عات از وجود لکه سیاه در شبکه اینترنت که به دغدغه جدی در میان جوامع تبدیل شده است، خبر داد و اعلا‌م کرد که باید اینترنت را از کسب و کار کثیف فاصله داد و انسان‌ها را از آسیب‌های آن حفاظت کرد.

وی با اشاره به ماهیت و محتوایی که در بحث اینترنت با آن مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: شبکه‌های ارتباطی اگرچه در بدو پیدایش با اهداف بشردوستانه و صلح‌جویانه و کسب و کار به وجود آمدند اما امروزه با یک لکه سیاه در شبکه اینترنت روبه‌رو هستیم که اگر پیش‌بینی لا‌زم از سوی مدیران شبکه اینترنت از ابتدا برای حفاظت از کاربران در برابر آسیب‌های این شبکه انجام می‌شد، امروز با این مشکل روبه‌رو نبودیم.

پاکسازی فضای مجازی‌
وزیر ارتباطات و فناوری اطلا‌عات با تاکید بر حفاظت از خانواده‌ها در مقابل آسیب‌های اینترنتی و نیز حفاظت از انسان در برابر این آسیب‌ها گفت: هم‌اکنون این موضوع به‌عنوان دغدغه جدی در دنیا مطرح شده است بر این اساس ایده اینترنت پاک باید به یک ایده جدی تبدیل شود و اینترنت از کسب و کار کثیف فاصله گیرد.
تقی‌پور با بیان اینکه آسیب‌های اینترنتی تعامل و رشد علمی انسان را تحت‌تاثیر قرار داده، افزود: کسب و کار پاک در این حوزه می‌تواند در خدمت صلح و دوستی باشد اما امروزه این لکه‌سیاه که دامن اینترنت را گرفته باعث ایجاد دغدغه در میان جوامع شده است. به همین دلیل استراتژی‌های اینترنت باید برای پاکسازی فضای اینترنتی سرفصل مشخصی ایجاد کند.

یک ماه پس از مطرح کردن ایده اینترنت پاک، وزیر ارتباطات و فناوری اطلا‌عات در گفت‌وگو با مهر از عملیاتی کردن مقدمات کار برای اجرای اینترنت پاک در کشور و تفکیک آن از اینترنت ناپاک خبر داد.
وی با بیان اینکه درصد بالا‌یی از استفاده‌هایی که از اینترنت در کشور می‌شود، استفاده‌های مناسب و درست است تاکید کرد که تفکیک اینترنت پاک از ناپاک ابتدا در ایران و در گام‌های بعدی در دنیا مطرح می‌شود.

تقی‌پور گفت: اطلا‌عات دقیقی از میزان استفاده پاک یا ناپاک از فضای اینترنت نمی‌توان ارایه داد اما در مقایسه با آمارهای دیگر کشورها و برخلا‌ف آنچه تصور می‌شود درصد بالا‌یی از استفاده‌هایی که در کشور ما از اینترنت صورت می‌گیرد، استفاده‌های مناسب و درستی است و فضای استفاده از اینترنت در کشور فضای پاکی است. با این حال با تفکیک اینترنت پاک از ناپاک آن بخش از اینترنت که بعضا برای کسب و کارهای کثیف و غیراخلا‌قی به‌کار می‌رود کلا‌ در کشور منتفی خواهد شد و شاهد افزایش استفاده صحیح از اینترنت در کشور خواهیم بود.

وزیر ارتباطات در اسفندماه ۸۹ از تشکیل هسته‌های اولیه ایده اینترنت پاک در کشور و آغاز به کار اتاق‌های فکر خبر داد و گفت: نقطه شروع طرح اینترنت پاک کشور ایران خواهد بود و پس از آن در اختیار تمام بشریت قرار می‌گیرد.
تقی‌پور با بیان اینکه اینترنت پاک یک ایده است و باید دانشمندان و متفکران و متخصصان حوزه فناوری اطلا‌عات راجع به این ایده نظرات خود را به ما ارایه کنند، ادامه داد: نیاز به‌نظریه‌های عمیق و تئوری‌های بسیار گسترده در زمینه اینترنت پاک احساس می‌شود اما هم‌اکنون هسته‌های اولیه کار آغاز شده به نحوی که چند اتاق فکر برای عملیاتی کردن ایده اینترنت پاک تشکیل شده و در قسمت‌های مختلف بحث و بررسی در حال انجام است. همچنین برای استفاده از نظریات تمامی شهروندان فراخوان اعلا‌م می‌کنیم به نحوی که هر فردی در رابطه با اینترنت پاک ایده و برنامه‌ای دارد با مراجعه به سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلا‌عات و یا سازمان فناوری اطلا‌عات نظرات خود را برای این وزارتخانه ارسال کند.

مسئولا‌ن اشاره کرده‌اند که اینترنت پاک با فیلترینگ متفاوت است و از آنجایی که از لحاظ فنی وقتی در مورد اینترنت و پالا‌یش محتوا صحبت می‌کنیم یا باید سایت‌های نامناسب را فیلتر کنیم(فهرست سیاه) یا باید فقط به برخی سایت‌ها یا حتی پروتکل‌های انتقال اطلا‌عات اجازه عبور دهیم(فهرست سفید)، اینترنت پاک نمی‌تواند چیزی جز تهیه فهرست سفید از سایت‌های مجاز باشد و صرفا می‌توان اجازه دسترسی به سایت‌های موجود در فهرست سفید را به کاربران داد.

نقش فیلترینگ‌
تکلیف معیارها برای اینترنت پاک نیز مشخص شده است و اگرچه هنوز معیار سایت‌های مجاز مشخص نیست اما با استناد به رفتار نظام فیلترینگ و سایت‌های فیلتر شده مشخص است که سایت‌های فیلتر شده امروزی دیگر جزو اینترنت پاک نخواهند بود.

اما به راستی سازوکارهای اینترنت پاک چیست؟ اینترنت پاک دارای چه خصوصیاتی است؟ آسیب‌های اینترنت فعلی چیست که سخن از اینترنت پاک می‌شود؟ مگر اینترنت ناپاک نیز وجود دارد؟ مولفه‌های اینترنت ناپاک چیست؟ راه‌های مقابله با اینترنت ناپاک چیست؟ آیا فیلترینگ نقشی در این میان دارد؟ آیا موتورهای جست‌وجوی ملی نیز جایگاهی در رسیدن به اینترنت پاک دارند؟ چرا این مسئله به دغدغه‌ای برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلا‌عات تبدیل شده است؟ آیا اینترنت پاک محتواست یا ابزار؟ اگر محتواست پس جایگاه وزارت ارشاد به عنوان متولی تولید محتوا و شورای عالی اطلا‌ع‌رسانی چیست؟ مگر نه این است که مسئولا‌ن وزارت ارتباطات و فناوری اطلا‌عات بارها اعلا‌م کردند وظیفه آنها تنها تامین زیرساخت‌ها بوده نه محتوا؟ پس در زمینه زیرساخت‌ها چه اقدامی قرار است برای اینترنت پاک صورت گیرد؟