• با توجه به تجربه شرکت ايرکام، حضور مجدد مشاوران خارجي را در شبکه موبايل چگونه ارزيابي مي‌کنيد و چه تدابيري انديشيده‌ايد تا در آينده شاهد حضور شرکت‌هاي توانمند داخلي در عرصه مشاوره باشيم؟
اصولاً خدمات مشاوره‌اي در كشور نسبت به توليد و صنايع سخت‌افزاري نوپاتر و ضعيف‌تر است. اين خدمات در زمينه‌هايي مانند مشاوره مالي- مديريت وضعيت نسبتاً بهتري دارد؛ ولي در حوزه‌هاي فناوري برتر مانند ICT، خلاء بيشتري احساس مي‌شود. خدمات مشاوره در کشور ما به‌ويژه در زمينه فناوري‌هاي برتر داراي مشکلاتي مانند فقدان روش‌مندي، نبود پايگاه‌هاي اطلاعاتي جامع و به‌روز و نبود مشاورين برجسته و خبره با تجربيات و سوابق مربوط است. مهم‌تر اينكه اصولاً خدمات مشاوره‌اي در كشور (مانند صنعت و معدن) متولي مشخصي ندارد. اين نقاط ضعف اساسي مسائلي نيستند كه صرفاً با تدبير يك فرد يا سازمان مرتفع گردد.
از سوي ديگر مسأله‌اي كه در صنعت با آن مواجه هستيم، يعني انتخاب زمينه متناسب با مزيت‌هاي ملي، در حوزه مشاوره نيز مطرح است. چنانچه سياست كشور، توسعه نهادها و شركت‌هاي خدمات مشاوره‌اي باشد، بايد زمينه‌هاي خاصي برگزيده شود ( مثلاً مشاوره در زمينه نفت و پتروشيمي يا ICT و ...) و براي تقويت آن برنامه‌ريزي جامعي صورت پذيرد. تقويت نهادهاي مشاوره به توجه علمي- دانشگاهي، عنايت حرفه‌اي و صنفي و ايجاد زيرساخت‌هاي اطلاعاتي و متدولوژيك نياز دارد.
• يکي از انتقادات به روش مديريتي جنابعالي، توجه زياد به امر تلفن همراه و کم‌توجهي به ساير بخش‌ها است. به هر کدام از امور تحت مسؤوليت خود، چه ميزان وقت اختصاص ميدهيد؟
اگر راجع به تفكر استراتژيك صحبت مي‌كنيد، بايد بدانيد كه از ويژگي‌هاي مهم رويكردهاي استراتژيك، نحوه تخصيص منابع (از جمله وقت مديران) به موضوعات است. در رويكرد استراتژيک، منابع نه به صورت متوازن و مساوي، بلكه براساس اولويت‌ها و حساسيت‌ها تخصيص مي‌بايد؛ امروز نيز موضوع تلفن همراه در مجموعه فعاليت‌هاي مخابرات از اولويت و حساسيت بالاتري نسبت به بخش‌هاي ديگر برخوردار است و مستلزم توجه بيشتري است.
يكي از گزارش‌هايي كه من ماهيانه دريافت و بررسي مي‌كنم، گزارش و نمودارهاي مربوط به نسبت تسهيم وقت خود به موضوعات مختلف است و بر همين اساس، همواره توجه مي‌كنم تا به هر يك از موضوعات برحسب اولويت و به ميزان كافي پرداخته شود.
• در صورت تصويب مراجع ذي‌صلاح، برنامه شرکت مخابرات ايران براي واگذاري سيم‌کارت اعتباري در سال 85 چيست؟ به طور کلي، برنامه‌هاي جنابعالي همچون واگذاري سيم‌کارت اعتباري، ثبت‌نام تلفن‌همراه در اسفند 84 و ...، چقدر با نظرات مشاور خارجي (T-system) مطابقت دارد؟ آيا پس از ارايه نهايي نظرات مشاور خارجي، احتمال تغيير در برنامه‌هاي جنابعالي وجود دارد؟
برنامه‌هاي اجرايي توزيع سيم‌كارت‌هاي اعتباري از سوي اپراتوري اول، انشاءا... پس از سير مراحل تصويب، اعلام خواهد شد. فعاليت مشاوري كه اشاره کرديد، مربوط به ارايه طرح جامع موبايل است و در زمينه مواردي مانند ثبت‌نام تلفن همراه سال 84 و واگذاري سيم‌كارت موضوعيت ندارد.
• جنابعالي عليرغم مخالفت مجلس، مطبوعات و جمعي از کارشناسان، تصميم به ثبت‌نام دوباره از مردم براي تلفن‌همراه گرفتيد. دليل اصلي مخالفان ثبت‌نام، وجود مشکلات در کيفيت خدمات اپراتور دولتي است. ميزان پارامتر‌هاي کيفي شبکه (KPI) اپراتور دولتي تلفن همراه در حال حاضر چقدر است و پيش‌بيني جنابعالي از اين پارامترها در انتهاي سال 85، پس از واگذاري بيش از 6ميليون سيم‌کارت ديگر و ارايه خدمات انتقال ديتا با سرعت بالا (2.5G) چيست؟
مسلماً مجلس مخالفتي با اين امر ندارد. در اينصورت، ثبت نام در هر مرحله‌اي که بود، متوقف مي‌شد. چند نفر از نمايندگان محترم مجلس نظر خود را در مخالفت اظهار داشتند و در مقابل هم چند نفر از نمايندگان محترم نظر موافق خود را اعلام كردند؛ بيان اين نظرات به مفهوم مخالفت مجلس با اين امر نيست.
مشكل كيفيت شبكه تلفن همراه عمدتاً منحصر به شهر تهران است و شهرهاي ديگر، حتي شهرهاي بزرگي مانند اصفهان، شيراز، تبريز، مشهد و ... از كيفيتي مناسب و در حد استاندارد برخوردارند؛ بنابراين نمي‌توان به دليل مشکلات شهر تهران، توسعه کل شبکه کشور را متوقف کرد.
از سوي ديگر، بايد توجه داشت كه مشكل كيفيت تهران ناشي از مشكلات طراحي است و نه تعداد مشتركان؛ به‌طور مشخص، اگر به آمار اعلام‌شده توسط مدير عامل شركت ارتباطات سيار در مراسم قرعه‌كشي روز 26 فروردين‌ماه توجه كنيد، مي‌بينيد كه در فاصله فروردين 84 تا فروردين 85 ( يعني يكسال)، حدود 4/3ميليون سيم‌كارت در تهران و کل كشور توزيع شده است و در عين حال شاخص انسداد شبكه (Congestion) از 20درصد به 10درصد بهبود يافته است؛ همچنين، شاخص موفقيت (Hand Over) از 80درصد به 90درصد و شاخص قطع ناخواسته (Call Drop) از 30درصد به 25درصد بهبود يافته است. اما چگونه مي‌توان هم شبكه را توسعه داد و هم شاخص‌هاي كيفي آن را بهبود بخشيد؟ اين امر با توسعه ظرفيت شبكه و عمليات بهينه‌سازي امكان‌پذير است. براي اين مرحله هم برنامه‌ريزي انجام شده است كه انشاءا... انجام خواهد شد.
• جنابعالي براي اولين‌بار در کنفرانس "مخابرات، چالش‌ها و چشم‌اندازها" در دانشگاه صنعتي‌شريف، اولويت وزارت ICT را افزايش توانمندي‌هاي رقابتي شرکت‌هاي مخابراتي اعلام کرديد. تعريف جنابعالي از "رقابت‌پذيري" و "شاخص‌هاي ارزيابي آن" چيست؟
رقابت‌پذيري يك شركت به ميزان "مزيت‌هاي رقابتي" او نسبت به شركت‌هاي رقيب (داخلي و خارجي) اشاره دارد. "مزيت رقابتي" عاملي است كه سبب ترجيح سازمان بر رقيب توسط مشتري مي‌شود و شاخص ارزيابي آن "سهم بازار" است. با اين مفاهيم، رقابت‌پذير كردن يک شركت به مفهوم توسعه مزيت‌هاي رقابتي او نسبت به شركت‌هاي رقيب، به‌ويژه در بازار منطقه و محيط رقابت بين‌المللي است.
• برآورد جنابعالي از "درصد توليد داخلي واقعي محصولات خريداري‌شده در بازار داخلي مخابرات"، "ميزان اشتغال نيروي انساني تخصصي (ليسانس به بالا) در رشته مخابرات"، "ميزان رقابت‌پذيري محصولات داخلي" و "ميزان رقابت‌پذيري اپراتورهاي تلفن‌همراه، ثابت و باندوسيع (اينترنت پر‌سرعت)"، "سهم صنعت مخابرت از GDP"، "تعداد شرکت‌هاي توليدي يا خدماتي (GC يا اپراتوري) با نام معتبر جهاني"،"درصد امکان انجام آزمايش‌هاي Type Approval در داخل کشور"،"تعداد سرويس‌هاي ارزش‌افزوده (علاوه بر Voice) ارايه‌شده توسط اپراتورهاي مخابراتي" و در نهايت، "جايگاه ايران در عرصه فناوري و خدمات مخابراتي در منطقه" در ابتدا و انتهاي دوران مسؤوليت جنابعالي چيست؟
اين موارد اغلب خارج از حيطه وظايف مقرر در برنامه پنجساله چهارم وزارت ارتباطات و شركت مخابرات است. هر چند شركت مخابرات مي‌تواند در اين امور تأثير‌گذار باشد. توسعه اشتغال، ايجاد شركت‌هاي توليدي با نام معتبر در سطح جهان، افزايش رقابت‌پذيري محصولات داخلي به عوامل متعددي بستگي دارد كه بسياري از آنها خارج از حوزه شركت مخابرات است. ولي در مورد ارايه خدمات ارزش‌افزوده، هم از نظر توسعه كمي و كيفي، در زمينه خدمات فعلي (مانند موبايل، اينترنت و VPN و ...) و همچنين در زمينه ارائه خدمات جديد مخابرات (مانند VOD) برنامه‌هايي براساس محورهاي اساسي تنظيم شده است كه در حال پيگيري است.
• يكي از انتقادهاي مهم به وزارت قبلي، عدم تدوين استراتژي مشخص و جامعي براي صنعت مخابرات (توليد و خدمات) بود. جايگاه "تفکر استراتژيک" را در سياست‌گذاري‌هاي وزارت ICT چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟ آيا در دوره جديد، برنامه‌اي براي تدوين "استراتژي صنعت مخابرات" وجود دارد؟
ممکن تعابير و مفهوم‌هاي مختلفي از عبارت " تفكر استراتژيك " برداشت شود؛ ولي با تعبيري كه من نسبت به اين مفهوم دارم، تعيين جهت‌گيري‌هاي اساسي نظير آنچه در پاسخ سؤالات قبلي توضيح داده شد، مصداق اداره سازمان بر مبناي يك راهبرد است. راهبردي كه مي‌تواند براي ذينفعان اصلي سازمان دستاوردهاي ارزشي به همراه داشته باشد و منابع سازمان را متوجه اهداف اساسي كند.
• برنامه شرکت مادر تخصصي مخابرات براي عرضه سهام شرکت‌هاي ارتباطات‌سيار، فناوري‌اطلاعات و مخابرات استان‌ها به بورس چيست؟ آيا به جز شرکت ارتباطات سيار، شرکت‌هاي ديگر جهت عرضه به بورس سودآور هستند؟
براساس قانون، شركت مخابرات ايران موظف است شركت‌هاي استاني و تخصصي خود به جز شركت ارتباطات زيرساخت را به بازار بورس عرضه كند و اين كار در حال برنامه‌ريزي و پيگيري است. اغلب شركت‌هاي مخابرات استاني مخابرات سودآور هستند؛ تعداد معدودي كه در صورت‌هاي مالي به سود دست نيافته‌اند، با برنامه توسعه‌هاي جديد و افزايش ضريب نفوذ و درآمد، به سودآوري نزديك مي‌شوند.
• اجراي کداميک از برنامه‌هاي مخابرات را در سال 84 موفق‌تر از ساير برنامه‌ها مي دانيد؟
در سال 84 دستاوردهاي متعددي را براي مخابرات مي‌توان ذكر كرد كه از آن جمله، توزيع به‌موقع و زمان‌بندي‌شده 4/3ميليون سيم‌كارت، بهروزرساني مخابرات باسيم در 7 استان و راه‌اندازي و بهره‌برداري عملي از شبكه پيشرفته زيرساخت DWDM قابل ذكر است. ولي از ديد بنده به‌عنوان يك مدير، مهمترين برنامه شركت مخابرات در سال 84 تعيين 20 محور اصلي جهت‌گيري مخابرات در طول برنامه پنجساله چهارم و ايجاد ساز و كارهاي لازم براي تحقق آنهاست. اين امر در راستاي پاسخگويي به ذينفعان اصلي مخابرات صورت گرفت و مسير اصلي حركت در طول دوره را مشخص ساخت. اميدوار هستيم كه تحقق اهداف مربوط به اين محورهاي 20گانه، كارنامه قابل‌قبولي را براي وزارت و شركت مخابرات در طول اين دوره فراهم آورد. بهروزرساني تلفن ثابت، بهروزرساني تلفن همراه، رفع اشكالات كيفيت شبكه تلفن همراه شهر تهران از جمله اين محورها است.
• در سال 84 تعامل کدام نهاد با شرکت مخابرات ايران بهتر بوده است؟ وضعيت تعامل سنديکا با شرکت مخابرات را چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
ما با تمامي نهادهاي مرتبط رابطه خوبي داشته‌ايم و داريم. در مورد توليدكنندگان ICT و سنديكا نيز سياست‌ها و سازوكارهاي به‌خصوصي فراهم شده كه اين تعامل را هدفمندتر و بامعناتر ساخته است.
• برگزاري سالانه کنفرانسي را که در آن مديران مخابرات به بيان برنامه‌هاي آتي و دستاوردهاي يک سال گذشته بپردازند و صاحبنظران نيز ديدگاه‌هاي خود را در اين زمينه ارايه کنند، چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
در مخابرات جلسات ساختاريافته و موردي متعددي در سطوح مختلف براي اين منظور وجود دارد كه طي آن عملكردها ارزيابي و برنامه‌هاي آينده تدوين مي‌شود. شوراي سياستگذاري مخابرات به رياست وزير ارتباطات و فناوري اطلاعات، در رأس اين جلسات است و كميسيون فني، شوراي سياستگذاري اجرايي و جلسات پايان سال از آن جمله هستند. اين جلسات مفيد و اغلب ضروري است و نقش مهمي در برنامه‌ريزي و كنترل اجراي آن دارند. در اغلب جلسات بر حسب ضرورت صاحبنظران مرتبط نيز حضور دارند.
• نحوه تعامل وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات با کانون‌هاي‌تفکر و جايگاه اين کانون‌ها را در برنامه وزارت چگونه ارزيابي مي‌نماييد؟ همچنين چند درصد از وقت خود را به مذاکره و استفاده از نظرات کارشناسان خارج از مخابرات اختصاص ميدهيد؟
هيچگاه براي مذاكره و استفاده از نظر كارشناسان و صاحبنظران داخل يا خارج از وزارت و شركت مخابرات درنگ نكرده‌ام. تنها شرط اين تعامل، مفيد بودن نظرات آنان است.
• جنابعالي تاکنون در کنار فعاليت‌هاي اجرايي و مديريتي، به فعاليت‌هاي پژوهشي همچون تدوين کتاب در زمينه "مديريت استراتژيک" و همچنين تدريس در محافل مختلف پرداخته‌ايد. آيا در مسؤوليت جديد، مجالي براي پرداختن به اين امور باقي مانده است؟
هرچند به‌دليل مشغله كاري زياد، از حجم كارهاي آكادميك بنده كاسته شده است، ولي سعي كرده‌ام كماكان وقتي به كارهاي علمي، تدريس و تاليف اختصاص دهم. كتاب جديدي نيز در دست تأليف دارم كه اميدوارم براي نمايشگاه كتاب سال86 تهران آماده شود. در اين كتاب، متدولوژي‌هاي برنامه‌ريزي استراتژيك با مفاهيم تفكر استراتژيك تلفيق شده و در يك چارچوب جديد ارايه شده است.
• جنابعالي ساليان متمادي در بخش توليد و صنايع دفاعي مشغول فعاليت بوده‌ايد. سابقه درخشان جنابعالي در مديريت شرکت صا‌ايران و سازمان صنايع دفاع، زمينه‌ساز حضور جنابعالي در مسند خطير مديريت مخابرات بوده‌است که برخلاف مسؤوليت‌هاي قبلي نيازمند پاسخگويي بيشتر به افکار عمومي است. جنبه‌هاي تشابه و تفاوت مسؤوليت‌هاي قبلي را با مسؤوليت فعلي در چه مي‌دانيد؟ چند درصد از وقت خود را به پاسخگويي به افکار عمومي اختصاص ميدهيد؟
فكر مي‌كنم بخش نسبتاً زيادي از وقت و ملاحظات مورد توجه بنده به اين پاسخگويي متوجه است. در شركت مخابرات ايران و وزارت ارتباطات، سازوكارهاي مناسبي براي اين موضوع وجود دارد كه بسيار كمك‌كننده است. اين سازوكارها هم در جهت اطلاع اينجانب از نظرات مردم و رسانه‌ها و هم در راستاي برنامه‌ريزي و مديريت روابط عمومي نقش مؤثري را ايفا مي‌كنند.
