چرا به خریدهای اینترنتی اعتماد کردیم؟

محسن ارژنگ - کارشناس حوزه تجارت الکترونیک - با بیان اینکه امروزه با توجه به شرایط رکود حاکم بر بازار تبدیل مشتریان بالقوه به بالفعل به کاری دشوار تبدیل شده است، گفت: مشتریانی وجود دارند که حتی با وجود نیاز به کالایی خاص به دلیل مشغله‌های متعدد و یا عدم اعتماد به عرضه‌کنندگان گاهی ‌به‌ خریدهای‌ نامطمئن روی می‌آورند که این می‌تواند تجربه خرید نامناسبی را برای آنها در پی داشته باشد. در این بین خریداران محصولات و خدمات، به دلیل وجود واسطه‌های بسیار زیاد و بیاطلاعی از تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان مطمئن مجبور به پرداخت هزینه‌های‌ چند برابری می‌شوند.

وی افزود: با وجود چنین شرایطی، کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت با توجه به اینکه طیف وسیعی ازکالاها را با قیمت‌های متنوع در اختیار مشتری قرار می‌دهند مورد توجه بسیاری از افراد قرار گرفته و معمولا نخستین جایی که برای بررسی یک کالا از سوی مشتریان انتخاب می‌شود، اینترنت است.

این کارشناس با اشاره به روی آوردن بسیاری از تجارت‌های مختلف به بستر اینترنت در چند سال اخیر بیان کرد: حجم وسیعی از تولیدکنندگان و عرضه کنندگان کالاها و خدمات و همچنین مشتاقان کارآفرینی را به راه‌اندازی کسب‌وکارهای‌ اینترنتی سوق داده شده اند که در این مسیر نیز به دلیل عدم شناخت و تفکیک بازار سنتی از فضای بازار مدرن بسیاری از این نوع کسب‌وکارها به شکست منتهی شده‌ است.

وی با بیان اینکه آمارها از این حکایت دارند  که تنها به دلیل نبود اطلاعات و عدم آگاهی از شرایط این بازار از هر ۱۰ کسب‌وکار آنلاین راه اندازی شده پس از ۶ تا ۷ کسب‌وکار متوقف می‌شوند، اظهار کرد: در این شرایط لزوم توجه به آموزش و نحوه راه اندازی این کسب و کارها بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. کاری که مجموعه رسانه تجارت الکترونیک ایران حدود شش سال است که به صورت اختصاصی از طریق آموزش برای علاقمندان به ورود به این حوزه انجام داده و به آسیب شناسی کسب و کارهای اینترنتی موجود می پردازد.

او با اشاره به وضعیت قانون‌گذاری در حوزه تجارت الکترونیکی در این باره اظهار کرد: با توجه به اینکه اکثر کسب‌وکارهای نوپا در مراحل شکل گیری و زایش خود نیازمند توجه بخش دولتی هستند، در اکثر کشورهای پیشرو با وضع قوانین تسهیل‌گر به کمک این نوع از کسب و کارها می‌آیند ولی متاسفانه در کشور ما با وضع قوانین سخت گیرانه و مانع تراشی برخی از تشکل ها به روند رشد این اکوسیستم کارآفرینی لطمه وارد می کنند که این نه تنها جوانان را با معضل بیکاری روبرو می‌کند بلکه بسیاری از افراد را به جای ایده پردازی به سمت بازارهای کاذب هدایت می کند.

ارژنگ افزود: البته این را نباید از یاد ببریم که در برخی از نهادها کمک‌های بسیار خوبی در حوزه حمایت و تسهیل‌گری انجام شده است که جای تشکر دارد. شکل گیری شتاب‌دهنده‌ها و همچنین مراکز حمایتی که توسط معاونت فناوری ریاست جمهوری حمایت می شوند، می‌تواند به عنوان نقطه قوت این اکوسیستم تلقی گردد ولی مانند هر مقوله دیگری چنانچه کارکرد این واحدهای شتاب‌دهنده از وظیفه خود که حمایت‌گری از کسب و کارهای نوپاست، به سمت دیدگاه‌های تجاری صرف پیش رود، می تواند آسیب زننده باشد.

وی با بیان اینکه نبود مرکزی قانونی جهت حمایت از ایده ها یکی از آسب‌های حوزه تجارت الکترونیکی است گفت: باید بتوان ایده های نوین را ثبت کرد و حق  کپی رایت آن را برای صاحبان ایده محفوظ نگاه داشت. در این بین به نظر می‌رسد این خلاء قانونی فرصت‌های کم نظیری از کسب وکار را در بین کارآفرینان از بین برده است.
او گفت: شاید در نگاه اول نبود قانون کپی رایت به نفع مصرف کننده باشد ولی باید این موضوع را مد نظر داشت که در مقیاس کلان اقتصادی دود آن به چشم کارآفرین و تولیدکننده داخلی خواهد رفت. شاید ما به راحتی برای مثال پکیج نصب ویندوز را کپی کرده و استفاده کنیم و یا سی‌دی یا فیلم یک هنرمند و یا خواننده را کپی کرده و لذت ببریم اما در مقیاس کلان به صورت بیکاری و عدم رعایت حقوق خودمان در جاهای دیگر عواقب آن را خواهیم دید.

این کارشناس با اظهار اینکه اعتماد به کسب‌وکارها و خریدهای اینترنتی در کشور وجود دارد، گفت: خوشبختانه در سال‌های اخیر به دلیل حجم بالای استفاده افراد از اینترنت و همچنین تعهد مسئولیت پذیرانه فروشگاه‌های اینترنتی بزرگ و ارائه دهندگان خدمات در اینترنت شاهد رشد فزاینده خریدهای اینترنتی در کشور هستیم. شاید در پنج سال پیش شک و شبهه وسیعی بین مصرف کنندگان جهت سفارشهای اینترنتی وجود داشت ولی هم اکنون خوشبختانه بسیاری از افراد حتی حاضر به مراجعه حضوری نیستند و خریدهای خود را به صورت اینترنتی انجام می‌دهند.

در برخی از خدمات همانند خرید بلیت‌های کنسرت این موضوع به حدی فراگیر شده است که شاید در آینده دریگر شاهد امکان خرید حضوری آن نباشیم.
ارژنگ در پایان با بیان اینکه تطابق گفتار با عملکرد در اعتماد سازی مابین مصرف کنندگان حائز اهمیت است گفت: تحقیقات ثابت کرده است که در محیط اینترنت چنانچه این اصل رعایت نشود هر مشتری ناراضی به ۱۲ نفر دیگر نتیجه تجربه منفی خود را از خرید یک محصول و یا خدمت منتقل خواهد کرد. بنابراین دسترسی مردم به اطلاعات در سطح وسیع می تواند خود خط قرمزی برای ارائه دهندگان کالا و خدمات از طریق اینترنت باشد که با دقت و وسواس در عرضه کالای مناسب بتوانند مشتریان بیشتری را به قبلیه مشتریان خود اضافه کنند.