خبرگزاری نزديك به دولت «تسنيم» از استعفای ابوالحسن فيروزآبادی ، رييس مركز ملی فضای مجازی خبر داده است. اين خبرگزاری عنوان كرده كه «رييسجمهور به زودی درباره اين استعفا تصميمگيری و دبير جديد را معرفی خواهد كرد.» وبسايت مركز ملی فضای مجازی كه زيرنظر شورای عالی فضای مجازی فعاليت ميكند هنوز اين خبر را تاييد نكرده. اما پيگيريها نشان از تاييد اين موضوع دارد. فيروزآبادی از سال 94 در اين سمت حضور داشته و حالا به نظر ميرسد كه با رفتن او از يكی از حساسترين سازمانهای مرتبط با شبكه ارتباطاتی ايران، بايد منتظر تحولات تازهای در اين زمينه بود.
اما فيروزآبادی كيست و در اين 7 سال چه كارنامهای از خود به جا گذاشته است؟
نام فيروزآبادی با تحصيلات مرتبط با حوزه مخابرات وآيتی اولينبار در سال 88 به هنگامی مطرح شد كه وبسايت «الف» (در آن زمان متعلق به احمد توكلی نماينده تهران در مجلس بود) او را «متخصص برجسته آی تي» ناميد و از برگزاری «مراسم توديع دكتر فيروزآبادی معاون فناوری اطلاعات وزارت اطلاعات» خبر داده بود. اين وبسايت همچنين عنوان كرده بود كه «فيروزآبادی 25 سال سابقه مسووليت فنی در وزارت اطلاعات داشته است.» هاشميرفسنجاني، رييسجمهور اسبق ايران نيز در بخشی از خاطرات 28 بهمن 1374 نوشته است: «مهندس [ابوالحسن] فيروزآبادی ، معاون فنی وزارت اطلاعات آمد و گزارش خدمات فنی خودش را داد. از وزير و معاونان ديگر به خاطر فشار زياد برای استفاده از ابزار فنی برای شنود و كنترل و عدم قدرشناسی زحمات او گله داشت.»
فيروزآبادی متولد 1340 در نجف است و روزنامه خراسان در گزارشی پيرامون وی نوشته است: «پدر وی مرحوم آيتا... سيد مرتضی فيروزآبادی از روحانيون حوزه علميه قم بوده است.» ماهنامه «پيوست» تيرماه سال گذشته با گمانهزنی در اين باره عنوان كرده كه « اگر اينطور باشد، ميتوان گفت پدربزرگ او آيتالله سيدمحمد فيروزآبادی از فقهای نجف است كه در زمان قاجار از يزد به عراق مهاجرت كرده بود. همچنين برادرش علی فيروزآبادی در دورهای معاون فناوری اطلاعات همراه اول بود و اكنون عضو هيات عامل سازمان فناوری اطلاعات است.»
وبسايت شخصی فيروزآبادی ميگويد او بين سالهای ۷۰ تا ۸۲ مدير فنی و تحقيقات و توسعه و عضو هياتمديره شركت صنايع الكترونيك زعيم و از سال ۸۲ تا ۸۸ رييس هياتمديره اين شركت و تا سال ۹۲ نيز نايبرييس هياتمديره بوده است. زعيم يك شركت مخابراتی است كه در زمينه زيرساختهای مخابراتي، فناوری اطلاعات، سيستمهای ايمنی و تحقيق و توسعه فعاليت ميكند.
ورود به وزارت كار
همزمان با آغاز به كار دولت روحاني، فيروزآبادی نيز به مانند برخی ديگر از مديران اقتصادی سابق وزارت اطلاعات در دولت به كار گرفته شد. او اينبار با ورود به وزارت رفاه، كار و امور اجتماعي، « مرد در سايه» اين وزارتخانه شد. فيروزآبادی در فاصله سالهای 92 تا 94 يكی از قدرتمندترين هلدينگهای زيرمجموعه وزارت كار يعنی «شركت سرمايهگذاری سازمان تامين اجتماعی موسوم به «شستا » را در اختيار داشت.
در مركز ملی فضای مجازي
داستان ورود فيروزآبادی به مركز ملی فضای مجازی كه تقريباً نهادی برساخته از شورای عالی فضای مجازی است؛ متفاوت است. از زمان ايجاد اين مركز، مديريت آن با حاشيههايی همراه بود. اولين مدير، مهدی اخوان بهابادي، استاد دانشگاه تهران بود كه در دولت دوم احمدينژاد به اين سمت گمارده شد. او كه رابطه خويشاوندی با حسن غفوری فرد نيز دارد در اين سمت زياد دوام نياورد و اختلاف نظرها با رييسجمهور وقت و البته وزارت ارتباطات كار را به بركناری اخوان كشاند. در سال 92 همزمان با روی كار آمدن دولت روحاني، مديريت اين مركز به محمدحسن انتظاری سپرده شد. اما «تضاد منافع » در روابط اين مركز با وزارت ارتباطات همچنان مشهود بود. تا اينكه در سال 94، مركز ملی فضای مجازی به فيروزآبادی سپرده شد. يكی از شروط فيروزآبادی برای قبول اين سمت، اختصاص يك ساختمان مستقل به مركز ملی فضای مجازی و جدايی فيزيكی آن از پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مركز تحقيقات مخابرات سابق) ايران بود كه همينطور هم شد.
قدرت گرفتن
به نظر ميرسد از همين زمان است كه زور مركز ملی فضای مجازی به وزارت ارتباطات چربيده است. اين مركز از سال 94 دست به اقداماتی زد كه نتيجه آن حتی به تغيير در برخی اسناد بالادستی نيز انجاميد. بهطور مثال، سند شبكه ملی اطلاعات در اين دوره تهيه شد و حاشيهها و سر و صداهای فراوانی را برانگيخت. موضوع «اينترنت طبقاتي» و «فروش ويپيان قانوني» نيز در همين دوره مطرح شده است.
در اين دوره است كه فيروزآبادی در راس مركز ملی فضای مجازی اظهاراتی كرده كه نتيجه آن را ميتوان امروز ديد. بهطور مثال او از «فيلترينگ هوشمند » بارها دفاع و عنوان كرده كه «نظام فيلترينگ بايد به گونهای باشد كه بر اساس جنس، ميزان دانش، سن و شغل مخاطب بتواند فيلتر متناسب به او بدهد.» هرچند بعدها، به هنگام ثبتنام برای انتخابات رياستجمهوری 1400 به خبرنگار ايسنا گفته بود كه «به عنوان مسوول سياستگذار در حوزه فضای مجازی اعتقاد به فيلتر ندارم.» با اين همه فيروزآبادی همان كسی است كه برخلاف تلاشهايی كه در وزارت ارتباطات انجام گرفت؛ در اسفند ۹۶ در يادداشتی كه خبرآنلاين آن را منتشر كرد، نوشته بود: «با صراحت ميگويم ادامه فعاليت تلگرام با وضعيت فعلی به صلاح نيست. البته مشكل ما اين است كه برای آن آلترناتيو نداريم و بايد آلترناتيو ايجاد كنيم.»
او در سميناری كه دوم آبانماه سال گذشته برگزار شد نيز گفته بود: «قلمرو اسلامی را نميتوانيم بر روی پلتفرمها و سرزمينهای مجازی كه غربيها برای ما فراهم كردند ايجاد كنيم، بر همين اساس توصيه ميكنم تا مسلمانان تلاش كنند در فضای مجازی قلمروسازی بدون تعارض كنند چرا كه در صورت تعارض قلمرو به دليل وابستگی به تعداد كاربر و ميزان تعامل آنها برای قدرت محكوم به نابودی خواهد بود. » او بهشدت از «پيام رسانهای داخلي» و صرف هزينه هنگفت برای راهاندازی آنها دفاع ميكرد. چنانكه هشتم آذرماه 1399 در نشست مشترك كميسيون امنيت ملی و اقتصادی مجلس گفته بود: «در تلاشيم تا جايگزينهايی برای تلگرام داشته باشيم و برای اين زمينه شروطی را نيز در نظر گرفتهايم تا تمام كسب و كارهای ايرانی كه در تلگرام فعاليت داشتند به شبكه مجازی بومی منتقل شود. لازم است به اين نكته اشاره شود كه كسب و كار تلگرام ... از نظر اقتصادی مبلغ قابل توجهی شكل نميگيرد.» هرچند كه او هيچگاه گزارشی از نتايج فيلترينگ و اثربخش بودن آن ارايه نداد. (منبع: روزنامه اعتماد)