اپراتور سوم، از امارات تا کويت و روسيه
اعتماد- گروه اقتصادي
پس از گذشت حدود 9 ماه از مزايده اپراتور سوم تلفن همراه، سرنوشت اين اپراتور هنوز در ابهام است. روز گذشته و در آخرين خبري که به دست آمد بند الزام مشارکت خارجي در اپراتور سوم حذف شد، اين درحالي است که ايران در زمينه فناوري تلفن همراه ضعيف است و شرکتهاي داخلي توانايي کافي در اين زمينه ندارند. از سوي ديگر حذف بند الزام مشارکت خارجي در حالي صورت گرفته است که برخي از رسانهها از ارائه مجوز اپراتور سوم تلفن همراه به شرکت مگافون روسي متعلق به همسر ولاديمير پوتين (رئيسجمهور سابق روسيه) که يک شرکت ورشکسته است خبر ميدهند.
اپراتور سوم از تنگناها و گذرگاههاي زيادي گذشت تا دوباره به پاي ميز مزايده رسيد. اپراتور سوم پس از دست به دست چرخيدن و از اين پله به آن پله پريدن بالاخره دوباره به مزايده گذاشته ميشود. با وجودي که حلقه اتصال بين برندگان خارجي مزايده اپراتور سوم و مخابرات ايران برقرار نشد و برندگان هم به دلايل سياسي و اقتصادي تمايلي به گردن نهادن به شرايط طرف ايراني نداشتند، با سياست و به صورت قانوني از اين پروژه که به نظر لقمه دندانگيري بود، کنارهگيري کردند.
پس از اينکه دو برنده اول از پروژه کنار کشيدند، ابتدا تصميم بر آن شد که پاکت سوم بازگشايي شود اما معلوم نبود اين اپراتور هم مانند دو اپراتور قبلي پا پس نکشد، بنابراين اين پاکت گشوده نشد. بحران بازاريابي براي اپراتور سوم باعث شد فيالفور کميته ويژهاي در مجلس براي اين پروژه تشکيل شود. کميته هم پس از بررسي شرايط و مفاد مزايده تصميم گرفت با حذف بند الزام مشارکت خارجي، مزايده را تکرار کند اما چون باز هم اميدي به حضور سرمايهگذار خارجي نبود، بند الزام به مشارکت خارجي حذف شد.
با حذف اين بند، مزايده اپراتور سوم بومي شد و ميدان بينالمللي به عرض جغرافياي ايران با سه اپراتور تقليل پيدا کرد. با توجه به تغييرات در مزايده حالا سه اپراتور همراه اول، تاليا و ايرانسل بر سر بردن اين پروژه در زمين خانگي رقابت خواهند کرد. موضوع حذف بند حساس و کليدي سرمايهگذار خارجي پيشنهادي است که کميته يا به قولي کارگروه ويژه اپراتور سوم در مجلس آن را به دولت پيشنهاد داده است اما آيا دولت و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات هم اين پيشنهاد را قبول ميکند يا نه، بحث ديگري است.
جلسات پي در پي اين کارگروه ويژه به اين نتيجه رسيده است که جهت روشن شدن تکليف برنده مزايده بايد آن را دوباره و با حذف شرط حضور حتمي شريک خارجي تکرار کرد. تجديد مزايده اپراتور سوم با حذف بند مربوط به الزام مشارکت حداقل 10درصدي شرکتهاي خارجي، آخرين تصميم کارگروه بررسي وضعيت اپراتور سوم مجلس است که هفته آينده به دولت ارسال ميشود. در کارگروه مشترک مرکز پژوهشهاي مجلس و وزارت ارتباطات با حضور رئيس سازمان تنظيم مقررات درباره اپراتور سوم تصميمگيري شد و نظر اين کارگروه اين بود که مزايده با شرايط جديد تجديد شود.
شرايط جديد شامل حذف الزام مشارکت حداقل 10 درصدي شرکتهاي خارجي است البته اين اختيار سلب نخواهد شود و ميتوانند از مشارکت خارجي نيز استفاده کنند ولي مانند مزايده قبلي که الزام بود حداقل 10 درصد مشارکت خارجي داشته باشند، نخواهد بود. با توجه به پيشنهادي که از سوي اين جمع مطرح شده، تصميم نهايي با دولت است و ممکن است اين پيشنهاد را بپذيرد. با وجودي که تصميمگيرنده نهايي در اين مجال دولت است و احتمال رد و قبول پيشنهاد کميته وجود دارد اما فرضيات ديگري نيز از سوي دستاندرکاران و اعضاي کميته مطرح ميشود.
علي مطهري عضو کميسيون صنايع و عضو کميته بررسي اپراتور سوم از امکان توافق ميان مخابرات و الاتصالات خبر داده است. او پيشبيني کرده است امکان دارد دولت از طريق پنج کنسرسيومي که در مزايده شرکت کرده بودند، ترجيحاً اتصالات بدون شريک خارجي را انتخاب کند. مطهري گفته است؛ «بدون شريک خارجي به اين مفهوم است که اتصالات و امارات هر دو برنده اين مزايده بودند ولي چون به موقع مدارک خود را ارائه ندادند و کنار گذاشته شدند، بر اين اساس دولت به عقب برگردد و از آنها بخواهد بازگردند يا با هم يا به تنهايي اين کار را قبول کنند.»
عضو کميسيون صنايع بيان کرده است؛ «پيشنهادي که کارگروه مبني بر تجديد مزايده داده يک راه قانوني و بدون حاشيه است ولي ساير موارد ميتواند تفاسير مختلف و نيز مدعيهاي مختلفي پيدا کند.» مطهري تاکيد کرده است تصميمگيري نهايي در اين رابطه با دولت است ولي پيشنهاد کارگروه هفته آينده از طريق کميسيون صنايع به دولت ابلاغ ميشود و وزارت ارتباطات نيز نسبت به تجديد مزايده نظر مثبتي دارد. با وجودي که اپراتور سوم تلفن همراه مقبول خارجيها نيفتاده، اين گمان ميرفت که بازار تلفن همراه ايران ديگر جذابيتي براي خارجيها ندارد، اما در اين ميان که بند مخصوص مزايده نيز از قرارداد حذف شده اخباري مبني بر ورود اپراتورهاي روسي منتشر شده است.
خبرگزاري اينتر فاکس از تمايل اپراتورهاي روسي براي تاسيس نمايندگي در ايران خبر داده است. اين خبرگزاري گزارش داده است شرکت اپراتور تلفن همراه مگافون يکي از سه شرکت بزرگ ارتباطات سيار روسيه، در ايران فعاليت خواهد کرد. به گزارش خبرگزاري اينتر فاکس، اين شرکت که با بحران مالي شديدي روبه رو است پس از مذاکره با مقامات رسمي ايران توانسته است مجوز گشايش شعبهاي از اين شرکت را در تهران اخذ کند. بر اساس اين گزارش، هرچند اتصالات امارات در ابتدا برنده مناقصه اپراتور سوم تلفن همراه شد، ولي به علت عدم پايبندي به تعهدات، زين کويت جايگزين آن شد و حال گفته ميشود مگافون روسيه جاي زين کويت را خواهد گرفت.
مقامهاي رسمي ايران تاکنون درستي يا نادرستي اين خبر را اعلام نکردهاند. البته اين اخبار با اخبار يا شايعات ديگري هم همراه بود، به عنوان مثال برخي از اخبار دال بر آن بود که مخابرات در حال رايزني براي سپردن پروژه اپراتور سوم به اپراتورهاي روسي است اما تاکنون هيچ منبع رسمي اين اخبار را تاييد يا تکذيب نکرده است.