قطع 10دقیقه‌ای سراسری اینترنت تعجب همگان را برانگیخت؛ اینترنت ثابت و همراه روز گذشته(هفته گذشته) برای دقایقی در کل کشور قطع شد و تا لحظه نوشتن گزارش، اطلاع‌رسانی دقیق و شفافی درخصوص این اتفاق نشده است. قطع شدن اینترنت حتی برای 15دقیقه در سراسر کشور، امری عادی نیست، هرچند شفاف نکردن موضوع غیرعادی‌تر است. طی چهارماه اخیر، کندی و قطعی اینترنت باعث شده تا زندگی بسیاری از مردم با مشکل رو‌به‌رو شود. بسیاری از افرادی که در شبکه‌های اجتماعی کسب‌و‌کاری راه‌اندازی کرده بودند به‌اجبار دست‌فروشی را پیش گرفتند و رانندگان تاکسی‌های اینترنتی نیز هربار با قطع شدن اینترنت با مشکل شدید در کار خود رو‌به‌رو می‌شوند. در روزهایی که ناآرامی‌ها فروکش کرده، چه اتفاقی باعث شده تا اینترنت برای دقایقی در کل کشور قطع شود؟
عذرخواهی بدون شفافیت
اواخر هفته گذشته بود که اینترنت همراه به‌مدت دو روز از ساعت 7:30 صبح تا 12ظهر به‌دلیل برگزاری کنکور سراسری در اکثر مناطق کشور قطع شد. این درحالی‌است که پیش‌تر اشاره کرده بودیم که می‌شود با دستگاهی به‌نام «جَمر» صرفا سینگال‌های دانشگاه‌ها و مدارسی که کنکور در حال برگزاری است را قطع کرد و این قطعی اینترنت به‌صورت منطقه‌ای اصلا منطقی و تصمیم صحیحی نیست.
به ماجرای روز گذشته برگردیم؛ بعد از قطعی اینترنت روابط عمومی شرکت ارتباطات زیرساخت، با صدور اطلاعیه‌ای از مردم بابت قطع15 دقیقه‌ای اینترنت عذرخواهی کرد اما اعلام نکرد که علت این اتفاق چه بوده است:« صبح دیروز از ساعت ۱۱:۴۳دقیقه به مدت 10دقیقه شاهد افت ترافیک بین‌الملل بودیم که به‌سرعت برطرف شد. شرکت ارتباطات زیرساخت به دلیل این اتفاق از مردم عزیز عذرخواهی می‌کند. لازم به ذکر است که تیم‌های فنی در حال بررسی علت بروز این حادثه هستند. » همچنین خبرنگار روزنامه هم‌میهن نیز به جهت پیگیری این موضوع با روابط عمومی وزارت ارتباطات تماس گرفت که آنها نیز پاسخ روشنی بابت قطعی 15دقیقه‌ای اینترنت نداشتند و علت چنین رخدادی را نمی‌دانستند.
کیف قطع اینترنت دست کیست؟
اخیرا فردی به‌عنوان کارشناس در صدا و سیما ادعا کرده بود، رئیس‌جمهور آمریکا همیشه یک کیف همراهش است که در آن دکمه‌هایی به اسم Kill Internet وجود دارد که اگر آنها را فشار دهد، اینترنت جهان قطع می‌شود.
این اظهار نظر درحالی مطرح شده که ایران در سال ۲۰۲۲ مجموعا ۱۱مورد محدودیت اینترنتی را تجربه کرده که شامل فیلترینگ دو شبکه‌اجتماعی، ۵قطعی سراسری و ۴ قطعی منطقه‌ای اینترنت بوده است. طبق گزارش سرف‌شارک، ۱۰مورد از محدودیت‌های اینترنت در ایران مربوط به اعتراضات بوده و دولت ایران نیز به همین دلیل در سال گذشته میلادی دو شبکه اجتماعی اینستاگرام و واتس‌آپ را فیلتر، اینترنت چهار منطقه را قطع و در پنج مورد اقدام به قطع سراسری اینترنت کرده است. ایران در زمینه بیشترین تعداد «محدودیت‌های طولانی» هم رکورددار است؛ آمارهای سرف‌شارک نشان می‌دهد که کشور ما در سال ۲۰۲۲، به مدت دو هزار و ۴۲۴ساعت محدودیت واتس‌آپ و اینستاگرام را تجربه کرده، اسکایپ محدودیت دو هزار و ۳۵۳ساعتی داشته، قطع اینترنت در کردستان به مدت ۳۳۶ساعت ادامه داشته و قطع اینترنت سراسری هم به مدت ۳۳۰ساعت رخ داده است.
به گزارش statista، طبق مطالعات آنلاین شرکت امنیت و حریم خصوصی Surfshark در مورد ۱۹۳کشور عضو سازمان‌ملل، در حال حاضر حدود ۲درصد از کشورهای مورد بررسی، دسترسی به رسانه‌های اجتماعی و برنامه‌های ارتباطی را مسدود کرده‌اند. چین، کره شمالی، ایران و ترکمنستان. همچنین درخصوص سایر کشورهای جهان، هیچ کشور اروپایی‌ای به‌جز چند کشور ازجمله ترکیه و بلاروس، شبکه‌های اجتماعی را فیلتر نکرده است. تنها دو کشور بلاروس و ترکیه، رسانه سانسورهای شدید دارد. هیچ‌کدام از برنامه‌های پیام‌رسان در اروپا فیلتر نیستند.
تاثیر روی زندگی مردم
شاید گمان کنید که 15-10دقیقه قطعی اینترنت خیلی تاثیری بر زندگی نداشته است، اما چنین نیست و همین چنددقیقه صدمات زیادی به بسیاری از بانک‌ها، مراکز آموزشی، کسب‌وکارها و... خواهد زد. درحقیقت امروز اینترنت مثل هوا یک نیاز روزانه برای مردم است. اگر پیش‌تر اینترنت، نقش مکمل را برای زندگی روزانه مردم ایفا می‌کرد که آخر شب‌ها مردم برای چک کردن سایت‌های خبری یا ارسال کردن ایمیل، به اینترنت وصل می‌شدند و کار از این فراتر نمی‌رفت، اما در قرن 21 و سال 2023 شرایط تغییر کرده است. اینترنت تاثیر مستقیم در کسب‌وکار مردم دارد. خدمات پرداخت، خدمات بانکی، موضوعات ارتباطی و سفارش مردم از رستوران‌ها همه‌و‌همه به وجود اینترنت بستگی دارد.
زمانی که اینترنت حتی به مدت 15دقیقه قطع می‌شود یعنی 15دقیقه کارهای بانکی مردم، ارتباط مردم با دنیا و بسیاری از کسب‌وکارهای مردم قطع شده است. اینطور می‌توان گفت که مردم 15دقیقه نتوانستند ازطریق تاکسی‌های اینترنتی کارشان را پیش ببرند، همچنین از خدمات بانکی استفاده کنند.
کارشناسان معتقدند، این موضوع نباید تبدیل به یک امر عادی شود که بابت هر موضوعی، دست روی اینترنت بگذارند و چنددقیقه یا چندساعت آن را قطع کنند.
محمد کشوری، کارشناس فناوری اطلاعات نیز درخصوص قطعی اینترنت و تبعات آن روی زندگی مردم به خبرنگار هم‌میهن، گفت: «طبعا همین 15دقیقه، تبعات گسترده‌ای برای مردمی دارد که این روزها به‌سختی به اینترنت وصل می‌شوند. من از این زاویه به ماجرا نگاه می‌کنم که حتی اگر اینترنت را قطع نکنند، باتوجه به استفاده متعدد از فیلترشکن‌ها به‌صورت خودکار دسترسی مردم به بسیاری از سایت‌های داخلی نیز محدود شده است و کاربر دائم باید در حال روشن و خاموش کردن فیلترشکن باشد تا کارش را پیش ببرد. اینکه خبرهایی شنیده می‌شود که قرار است به‌زودی تمام فیلترشکن‌ها نیز از کار بیفتد، خبر ناگواری است. هفته گذشته هم اینترنت به‌دلیل برگزاری کنکور سراسری قطع شد و حالا می‌بینیم که دسترسی مردم در کل کشور به‌مدت 15دقیقه به اینترنت قطع شده است.»
تفاوت این دوره چه بود؟
دفعات قبلی، شبکه‌های داخلی وصل بودند و صرفا شبکه‌های بین‌المللی قطع می‌شدند که مردم می‌توانستند کارهای روزمره بانکی و دسترسی به سایت‌های داخلی را داشته باشند اما روز گذشته همزمان، شبکه ملی داخلی و بین‌المللی قطع شد. همچنین اتفاق عجیب دیگری که رخ داد، آی‌پی سایت گوگل که 8888 است نیز وصل بود که می‌توان چنین تصور کرد که «شاید» قرار است سایت دیگری جایگزین گوگل شود.
چند وقت اخیر اینترنت چندباری قطع شده است. اینها غیر از اختلال مدام و همیشگی در اینترنت است که کاربران را حسابی کلافه کرده است و حتی مستأصل. متاسفانه مسئولان کماکان به اینترنت به‌چشم یک پدیده فانتزی نگاه می‌کنند، نه یک زیرساخت ضروری.
بعضی معتقدند قطعی چندباره اینترنت طی دو سه ماه اخیر ما را به این نتیجه می‌رساند که ظاهرا این قطعی‌ها در راستای تغییرات گسترده در شبکه‌های ملی ارتباطات است. باتوجه به اینکه حاکمیت شفافیت صحیح و روشنی در این‌باره ندارد طبعا شایعات هر روز نسبت به این ماجرا افزایش پیدا می‌کند. (روزنامه هم‌میهن)
دریافت لینک صفحه با کد QR