روزنامه‌نگاري فناوري اطلاعات و جامعه اطلاعاتي
محمود اروج‌زاده
اگر تا چند سال پيش،موضوعات، پديده‌ها، مسائل و محصولات مربوط به تكنولوژي كامپيوتر، بخش جذاب ولي حاشيه‌اي در عرصه اطلاع‌رساني محسوب مي‌شدند، اكنون گستردگي اخبار اين حوزه در حدي است كه مي‌توان روزنامه‌نگاري در اين عرصه را يك «گونه» تازه در مجموعه حوزه‌هاي روزنامه‌نگاري دانست.
نقش مهمي كه اين تكنولوژي در سياستگذاري‌ها و برنامه‌هاي كلان در ايران يافته، و تأثير شاياني كه در توسعه و پيشرفت كشور بر آن مترتب است را بايد عامل مهمي دانست كه موجب شكل گرفتن ريشه‌هاي اين نوع تازه از روزنامه‌نگاري شده است.
از سوي ديكر كثرت و تنوع مطبوعات اين حوزه، به ويژه گرايش نشريات كثيرالانتشار به پوشش اطلاع‌رساني اين حوزه، اصلي‌ترين عامل پروبال گرفتن اين نوع روزنامه‌نگاري است.
به طوري كه آمار نشان مي‌دهد، تعداد 5 نشريه تخصصي در زمينه كامپيوتر در 6 سال گذشته، امروز به عددي قريب به 20 رسيده است. از سوي ديگر، داشتن صفحات (با دست كم صفحه)ويژه فناوري اطلاعات به بخش جدانشدني همه روزنامه‌هاي اقتصادي و غالب روزنامه‌هاي كثيرالانتشار تبديل شده است.
مهاجرت برخي روزنامه‌نگاران از ديگر حوزه‌ها به اين نوع روزنامه‌نگاري، كم اطلاعي مديران و تصميم‌گيران نشريات عمومي و حتي اقتصادي از اين عرصه، نبود اصول و مباني مربوط به اين نوع روزنامه‌نگاري،و نيز فقدان منابع و دوره‌هاي آموزي و حتي اساتيد مورد نياز در اين زمينه، و عدم مرزبندي مشخص با ديگر انواع روزنامه‌نگاري، تعدادي از مسائل قابل تأمل اين حوزه است.
از سوي ديگر توجه به اين واقعيت كه عمق و گستردگي مجموعه اخبار و تحليل‌هاي منتشره در اين حوزه در جهان، موجب قوت يافتن نوع «روزنامه‌نگاري IT» شده، و نيز توجه به گرايش روزافزون خوانندگان و مخاطبين ايراني به تحولات اين حوزه، از نكات مهمي است كه مي‌تواند موجب بالندگي اين نوع روزنامه‌نگاري در كشورمان گردد.
اين مقاله، ضمن نگاهي به زمينه اين فناوري در مطبوعات، به سير شكل‌گرفتن و بررسي كمي و كيفي نشريات فعال در اين حوزه در مدت زماني 6 سال پرداخته، و وضعيت فعلي مطبوعات در اين باره را تحليل مي‌كند. همچنين، با برشمردن نگاه‌هاي موجود به اين نوع روزنامه‌نگاري در عرصه اطلاع‌رساني رسمي و غيررسمي، تحليلي از قوت و ضعف اين گونه روزنامه‌نگاري و نيز چشم‌انداز فراروي آن ارائه مي‌نمايد.
در ادامه، با نگاهي به مفهوم نوين «جامعه اطلاعاتي» و جايگاه مهمي كه در برنامه‌ها و چشم‌اندازهاي تازه توسعه جهاني برعهده دارد، طرحي در نسبت «روزنامه‌نگاري فناوري اطلاعات» و «جامعه اطلاعاتي» ترسيم مي‌گردد، چه، به نظر مي‌رسد در حال حاضر اساسي‌ترين نقش در توسعه ترويج و تعميق مفهوم «جامعه اطلاعاتي» را «روزنامه‌نگاري فناوري اطلاعات» ايفا مي‌كند.
