ترابردپذیری شماره تلفن همراه به‌طور خلاصه به فرایندی گفته می‌شود که تمامی مشترکین اپراتورهای خطوط تلفن همراه می‌توانند طی آن، اپراتور سرویس‌دهنده خود را بدون تغییر در پیش شماره یا شماره اصلی سیم‌کارت تعویض نمایند.
این طرح که بیش از ۱۵ سال در ۸۰ کشور اجرا شده، در تیرماه سال 1395 مورد تصویب سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی قرار گرفت و هر سه اپراتور کشور موظف به اجرایی کردن آن شدند.

طرح ترابردپذیری را می‌توان به‌عنوان یکی از سنگین‌ترین طرح‌ها و پروژه‌های سیستم مخابراتی کشور محسوب کرد، چرا که این طرح علاوه بر داشتن مشکلات اجرایی نیازمند زیرساخت‌هایی برای عملی شدن است.

 

خوب است بدانید که در بحث ترابرد پذیری سه شاخص مهم هستند.
اول میزان ورودی به اپراتور، دوم میزان خروجی از آن و سوم تراز.
میزان ورودی و خروجی که نیاز به توضیح ندارد. اما تراز را میتوان به نوعی جمعبندی خروجی و ورودی به حساب آورد. مثلاً اگر برای اپراتور همراه اول 1000 مورد ورودی و 600 مورد خروجی داشته باشیم، تراز آن در نهایت میشود مثبت 400 مورد.

با این مقدمه، آمار واقعی و رسمی را در ادامه برای هر اپراتور مطرح می کنیم.

وضعیت و تراز همراه اول

بر اساس آمار منتشره، همراه اول به عنوان اپراتور اول کشورمان از شهریور ماه سال 95 که طرح ترابردپذیری به صورت ملی به اجرا در آمد، تعداد 617 هزار و 564 مورد ورودی داشته است. تعداد خروجی این اپراتور 552 هزار و 216 مورد بوده است.
با این حساب تراز همراه اول 65 هزار و 348 مورد است.

وضعیت و تراز ایرانسل
اما آمارها حاکی از این است که 601 هزار و 230 نفر از مشترکان ترجیح داده‌اند که خطشان را به ایرانسل تغییر دهند. پس این عدد تعداد ورودی به اپراتور ایرانسل طی دوره زمانی مورد بحث بوده است. اما تعداد 591 هزار و 645 مشترک نیز از این اپراتور جدا شدهاند که تعداد خروجی از آن را نشان میدهد.
به این ترتیب، تراز ایرانسل در بحث ترابرد 9 هزار و 576 مورد است.

وضعیت و تراز رایتل
رایتل نیز یکی دیگر از اپراتورهای فعال در فضای ارتباطی کشور است که از شهریور 95 تاکنون 53 هزار و 970 مشترک به آن پیوسته اند و 128 هزار و 894 مشترک نیز از آن جدا شدهاند.
تراز این اپراتور منفی است و عدد منهای 74 هزار و 924 را نشان می دهد.
 

 

به منظور تجزیه و تحلیل دقیق آمار ترابردپذیری اپراتورها باید به دو موضوع توجه داشته باشیم.

اول: ضروری است که به صورت همزمان به هر سه شاخص توجه کنیم. به این معنا که اگر فقط یک شاخص اعم از خروجی، ورودی یا تراز را بررسی کنیم، به خطا خواهیم رفت.
دوم: از سوی دیگر لازم است که سهم هر یک از اپراتورها را در فضای ارتباطی کشور نیز در نظر بگیریم. به طور مثال، اگر تعداد خروجی از اپراتور همراه اول 60 هزار مورد است، باید دقت کنیم که این تعداد نسبت به کل مشترکان این اپراتور چه درصدی را تشکیل می‌دهد.

با توجه به آنچه در بالا گفتیم، به بررسی آمار ترابردپذیری اپراتورها میپردازیم.
همراه اول به عنوان اپراتور برتر کشور از شهریور 95 تاکنون تعداد 617 هزار و 564 مورد ورودی داشته است که از 601 هزار و 230 مورد ایرانسل و 53 هزار و 970 مورد رایتل بیشتر است. به نظر میرسد در این شاخص، ایرانسل با همراه اول فاصله چندانی ندارد. اما فاصله همراه اول و ایرانسل با رایتل قابل توجه است.

شاخص بعدی میزان خروجی از اپراتور است که باید با دقت بیشتری به آن پرداخت. در این بخش ضروری است به تعداد مشترکان هر اپراتور دقت کنیم.
به هر حال، تعداد خروجی از همراه اول، ایرانسل و رایتل به ترتیب در بازه زمانی مورد بحث 552 هزار و 216، 591 هزار و 654 و 128 هزار و 894 مورد بوده است. در تجزیه و تحلیل این شاخص باید بگوییم که اولاً تعداد خروجی همراه اول نسبت به ایرانسل و رایتل به طور کلی کمتر بوده است. اما وقتی که میزان مشترکان اپراتورها را هم لحاظ می‌کنیم، این شکاف عمیق‌تر می‌شود.

همانطور که میدانید همراه اول اپراتور نخست کشور است و طبعا تعداد مشترکان بیشتری نسبت به ایرانسل و رایتل دارد. بنابراین، حتی اگر تعداد خروجی از آن مساوی با دو اپراتور دیگر بود، باز هم نسبت به آنها شرایط بهتری داشت.
حال به شاخص تراز می‌رسیم. تراز نشان می‌دهد که اپراتورها نسبت به خروجیشان چقدر ورودی داشته‌اند و در واقع با احتساب تعداد خروجی، چقدر مشترکان جدید به آنها اضافه شده‌اند.
در این شاخص نیز وضعیت همراه اول نسبت به اپراتورهای دیگر بهتر است، به طوری که شاخص همراه اول مثبت 65 هزار و 348 مورد است، در حالی که این شاخص برای ایرانسل 9 هزار و 576 است و رایتل هم که شرایط نامناسبی دارد و ترازش منفی است.
 

همانطور که در بالا گفته شد، طرح ترابردپذیری یکی از طرحهای سنگین و البته جالب به شمار می‌رود که در حوزه ارتباطات کشور اجرایی شده است. به نظر میرسد که این طرح زمینه را برای رقابتی‌تر شدن فضای ارتباطی کشور نیز فراهم کرده است، زیرا برای کاربران این امکان فراهم شده است که اپراتور مورد نظرشان را با توجه به خدمات اعطایی انتخاب کنند.

گفتنی است، سیدمحمدامامی، مدیرکل دفتر نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات رگولاتوری اخیرا درباره‌ ترابردهای موفق از ابتدای اجرای ترابردپذیری اپراتورهای همراه اظهار کرده است که تاکنون 1 میلیون و۲۷۰ هزار و۶۹۸ ترابرد موفق حقیقی و حقوقی انجام شده است.
وی همچنین اعلام کرده است که این طرح در حال حاضر (سال 98) از تب و تاب افتاده است و مردم رغبتی به آن ندارند.

به نظر می‌رسد با توجه به آمار موجود می‌توان در این ادعای مدیر کل دفتر نظارت بر خدمات ارتباطی و فناوری اطلاعات رگولاتوری شک کرد، زیرا آمارها از فاصله فاحش اپراتورها به لحاظ ترابردپذیری در شاخص تراز حکایت دارد، به طوری که تراز ترابرد به شبکه همراه اول تا اول بهمن ماه سال جاری حدود 7 برابر ترابرد به شبکه ایرانسل از ابتدای اجرای این طرح بوده است.
 

در پایان می‌توان این طور جمع‌بندی کرد که طرح ترابردپذیری یکی از طرح‌های سنگین و ملی در عرصه ارتباطات است که می‌تواند میزان استقبال از اپراتورها را به محک آزمایش بگذارد.
به نظر می‌رسد اپراتور همراه اول توانسته است در این آزمون هم سربلند بیرون بیاید و مشترکان بیشتری را به سمت خودش جلب کند.

از طرفی، به منظور درک صحیح طرح ترابردپذیری و جزئیات آن باید نکاتی را مدنظر داشته باشیم، از جمله اینکه ضرورت دارد به شاخص تراز و میزان مشترکان هر اپراتور توجه ویژه داشته باشیم.