هشدار در مورد تلفن همراه و بي‌توجهي به نگراني‌هاي کارشناسان
سال ١٩٨٤ سال پيدايش تلفن همراه در جهان است. دراواخر سپتامبر٢٠٠٤، تعداد دارندگان آن در فرانسه ٨/٤٢ ميليون نفر برآورد شد درحاليکه اين رقم، ٦ سال پيش از آن [سال ١٩٩٨ م.] به ٢/١٦ ميليون نفر مي رسيد. درسپتامبر ٢٠٠٣ انستيتوي هلندي TNO طي مطالعه اي در آزمايشگاه، نشان داد که قرارگرفتن در معرض يک موج ٧ /٠ ولت/متري به مدت چهل و پنج دقيقه، اثرات مخربي بر روي سلامتي دارد.(١) بنابراين دو انجمن کنترل بر نصب آنتن‌هاي تقويت کننده امواج تلفن همراه(٢) و حفاظت از محيط زيست فرانسه که سعي برنظارت و کنترل توسعه بي‌رويه فناوري بي‌سيم را دارند، از وزارت بهداشت اين کشور درخواست نمودند تا تحقيقي مشابه تحقيق TNO انجام دهد. اما هرگز پاسخي از سوي اين وزارت خانه دريافت نکردند.
اين يکي ازنمونه هاي بي توجهي حيرت‌انگيز مقامات دولت به نظارت اين فناوري است. درحقيقت به منظور شناخت اثرات اين امواج، مطالعات بي‌شماري بر روي انسان و حيوان انجام شده است. تعدادي از اين مطالعات چيزي را نشان نمي‌دهند اما نتايج بدست آمده از برخي ديگر، نگران کننده است.(٣) اما با اين همه به اين مطالعات توجه نمي‌شود چراکه از نظر برخي افراد، « تناقضات موجود بين آنها، ناشي از کافي نبودن شواهد و دلايل بوده و بنابراين دليل خوبي براي ناديده گرفتن هشدارها است».(٤) خلاصه آنکه در ايالات متحده، ارائه دهندگان سرويس و يا سازندگان گوشي‌هاي تلفن همراه از سوي کساني که از آن زياد استفاده کرده و به سرطان مغز دچارشده بودند، تحت پيگرد قانوني قرار گرفتند.
درواقع قرارگرفتن در معرض امواج تلفن همراه به دو گونه است : قرارگرفتن آگاهانه هنگامي که شخص با گوشي خود صحبت مي‌کند و قرارگرفتن ناخودآگاهانه در معرض امواج تقويت کننده‌ها که در بالاي ساختمان‌ها، دکل‌هاي برق و منبع‌هاي آب قراردارند. اين امواج برافرادي که از تلفن همراه استفاده نمي‌کنند نيز تاثير مي‌گذارد و احتمالا بر روي کساني که در حوالي اين آنتن‌ها ساکن هستند؛ به ويژه بر روي کودکان، بيماران و يا افراد مسن که به آنان «جمعيت حساس» گفته مي‌شود بي‌تاثير نيست و موجب ايجاد ميگرن، اختلال حواس، استفراغ، خستگي و بي‌خوابي و يا حتي سرطان، پديد آمدن غده(تومور) و يا تورم مغز مي شود. ٥ دسامبر٢٠٠١، وزير بهداشت فرانسه آقاي «برنارد کوشنر»(٥) در خصوص سي هزار آنتني که در آن زمان در سرتاسر اين کشور کار گذاشته شده بود، گفت : «اين پيشرفت مرتبا موجب ايجاد پرسش‌هائي درمورد خطراتي مي‌شود که قرارگرفتن مردم در معرض ميدان‌هاي الکترومغناطيسي توليدي توسط اين دستگاه‌ها براي سلامتي ايجاد مي‌کند.»(٦) جز مطالب عنوان شده درجمله اين مقام رسمي، دخالت جدي ديگري ازسوي مقامات دولت ديده نشد.
حدود ششصد مطالعه درمورد اثرات امواج الکترومغناطيس برروي سلامتي انجام شده و يا در حال انجام است که بيشتر آنها بطرز وسيعي ازسوي ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه حمايت مالي مي‌شوند. اداره کل تحقيقات پارلمان اروپا در يادداشتي مورخ مارس ٢٠٠١، خبر از تلاش آنان [ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه م.] براي قانع ساختن محققين به تغيير صريح نتايج مطالعاتشان به منظورهماهنگ سازي آن با بازار مي دهد.(٧) وجود برخي کارشناسان که همه جا دائما مشغول زير سوال بردن مطالعات انجام شده در مورد خطرات تلفن همراه هستند و همچنين عدم موضعگيري بعضي نشريات پزشکي هنگامي که روشن شد ضميمه هفته‌نامه Impact Médecine درمورد تلفن همراه که دراوايل سال ٢٠٠٣ به چاپ رسيد، ازسوي Orange [يکي از ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه در فرانسه م.] حمايت مالي مي‌شده؛ نگران کننده است.
در فرانسه ، «استانداردهاي حداکثري» امواج آنتن‌هاي تقويتي برحسب نوع فناوري مربوطه از٤١ تا ٦١ ولت/مترمتغيراست. درعمل، اين آنتن‌ها امواجي بين ٣ تا ١٠ ولت/متر پخش مي کنند. پس اين امواج بسيار بالاي پيش بيني شده در استانداردها براي چيست؟ از يکسو اين ارقام پيشنهادي تنها يک چيز را مدنظر دارد و آن اثرات حرارتي اين امواج است و نه اثرات احتمالي آن برروي سلامتي و از سوئي ديگر امکان توسعه فناوري را مي دهد که با به بازار آمدن نسل هاي جديد گوشي تلفن همراه پيچيده‌تر مي‌شود. با اين همه، همين مقادير در لوگزامبورگ ٣، در سوئيس ٤ و در ناحيه توسکانا ايتاليا ٥/٠ ولت/متر است.(٨)
برخي کشورها نصب آنتن در نزديکي مکان‌هاي حساس را ممنوع کرده‌اند. اما در فرانسه در حاليکه اين آنتن‌ها امواج خود را در نزديکي مدارس و بيمارستان‌ها منتشر مي‌کنند، قانون، تنها از ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه مي‌خواهد تا اقداماتي جهت هرچه ضعيف تر کردن اين امواج انجام دهند! درخواست تني چند از شهرداران اين کشور (شهرداران « Vallauris»، « Villeneuve-Loubet » و « Saint-Raphaël » ) مبني بر ممنوع ساختن نصب آنتن در شهرهاي خود، به ويژه ازسوي شوراي عالي حکومت رد شد.(٩) اغلب اوقات سازمان مجتمع‌هاي مسکوني دولتي(١٠)، مکان‌هاي مرتفع و مناسب براي ايجاد شبکه ها را به ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه عرضه مي کند و مستاجرين نيز اغلب اوقات درمقابل تصميمات اين سازمان بي اختيارند. « جنين لو کالوز»(١١) رئيس انجمن کنترل بر نصب آنتن‌هاي تقويت کننده امواج تلفن همراه، مي گويد: «کمبودهاي گوناگون، بيکاري، بحران مسکن، معضلات ناشي از سروصدا و يا احتمالا زيستن در مجاورت کارخانجات آلوده کننده، همواره بر روي دوش همان جمعيت سنگيني مي‌کند. اين معضلات گوناگون همگي تاثيرات مشابه دارند يعني باعث بروز بيماري‌هاي اعصاب و خصوصا سرطان خون(لوسمي) در کودکان مي‌شوند... بنابراين چگونه مي‌توان نقش تلفن همراه را در اين بيماري ها به اثبات رساند؟»
نصب کنندگان و تعميرکنندگان اين آنتن‌ها نيز در معرض امواج شديد تقويت کننده ها قرار دارند. بنابراين ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه ازپيمانکاران فرعي متعددي بهره جسته‌اند که براي از دست ندادن قرارداد، حاضرند به اين کار تن دهند. خانم کالوز خاطرنشان مي‌سازد: « اتحاديه‌ها و کميته‌هاي بهداشت و امنيت کار، دراين مورد درست همانند سازمان پزشکان کارسکوت کرده‌اند. حال آنکه در مورد بيماري‌هاي مرتبط با پنبه نسوز(آزبست) بايد گفت که ازطريق بيماري‌هاي ناشي از آن در محيط کار بود که تاثير آن بر روي سلامتي برهمگان روشن شد. اما در مورد پنبه نسوز، اثبات ارتباط علت ومعلولي ميان يک فرآورده و اثرات آن آسان بود. در نتيجه مي‌شود گفت که ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه داراي تمامي حقوق هستند. تنها دولت مسئول خواهد بود که آن هم اصل احتياط را به بهائي ناچيز فروخته است.»
در مارس ٢٠٠٣، توافقنامه اي بين شهرداري پاريس و سه شرکت ارائه دهنده سرويس تلفن همراه فرانسه (Orange, Bouygues Télécom و SFR) به منظور سازمان‌دهي امواج آنتن‌هاي تقويتي پايتخت که در سال ٢٠٠٥ نصب ١٠٨١ آنتن جديد ديگردر آن پيش‌بيني شده، به امضا رسيد. (١٢) اما هيچ انجمني در طرح‌ريزي اين توافقنامه که ميزان پخش امواج را در ٢٤ ساعت شبانه روز بطور متوسط ٢ ولت/متر با نوسانات ٦ /٤ ولت/متري در نظرگرفته بود، حضور نداشت. اين معيارهاي تعيين شده براي پاريس نسبت به قوانين کشوري بهتراست اما جوابگوي انجمن ها نيست.
در آوريل ٢٠٠٤، انجمن شهرداران(١٣) و ارائه دهندگان سرویس تلفن همراه که در انجمن ارائه دهندگان سرویس تلفنی فرانسه (١٤) گرد آمده بودند، « راهنماي همکاري‌هاي مفيد ميان شهرداران و ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه » را منتشر کردند؛ سندي که توسط انجمن شهرداران این کشور و همان گونه که خانم «دوروته کيکرت منزل»(١٥) (عضو هيئتي درکنفدراسيون مسکن و زندگي (١٦) ) به آن اشاره مي‌کند، بنا به درخواست ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه تهيه شد. او همچنين تصريح مي‌کند: « اين راهنما فاقد هرگونه ارزش حقوقي است وتنها اطلاعاتي است يکسويه در جهت کمک به شهرداران در نصب آنتن‌هايشان.» در اين مورد نيز هيچ يک از انجمن‌های ملي حضور نداشتند.
اين کودکان هستند که آسيب پذيرند
امروزه شاهد رشد و توسعه همه جانبه فناوري بي سيم هستيم : Wi-Fi ها شبکه هاي بي سيم با سرعت بالا هستند که براي مسافت هاي کوتاه کاربرد دارند؛ Bluetooth ها که ازميان وسايل بي شمار الکترونيکي از جمله تلفن همراه، نمونه هاي متعارف ارتباط هستند؛ WiMax ها که نوعي Wi-Fi با سرعت بالا بوده و براي مسافت هاي طولاني به کار مي روند؛ بدون احتساب دستگاههاي پخش کننده پارازيت براي ايجاد اختلال در فعاليت تلفن‌هاي همراه که البته امري نامطلوب است. آيا وزارت بهداشت فرانسه، روزي بحث اين آلودگي‌هاي الکترومغناطيسي را به ميان خواهد کشيد؟(١٧). خانم کالوز مي‌گويد: « مابين قدرت لابي‌ها و ارجحيت‌هاي بهداشت عمومي، متاسفانه مقامات دولت بي‌هيچ ترديدي، کنار آمدن با شرکت‌ها را به سلامتي افراد جامعه ترجيح دادند.» انجمن ها نيز خواهان زير سوال رفتن فناوري تلفن همراه که براي مردم بسيار حائز اهميت است، نيستند و مي‌خواهند تنها بر توسعه آن نظارت شود. خانم کيکرت منزل مي‌گويد: « ما نه بر عليه يک فناوري که برعليه يک شيوه کارکرد اعتراض کرديم: ارائه دهندگان سرويس تلفن همراه همه چيز را از جمله تکنيک، پرسنل، گزارشات و غيره در اختيار خود گرفته اند.» از سوئي ديگر تحقيق منتشره توسط موسسه انگليسي NRPB(١٨) در ١١ ژانويه ٢٠٠٥، زنگ خطر را در مورد استفاده کودکان زير ٨ سال (که بسيار آسيب پذير هستند) از تلفن همراه به شدت به صدا در آورد. در اين تحقيق مي‌خوانيم: « اين امواج بدليل کامل نبودن فرم کاسه سر و نيز کامل نبودن دستگاه عصبي آنها، بسيار بيشتر در مغزاين کودکان نفوذ مي کند.»
اين امر دست کم واکنش تند سازمان کنترل بر نصب آنتن‌هاي تقويت کننده امواج تلفن همراه و انجمن حفاظت از محيط زيست را بدنبال داشت که همزمان خواستار تعليق فوري فروش گوشي‌هاي اسباب بازي مانند Babymo که براي کودکان ٤ تا ٨ سال ساخته شده بود، شدند و در نتيجه فروشگاه‌هاي Carrefour (به سرعت) و Bazar de l’Hôtel de Ville (با نارضايتي بيشتر) با متوقف ساختن فروش اين گوشي‌ها به آن پاسخ مثبت دادند.
توزيع کننده موناکوئي اين گوشي‌ها،ITT ،( اين گوشي‌ها در چين توسط کارخانه چيني CK Telecom توليد مي‌شوند) که بيشتر در انديشه توسعه بازار جديد بود تا سلامتي نسل آينده، عليه دو انجمن نامبرده جهت فعاليت‌هايشان براي بدنام کردن خود شکايت کرد که بعدها ازسوي دادگاه استيناف پاريس رد شد.
تلفن همراه در واقع بايد مکمل تلفن ثابت باشد و نه جانشين تمام و کمال آن. اگر مقامات دولت در جهت جلوگيري از آلودگي صنايع اتومبيل و دخانيات سرمايه‌گذاري مي‌کنند، بايد تلفن همراه را هم در برنامه‌هاي خود جاي دهند.
پاورقي
١- TNO Toegepast-Natuurwetenschappelijk Onderzoek : (سازمان تحقيقات علمي- کاربردي )، رجوع کنيد به سايت اينترنتي آن tno.nl www. و نشريه La Lettre de Priartem شماره ١٠ و ١١ نوامبر-دسامبر ٢٠٠٣، پاريس.
٢- Priartem : Pour une réglementation des implantations d’antennes relais
٣- بنا به مقاله مورخ اوت ٢٠٠٢ نشريه « European journal of cancer prevention» چاپ ليمبورگ (بلژيک) با عنوان Cellular and cordless telephones and the risk of brain tumors و بنا به مقاله مورخ نوامبر ٢٠٠٠ نشريه « Environmental Health Perspectives » چاپ «کاري» (کاروليناي شمالي، ايالات متحده) با عنوان Prevalence of headache among hand cellular telephone users in Singapore : a community study .
٤- برگرفته از کتابي نوشته Jean-Pierre Lentin با عنوان « اين امواج مرگبار، اين امواج شفابخش »، انتشارات Albin Michel ، پاريس، ٢٠٠١.
٥- Bernard Kouchner
٦- رجوع شود به سايت اينترنتي www.sante.gouv.fr
٧- برگرفته از مجله Le Point مورخ ٢٥ آوريل ٢٠٠٣.
٨- Toscana : ناحيه اي در مرکز ايتاليا که شهر اصلي آن فلورانس است.
٩- در مقابل، در شهر Port de Bouc ، شرکت France Télécom موفق به تعليق حکم شهرداري مبني بر ممنوعيت نصب آنتن در شعاع ٣٠٠ متري مکان هاي حساس، نشد.
١٠- HLM : Habitation à Loyer Modéré
١١- Janine Le Calvez
١٢- برگرفته از سايت اينترنتي انجمن حفاظت از محيط زيست : 11.htm#5www.agirpourlenvironement.org/campagnes/c
١٣- AMF : Association des maires de France
١٤- AFOM : Association française des opérateurs mobiles
١٥- Dorothée Quickert-Menzel
١٦- CLCV : Confédération du logement et du cadre de vie
١٧- امواج ساطعه از تلفن همراه از دسته امواج کوتاه پالسي است که با امواج راديو تلويزيوني تفاوت دارد.
١٨- NRPB : National Radiological Protection Board نام ديگر اين تحقيق همچنين ، « دومين گزارش استوارت »، برگرفته از نام کارشناس انگليسي William Stewart است که در سال ٢٠٠٠، نخستين گزارش خود را که حاوي اخطار کمي بود منتشر کرده و پنج سال پس از آن ديگر بار نظرات خود را بويژه در باب کودکان مطرح ساخت. رجوع شود به سايتهاي اينترنتي :
www.guardian.co.uk/uk_news/story/0,,1388273,00.html
www.powerwatch.org.uk/news/20050109_stewart2.asp
......................................................................................گزارشات ضد و نقيض:
١- « تلفن همراه و سلامتي »، گزارش آژانس امنيت بهداشتي- محيطي فرانسه (AFSSE) ، پاريس، ٢١ مارس ٢٠٠٣.
٢- « ارتباط از راه دور و محيط زيست: شبکه هاي تلفن همراه »، مرجع نظارت بر ارتباط از راه دور (ART) ، نوامبر٢٠٠٢.
٣- « تاثير احتمالي تلفن همراه برروي سلامتي »، گزارش دفتر پارلماني برآورد گزينه هاي علمي و فني (OPECST) ، پاريس، ٦ نوامبر ٢٠٠٢.
٤- Independent Expert Group on Mobile Phones (IEGMP), « Mobile Phones and Health », National Radiological Protection Board, London, ٢٠٠٠; www.iegmp.org.uk
٥- Royal Society of Canada, « A review of the potential health risks of radiofrequency fields from wireless telecommunications devices », Expert panel report prepared by the Royal Society of Canada, RSC.EPR 99-1, Ottawa, 1999.
٦- سازمان جهاني بهداشت : Electromagnetic fields and public health: mobile telephones and their base stations ، ژنو، ژوئن ٢٠٠٠، رجوع شود به سايت اينترنتي www.who.int/mediacentre/factsheets/fs193/en/
