ارسال MMS امكانپذير نمي‌باشد!درباره تهيه آيين‌نامه MMS
اهدا سلطانعلي‌زاده - حيات نو
تكنولوژي‌هاي عرضه شده در دنيا را مي‌توان در ايران به دو بخش تقسيم كرد: تكنولوژي‌هايي كه در ايران كاربرد دارند و تكنولوژي‌هايي كه در ايران كاربرد ندارند. براي گروه دوم مصاديق زيادي را مي‌توان ارائه كرد كه فناوري MMS از آن دسته است.
در حالي كه تمام اپراتورهاي بزرگ دنيا هر روز با افزودن به سرويس‌هاي ارائه شده به كاربران خود در صدد جلب مشتري بيشتر و سود اقتصادي ضمن ارائه خدمات بيشتر به كاربران خود هستند، كاربران ايراني با گوشي‌هاي هوشمند خود تنها قادر هستند sms بفرستند.
اينكه چرا آيين‌نامه‌ها و قوانين مربوط به MMS از همان ابتدا پيش‌بيني نشد و تازه بعد از شروع به كار اپراتوري كه برگ برنده‌اش ارائه سرويس‌هاي ارزش افزوده نظير MMS است، به اين فكر افتاديم كه در اين مورد قانون نداريم، خود جاي بحث‌هاي زيادي دارد.
آغاز ماجرا ...
قبل از اينكه اپراتور دوم، ايرانسل، شروع به كار كند اخبار مربوط به سرويس‌هاي جديدي كه اين اپراتور قرار بود ارائه دهد، حال و هواي تازه‌اي را در بازار سيم‌كارت و در بين كاربران ايجاد كرده بود. كاربراني كه بالاخره بعد از 15 سال فقط sms فرستادن حوصله‌شان سر رفته بود منتظر اتفاقات جديدي بودند.
پيشاپيش مي‌شد پيش‌بيني كرد كه ايرانسل آفريقايي-ايراني بتواند در جذب كاربران به خصوص كاربران جوان، موفق عمل كند و به زودي نه تنها شاهد بازگشت سرمايه باشد بلكه به سودآوري نيز برسد.
اما تقريبا اواسط بهار گذشته، زماني كه مدت زيادي از آغاز به كار اين سروس توسط ايرانسل نگذشته بود، تازه فهميديم كه اي دل غافل ... ما كه هنوز شرايط قانوني براي اين كار مهيا نكرديم. پس چه كار بايد كرد؟ اينكه به دستور شوراي عالي انقلاب فرهنگي تا اطلاع ثانوي MMS تعطيل.
حالا اينكه چه شوكي به اين اپراتور جوان وارد مي‌شود و هزينه ضرر اين سرمايه‌گذاري را چه كسي پرداخت مي‌كند، مشكل خود اپراتور است. به هر حال ارديبهشت ماه بود كه ارائه اين سرويس قطع شد تا آيين‌نامه‌ها و ظوابط قانوني ارائه سرويس مهيا شود. دليل اين كار نيز «صيانت از حريم شخصي و به منظور جلوگيری از تبادل داده‌ها و اطلاعات مغاير با قانون، شرع و اخلاق عمومی در سيستم MMS،» اعلام شد.
البته اين شيوه كار كردن به طرز شگفت‌انگيزي در كشورمان عادي است! اينكه ميهمان دعوت كنيم و تازه به اين فكر بيافتيم كه چگونه مي‌خواهيم از او پذيرايي كنيم و چه چيزهايي احتياج داريم. دولتي‌ها قول دادند كه ظرف مدت سه ماه اين آيين‌نامه در سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي تنظيم و ارائه سرويس مجددا آغاز خواهد شد. اما ...
ديگران چه گفتند؟
دبيرخانه شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي در خصوص بحث فيلتر شدن MMS اولين واكنش را در اين خصوص نشان داد. در اطلاعيه این نهاد آمده بود: «پيرو درج برخي اخبار و اطلاعات در رسانه‌ها مبني بر تصويب فيلتر شدن MMSهاي غيراخلاقي تلفن همراه توسط شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي، به اطلاع مي‌رساند: مصوبه فوق در هيئت نظارت بر اجراي «مقررات و ضوابط شبكه‌هاي اطلاع‌رساني رايانه‌اي» و براساس درخواست وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات مطرح شده است. در جلسه اين هيات پس از ارائه گزارش توسط كارشناسان وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، مقرر شد وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات به منظور جلوگيري از تبادل داده‌ها و اطلاعات مغاير با قانون، شرع و اخلاق عمومي در سيستم MMS، دستورالعمل تهيه سخت‌افزار، نرم‌افزار، تجهيزات لازم و ساير سازوكارهاي مقتضي براي صيانت از فضاي شبكه‌هاي اطلاع‌رساني را به شركت‌هاي طرف قرارداد اعلام كند تا پس از فراهم آوردن تمهيدات فوق و تاييد وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات، سرويس MMS ايجاد و فعال شود.
رمضانعلی صادق‌زاده، رييس كميته مخابرات مجلس شوراي اسلامي نيز در واكنشي ديگر در گفت‌وگو با ایلنا و با تاكيد بر اينكه كنترل محتواي MMS و SMS جزو مصاديق شنود است، گفت: كنترل و فيلترينگ MMS و SMS بايد با حكم قضايي صورت گيرد و در غير اين صورت از لحاظ قانوني جرم است. وي، بیان کرد: اگرچه فيلترينگ سايتها طبق دستور شوراي انقلاب فرهنگي و كميته تعيين مصاديق انجام ميگيرد؛ اما MMS و SMS تلفن همراه جزو مصاديق سايت اينترنت نيست.
وی تاکید كرد اگرچه شنود مكالمات از لحاظ فني امكانپذير است؛ اما بايد براساس حكم قضايي انجام گيرد و از آن جايي كه MMS و SMS نيز جزو موارد شنود قرار ميگيرد بايد با حكم قضايي در خصوص فيلتر كردن آن اقدام شود.
پيش‌نويس تهيه مي‌شود
در حالی که قرار بود تا اين آيين‌نامه شهریور ماه به سرانجام نهايي برسد، رییس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در اين زمان تنها از تدوین پیش‌نویس آیین‌نامه مربوطه خبر داد. محمود خسروی گفت: پیش‌نویس اولیه آیین‌نامه MMS برای نظر نهایی به کمیسیون تنظیم مقررات ارائه خواهد شد و پس از آن به اپراتور دوم تلفن همراه که در زمان حاضر این سرویس را دارد، ابلاغ مي‌شود.
در اين بين بود كه در نشست مطبوعاتی ایرانسل که به مناسبت سالگرد فعالیت اين اپراتور برگزار شده بود، مدیرعامل این شركت مدعی شد که توقف ارائه این سرویس خسارات جبران‌ناپذیری برای آنها در پی داشته است که شکایتی نیز پیرامون آن به تنظیم مقررات ارسال شده است. اما خسروی ادعای خسارت ایرانسل را فاقد موضوعیت اعلام کرد.
فاز اول، آبان 86، 6 ماه بعد
پس از آنکه ارائه سرويس MMS تلفن همراه به منظور تدوين قوانين مربوطه از سوي سازمان تنظيم مقررات از اواخر ارديبهشت ماه متوقف شد، معاون تنظيم مقررات و صدور مجوز اين سازمان از تهيه و تدوين آيين‌نامه MMS در آبان خبر داد که قرار است براي هماهنگي با برخي مراکز و سازمان‌هاي مربوط ارسال شود.
لطف الله سبوحي، اظهار کرد: آيين‌نامه MMS تهيه شده اما در اين آيين‌نامه با يکسري ارگان‌هاي مربوط هماهنگي به عمل خواهد آمد و آنها نيز نظرات خود را اعلام خواهند کرد. وي افزود: بعد از اعمال نظر ارگان‌هاي مربوطه اين آيين‌نامه جهت اجرا به اپراتورها ابلاغ خواهد شد. در آيين‌نامه مذکور نحوه برخورد با متخلفان هم ديده شده و موارد تخلف مورد بررسي قرار خواهند گرفت.
فاز دوم، دي ماه 86، 8 ماه بعد
درحالي كه 5 ماه نيز از وعده مسئولين جهت تنظيم آيين‌نامه سرويس MMS مي‌گذرد مقامات رگولاتوري از ورود كار تهيه اين آيين‌نامه به فاز دوم خبر مي‌دهند. یک مقام آگاه که خواست نامش فاش نشود به موبنا گفت: آیین‌نامه MMS برای بررسی نهایی وارد فاز دوم شده است. در این فاز پیش‌نویس آیین‌نامه برای اظهارنظر نهایی به ارگان‌های مربوطه ارسال شده است و پس از اعلام نظر این ارگان‌ها تصویب نهایی خواهد شد.
اين در حالي بود كه در فاز اول پیش‌نویس این آیین‌نامه از ارگان‌های مربوطه برای اظهار نظر دعوت به عمل آمد، اما از آنجایی که این ارگان‌ها دعوت به عمل آمده را پاسخ نگفتند، آیین‌نامه پس از تدوین برای اظهارنظر نهایی به این سازمان ها ارسال شد. در ادامه مردان رگولاتوري با خيالي راحت از اينكه آنها بخشي از كار را كه به آنها مربروط مي‌شد به خوبي انجام داده‌اند عنوان مي كنند كه زمان قطعی ابلاغ آیین‌نامه مشخص نیست، چون سازمان تنظیم مقررات در تاریخ مقرر تعهدات خود را در این خصوص انجام داده و ابلاغ این آیین‌نامه منوط به اعلام مراجع ذی‌ربط است.
فاز سوم اسفند 86، 10 ماه بعد
اسفند ماه بود كه زمزمه‌هاي ابلاغ اين آيين‌نامه بالاخره به گوش رسيد و كاربران اميدوار به اينكه از بهار مي‌توانند MMS بفرستند. اين اميدواري تنها در ميان كاربران اپراتور دوم نبود. بلكه اين قضييه قرار بود شامل حال كابران همراه اول نيز شود. در خبرهاي پاياني سال آمده بود كه به زودی آیین‌نامه MMS به اپراتورها ابلاغ می‌شود و تلاش می‌شود تا به‌زودی و پیش از پایان سال، آیین‌نامه MMS برای اپراتورها ابلاغ شود و آنها نیز بلافاصله می‌توانند نسبت به ارائه این سرویس اقدام کنند. یک مقام آگاه در سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی گفت: آیین‌نامه MMS طبق تکلیفی که به سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی شده بود، تهیه و بعد از تصویب کمیسیون تنظیم مقررات به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارسال شد.
وی افزود: با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی، انتظار می‌رود آیین‌نامه فوق ظرف یکی دو روز آینده، رسماً به سازمان تنظیم مقررات ابلاغ و بلافاصله برای اجرا و ارائه سرویس به اپراتورها ارسال شود.
وی، خاطرنشان کرد محدودیتی برای ارائه این سرویس توسط اپراتورها وجود ندارد و هر اپراتوری که توانایی ارائه این سرویس را داشته باشد و بتواند آن را پشتیبانی کند، می‌تواند مطابق آیین‌نامه نسبت به ارائه آن اقدام کند.
فرورودين 87، آيا اين داستان واقعي است؟ بله واقعيست!
بهار آمد ولي MMS نيامد. اين چيزي است كه كاربران مي‌گويند. در كمال ناباوري رئيس سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي در آخرين خبر از وضعيت ارائه سرويس MMS مي‌گويد كه آيين‌نامه هنوز به تصويب نهايي مراجع ذي ربط نرسيده است. محمود خسروي در ادامه گفت كه آيين‌نامه MMS براي تصويب نهايي توسط مراجع مربوطه در جريان است و جلساتي در اين زمينه در حال برگزاري است.
وي با بيان اينكه ابلاغ اين آيين‌نامه منوط به تصويب مراجع مربوطه است گفت: آيين‌نامه MMS پس از تصويب نهايي و اعمال نظر نهادهاي مربوطه از طريق سازمان تنظيم مقررات به اپراتورها ابلاغ مي‌شود.
در انتها ...
در انتها بد نيست كه ذيل چند نكته خط كشيد:
1- اپراتور دوم بعد از چنين اتفاقي دچار خسارت سنگيني شد. چون همانطور كه گفتيم تنها برگ برنده اين اپراتور ارائه سرويس‌هايي نظير GPRS و MMS بود. خوب طبعا بعد از كنسل شدن سرويس MMS ايرانسل حجم زيادي از مشتريان خود را از دست مي‌داد. چون براي كاربران جوان ارسال تصاوير و فيلم شايد هيجان انگيزتر از استفاده از اينترنت همراه مي‌نمود. پس بايد چاره‌اي انديشيده مي‌شد. به نظر مي‌رسد روي آورد اين اپراتور به دادن جوايز بزرگ و گران‌قيمت حتي دادن هواپيماي دونفره همراه با مربي! تدبيري بود كه مديران اين شركت براي جبران اين خسارت انديشيده باشند. تا ببينيم چه مي‌شود.
2- شايد تاخيرهاي طولاني در تدوين و تصويب آيين‌نامه از طرف همراه اول براي خريدن وقت باشد تا اين اپراتور دولتي بتواند از نظر تكنولوژيكي خود را به سطح اپراتور دوم برساند تا از قافله اين رقابت براي درآمدزايي عقب نماند. بر طبق نظريه هزينه- فايده اپراتور اول در پي به دست آوردن سود كلاني خواهد بود كه از بازار تبادل MMS نصيبش خواهد شد، البته هزينه را ديگران مي‌دهند و سودش را همراه اول مي‌برد!
3- مسئولين محترم و بدنه دولتي بايد به اين نكته توجه داشته باشند كه هزينه تصميات غيركارشناسي، عجولانه، سطحي، انجام پروژه‌ها بدون برنامه‌ريزي و مطالعه را مردم، بازار و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت مي‌كنند. نمونه اين مدعا همين كاهش تعرفه واردات گوشي همراه بود كه بعد از 2 سال و در پي يك تصميم غير كارشناسي از 4 به 60 درصد و مجددا از 60 به 25 و نهايتا به 4 درصد رسيد تا مسئولين بدانند كه اين تصميم از ابتدا نيز غلط يود، فقط هزينه آن را مردم، بازار و واردكنندگان قانوني پرداختند، همين.
