در ميان استفاده هاى سرگرمى از اينترنت موسيقى يكى از فراگيرترين و در عين حال پرچالش ترين استفاده هاى اينترنت را دربرمى گيرد. با ايجاد انواع ابزارها و دستگاه هاى پخش موسيقى و انطباق آنها با اين شبكه عملاً بر پهنه و وسعت استفاده از موسيقى از اين طريق افزوده شده و امكانات تازه اى در اختيار كاربران و علاقه مندان به موسيقى قرار گرفته است. حالا بسيارى از سايت هاى موسيقى روى اينترنت وجود دارند كه كليپ ها و موسيقى هاى مختلفى را به كاربران عرضه مى كنند و نرم افزارهاى مختلفى نيز براى سهولت و كارايى بيشتر به اين گستره اضافه شده است. با اين همه نوآورى در اين بخش موسيقى به دليل آنكه داراى ارزش مادى و معنوى است همواره مشكلات قانونى متعددى نيز در ارائه آن لاين بر سر راه آن وجود داشته است. همچنان كه در طول سال هاى گذشته نرم افزارها و سايت هاى متعددى براى ارائه قانونى اين محصول وجود داشته نرم افزارها و سايت هايى نيز راه هاى فراقانونى ارائه موسيقى روى اينترنت را تجربه كرده اند. تكثير و كپى غيرمجاز موسيقى ها يكى از بزرگترين مشكلات كمپانى هاى پخش موسيقى در مواجهه با اينترنت بوده است. • وضعيت بحرانى سرويس هاى اشتراكى پخش موسيقى يكى از معمول ترين و شايع ترين راه هاى پخش موسيقى به صورت غيرقانونى روى وب به شمار مى رود. پس از آنكه چند سال قبل صنعت موسيقى برخورد قانونى محكمى با «نپستر» يكى از بزرگترين پخش كننده هاى موسيقى آن لاين انجام داد. نرم افزارهاى مختلفى روى وب پديدار شد كه همان كار را به شكل و شيوه اى ديگر انجام مى داد. KazaA يكى از آن دسته نرم افزارها بود كه سرويسى را در اختيار كاربران قرار داد تا هر كدام از كاربران از موسيقى هاى موجود روى كامپيوتر ديگر كاربران بهره بگيرند. با اين تمهيد سازندگان اين نرم افزار در عين اين كه محبوبيت سرويس خود را بين كاربران افزايش دادند به نوعى از قيد و بندهاى قانونى ارائه موسيقى آن لاين نيز گريختند چراكه آنها به طور مستقيم هيچ موسيقى را در اختيار كاربران قرار نمى دادند بلكه اين كاربران بودند كه موسيقى هاى ديگران را با كمك اين سرويس روى دستگاه خود دانلود مى كردند. هر چند اين كار باعث اشتراك گذارى و دانلود ميليون ها فايل در سراسر جهان شد اما صنعت پخش و ضبط موسيقى ساكت ننشست و قوانينى تصويب شد كه حتى كسانى كه از اين طريق نيز اقدام به دريافت موسيقى غيرقانونى مى كردند تحت تعقيب قرار گرفتند. البته اين كار به سادگى صورت نگرفت و صنعت موسيقى براى متوسل شدن به قوانينى در زمينه برخورد با مبادله كنندگان غيرقانونى فايل دچار زحمات فراوانى شدند. به عنوان مثال ديوان عالى هلند اعلام كرد كه نرم افزار KazaA و شكل فعاليت آن ناقض قانون نيست اين حكم در حالى اعلام شد كه همزمان يك دادگاه آمريكايى نيز تاكتيك هاى صنايع موسيقى را براى شناسايى كسانى كه در اينترنت به مبادله فايل هاى موسيقى مى پردازند غيرقانونى خوانده بود. صنايع موسيقى در بخشى از اين اقدامات به برخى مراكز ارائه دهنده خدمات اينترنتى مراجعه كرده و خواستار دريافت نام كسانى شدند كه به صورت غيرقانونى فايل هاى موسيقى را مبادله مى كنند. شركت Verizon يكى از آنها بود كه صنعت موسيقى از اين شركت خواست تا مشتريانى را كه مظنون به تبادل فايل هستند معرفى كند اما مسئولان Verizon استدلال كردند كه بر اساس قوانين موجود حق تكثير ( كپى رايت) صنايع موسيقى نمى توانند اين شركت را وادار به افشاى نام اين گروه از مشتريانش كند. وضع براى صنعت موسيقى زمانى بحرانى شد كه هيات سه نفره قضات يك دادگاه آمريكايى نظرات شركت Verizon را در اين زمينه تائيد كرد. مسئولان سرويس اشتراك فايل كازا سرمست از اين پيروزى مقدماتى آن را يك پيروزى تاريخى براى اينترنت و مصرف كنندگان توصيف كردند اما صنايع موسيقى اين احكام را ناعادلانه خواندند. • افزايش فروش به راستى در ميان دعواى دوسويه صنايع موسيقى و كاربرانى كه به استفاده آن لاين از موسيقى آن هم به شكل مجانى علاقه مند هستند كدام يك برحق ترند. برخى كارشناسان اعتقاد دارند كه اين موضوع مشكل صنعت موسيقى است كه در رسيدگى به نيازهاى مصرف كنندگان و همگام شدن با فناورى هاى جديد ناكام مانده است. گرد ليونهارد بنيانگذار و مدير سابق شركت اينترنتى licensemusic.com كه اكنون شركت digmarketing.com را تاسيس كرده است در اين زمينه اعتقاد دارد كه صنايع موسيقى همچنان به گذشته چسبيده اند. به عقيده او صنايع موسيقى به كندى به تغييرات واكنش نشان مى دهند چون نمى خواهند شيوه هايى را كه طى نيم قرن گذشته به موفقيت بزرگ آنها منجر شده است رها كنند. وى عقيده دارد: «اين صنعت همواره با فناورى هاى تازه مخالفت كرده و سيستمى را دنبال مى كند كه طى ۵۰ سال گذشته موثر بوده است.» در مقابل اما صنايع توليد محصولات موسيقى نيز اعتقاد دارند كه به خاطر افت سالانه در فروش محصولات خود با بحرانى جهانى روبه رو هستند. اين صنايع پيشتر در سال جارى گزارش دادند كه فروش آلبوم هاى موسيقى در سطح جهان شش درصد افت كرده است. اين صنعت كه تلاش دارد از انتشار رايگان محصولات خود در اينترنت و تكثير غيرمجاز سى دى ها جلوگيرى كند همواره تصويرى بحرانى از وضعيت خود ارائه مى كند. اما در اين ميان كارشناسان اعتقاد دارند كه هرچند فروش محصولات كاهش يافته اما در مقايسه با يك دهه قبل بى سابقه است. براساس ارقام تازه فروش محصولات موسيقى در سراسر جهان ۳۲ ميليارد دلار بوده است. به عقيده اين گروه صنايع موسيقى به كندى به تغييرات واكنش نشان مى دهند چون نمى خواهند شيوه هايى را كه طى نيم قرن گذشته به موفقيت بزرگ آنها منجر شده است رها كنند. در همين حال تحقيقات يك موسسه نيز نشان مى دهد كه نرم افزارهاى اشتراك فايل باعث كاهش خريد موسيقى از اينترنت نشده اند. براساس اين تحقيق مشخص شده ۸۷ درصد افرادى كه عنوان هاى موسيقى را از طريق اينترنت دريافت مى كنند خواهان خريد آلبوم هاى آنها مى شوند. به اين ترتيب اشتباه بودن ادعاى شركت هاى ضبط و پخش موسيقى مبنى بر اينكه دريافت فايل هاى موسيقى از طريق اينترنت باعث كاهش فروش سى دى ها مى شود و دليل كاهش ۵ درصدى فروش سى دى در سال گذشته نيز اين مسئله بوده مشخص مى شود. براساس اين تحقيق دريافت فايل هاى موسيقى به مشتريان كمك مى كند تا قبل از خريد محصول آن را آزمايش كنند. البته به گفته اين شركت تحقيقاتى دريافت فايل باعث كاهش خريد عنوان هاى تك مى شود، از ميان ۵۰۰ نفر شركت كننده در نظرسنجى در همين زمينه تنها ۱۳درصد گفته اند كه پس از دريافت يك عنوان موسيقى از اينترنت براى خريد آن به مغازه هاى فروش موسيقى مراجعه مى كنند اما آنچه مسلم است اينكه اين تحقيق مشخص مى كند كه اشتراك فايل هاى موسيقى در اينترنت نه تنها از فروش آلبوم هاى موسيقى نمى كاهد بلكه باعث افزايش فروش آنها نيز مى شود. • • • در حالى كه صنعت موسيقى خود را طى سال هاى اخير با نرم افزارهاى اشتراك گذارى درگير كرده پيشرفت هاى تكنولوژيك روى اينترنت عملاً راه هاى جديدترى را براى گوش دادن به موسيقى توسط كاربران ايجاد كرده است. گسترش راديوهاى اينترنتى و به خصوص برنامه هايى كه قابل انتقال به سيستم هاى كوچك همراه مانند تلفن همراه يا ام پى ترى پلير باشند عملاً گستره عملكرد اين گونه راديوها را افزايش داده اند. پادكست ها از جمله مشهورترين سرويس هايى راديويى آن لاين هستند كه موسيقى را نيز به شكل گسترده ميان كاربران اينترنتى توزيع مى كنند. چندى پيش البته انجمن صنعت ضبط موسيقى آمريكا (RIAA) اعلام كرد اين بار با اقدامى جديد نوك حملات خود را متوجه راديوهاى ديجيتال اين كشور كرده است. مسئولان RIAA مدعى شدند كه در كار اين راديوها هيچ حفاظتى از قانون مالكيت معنوى (كپى رايت) به عمل نمى آيد. سخنگوى RIAA در اين زمينه گفته بود: راديوهاى ديجيتال اين كشور كه به صورت شبانه روزى اقدام به پخش موسيقى هاى با كيفيت در حد سى دى مى كنند، در صورت عدم رعايت مسائل حفاظتى مى توانند منجر به نقض كپى رايت موسيقى در اين كشور شوند. به اين ترتيب و بدون رعايت كپى رايت هركسى مى تواند اين موسيقى ها را ضبط كرده و سپس آنها را به صورت غيرقانونى در اينترنت قرار دهد اما اين در حالى است كه مقامات قانونگذار آمريكا نيز معتقدند با فرض پذيرش اين مسئله حجم انبوهى از فايل هاى موسيقى به اينترنت منتقل نمى شود. اين موضوعات همه در حالى صورت مى گيرد كه اخيراً تكنولوژى ساخت دستگاه هاى پخش موسيقى به شيوه اى تغيير كرده كه امكان ضبط و تكثير موسيقى هايى كه از طريق راديو و تلويزيون پخش مى شود به سادگى فراهم مى شود. نو آورى هاى ديگر تكنولوژى نيز هم اكنون صنعت موسيقى را تهديد مى كند. سازندگان گوشى موبايل به شكل گسترده اى طى يكى دو سال اخير به تعبيه امكان پخش موسيقى روى تلفن هاى همراه علاقه نشان داده اند و به همين نسبت امكانات آن لاينى را براى اين منظور در نظر گرفته اند. كارى را كه سايت iTUNES و اپل انجام دادند در واقع تجربه موفقى قلمداد مى شود كه هم اكنون به شكل گسترده اى در حال پيگيرى و حتى تقليد است. حالا وضعيت به گونه اى شده كه مسئولان صنعت موسيقى خود را در برابر بسيارى از سرويس هاى تكنولوژيك ابداع شده تنها مى بينند و نفوذ و قدرت مالى آنها در برخوردهاى قضايى نيز نتوانسته چندان كارساز باشد. به نظر مى رسد همچنان كه بسيارى از كارشناسان عقيده دارند اين صنعت به جاى آنكه به دنبال دعواى حقوقى متعدد باشد تمركز خود را روى شيوه هاى معقول ارائه خدمات موسيقى آن لاين با تمهيدات قانونى متمركز مى كرد. كارى كه اگر از چند سال قبل دنبال مى شد شايد الان اين صنعت خود در صف مقدم ارائه موسيقى آن لاين به مشتريان اينترنتى بود.