جامعه جهانی در اجلاس تونس ( ۱۶ تا ۱۸ نوامبر ۲۰۰۵) به ادامه حاکمیت آمریکا بر اینترنت رای داد، اما کشورهای مخالف انحصار سیاستگذاری شبکه جهانی وب، تنها توانستند تشکیل یک شورای مشورتی زیر نظر سازمان ملل را به تصویب رسانند.
این شورا که مباحث راهبری اینترنت را دنبال می‌کند، در نقش مشورت دهنده به کمپانی بزرگ آمریکایی "آیکان" که حاکمیت اینترنت را بر عهده دارد، عمل خواهد کرد.
هر چند به نظر می رسد نگرانی کشورهای در حال توسعه از انحصاری بودن اینترنت بیشتر سیاسی است، اما دلایل اقتصادی کشورهای عضو اتحادیه اروپا که در کنار کشورهای کمتر توسعه یافته علیه آمریکا موضع گرفته‌اند، نشان می‌دهد که عزم جهانی برای تغییر روند انحصاری اداره اینترنت جدی است.
حاکمیت انحصاری اینترنت به آمریکا این قدرت را می‌دهد که در صورت دلخواه مسیر اینترنت بعضی از کشورها را مسدود کند، ضمن آن که بیشتر مراکز میزبانی سایت‌ها یا "دیتاسنتر" ها در آمریکای شمالی قرار دارد.
هرچند کنترل "دیتا سنتر" ها به موسسه آیکان ارتباطی ندارد، اما قانون تجارت ایالات متحده، معامله شرکت‌ها با کشورهای تحریم شده را ممنوع کرده است. شرکت‌های آمریکایی تاکنون چندین بار ارایه خدمات به شرکت‌های ایرانی را متوقف کرده‌اند که معروفترین مورد حدود 2 سال به اخراج سایت ایسنا از یک دیتا سنتر کانادایی بر می گردد و در آخرین مورد، کمتر از یک ماه پیش تمام اطلاعات شرکت خدمات اینترنتی و میزبانی "قاصدک" در ایران از روی میزبان آمریکایی پاک شد.موسسه آیکان با در اختیار داشتن ۱۳ مسیریاب موجود در دنیا توانایی کنترل اینترنت را دارد.
دولت ایران در کنار چین، برزیل، عربستان و چند کشور در حال توسعه دیگر در طول فرآیند دو ساله برگزاری اجلاس سران در جامعه اطلاعاتی نقش فعالی را برای تغییر شیوه حاکمیت اینترنت از سوی آمریکا داشته که هیچ کدام از این فعالیت‌ها به نتیجه رسمی نرسیده است.
کشورهای توسعه یافته و در راس آنها آمریکا بر این باورند که اینترنت فضایی برای تبادل آزاد آرا و نظرات محسوب می شود و کشورهایی که بزعم آنها ناقض حقوق بشر هستند، در صورت مشارکت در مدیریت اینترنت، این فضای آزاد را محدود کرده و در اختیار خود می گیرند.
گزارشگران بدون مرز و سازمان مدافع از حقوق روزنامه نگاران در آخرین روز اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی یک نقشه بزرگ از جهان را نصب کردند که در آن ۱۵ "دشمن اینترنت" مشخص شده بود و ایران یکی از این کشورها بود.
سایت گزارشگران بدون مرز مدعی است: این ۱۵ دشمن، کشورهایی هستند که سایت های خبری مستقل و متعلق به مخالفان خود را سانسور می کنند، برای خاموش کردن صداهای مخالف، استفاده از اینترنت را ردگیری می کنند و با تهدید، ارعاب و زندانی کردن کاربران اینترنت و وبلاگ نویسان منتقد، سخت ترین کنترل ها را بر روی اینترنت اعمال می کنند.
همچنین دو ماه پیش، گزارشگران بدون مرز در گزارش سالیانه خود از آزادی رسانه ها در جهان، ایران را از لحاظ برخورداری از آزادی بیان در مقام 164 در میان 167 کشور جهان قرار داد.
از سوی دیگر تحلیلگران و منتقدان جهان سومی بر این باورند که شرکت آمریکایی "آیکان" که مسوول ثبت آدرس و IPهای اینترنتی است، هر چند به‌طور مستقیم تاثیر اندکی در سازوکار اقتصادی فناوری اطلاعات جهان دارد، اما قدرت سیاستگذاری آمریکا باعث شده که منافع کشورهای پیشرفته هم در خطر باشد.
منتقدان کشورهای جهان سوم عنوان می کنند که حاکمیت مطلق آمریکا بر اینترنت باعث تسریع در روند جهانی شدن و ایجاد الگوی واحدی در جهان بدون توجه به فرهنگ ها و رسوم هر کشور می شود.
وزیر ارتباطات و فناوری ایران در اجلاس جهانی جامعه اطلاعاتی عنوان کرد که برخی کشورها که "مدعی حقوق بشر و آزادی بیان" هستند، به سانسور "صدا و تصویر ملل مظلوم جهان" می پردازند.
محمد سلیمانی هشدار داد که در صورت "افزایش شکاف دیجیتالی"، خطر "تک قطبی شدن" دنیا را تهدید می کند.
وزیر ارتباطات و فناوری خواسته ایران در مورد حاکمیت اینترنت را "اراده جهانی" لقب داد و خواستار فراهم کردن ضمانت کافی برای "دسترسی برابر و ارزان برای مشارکت در تمامی شبکه‌های دانش و اطلاعات" شد.
محمد سلیمانی از لزوم "تغییر در ساختار حاکمیت اینترنت" برای ایجاد "نظامی مشارکتی مشروع و پاسخگو " نیز سخن گفت.
از سخنان وزیر ارتباطات و فناوری ایران در اجلاس جامعه اطلاعاتی در تونس بیش از یک هفته نگذشته بود که بعضی از سایت های خبری از عزم جدی مسوولان برای "شفاف‌سازی فضای اینترنت" خبر دادند.
گفته می شود این دستور در پی اقدام هماهنگ برخی سایت‌های اینترنتی بدون هویت مشخص علیه دولت و انتشار شایعات و اخبار مختلف بدون منبع از سوی این سایت‌ها كه موجب گلایه شدید رییس جمهور شده، صادر گردیده است.
بنا بر این تصمیم، احتمالا با سایت‌های فاقد هویت مشخص در صورت عدم فعالیت شفاف و رسمی، برخورد خواهد شد.
هر چند مقامات ایران عنوان می کنند که عمده سایت هایی که فیلتر می کنند، سایت های غیر اخلاقی بوده ولی بسیاری از کارشناسان و کاربران اینترنتی بر این باورند که بسیاری از سایت های فیلتر شده، سایت های خبری هستند که با عبور از خطوط قرمز به اطلاع رسانی شفاف و بدون سانسور می پردازند.
اقدام قوه قضائیه در توقیف چند هفته ای سایت اینترنتی بازتاب که گفته می شود به لایه هایی از حکومت مربوط می شود، دلیلی است که منتقدان برای ادعای خود عنوان می کنند.
با این وجود ایجاد یک دیتا سنتر در ایران و مدیریت بر اینترنت از جمله مباحثی است که چه از دید فنی و چه سیاسی با واکنش های متعددی مواجه شده است.
محمدصادق جدیدی، مدیر یکی دیگر از مراکز خدمات اینترنتی معتقد است که دولت می‌تواند برای ایجاد یک ”دیتاسنتر" به بخش خصوصی کمک کند، در حالی که در این راه به‌جای یارانه دادن به بخش خصوصی، مانع ایجاد می‌کند چون شرکت‌ها را رقیب خود می‌داند.
رضا سمیع زاده، مدیر شرکت گسترش خدمات انفورماتیک در ایران، مشاجره بر سر حاکمیت اینترنت را جدا از مباحث سیاسی دولت‌ها می داند و آن را بیشتر نزاع بر اساس مدل‌های تجاری یا Business Model ارزیابی می‌کند و می‌گوید: "تجارت الکترونیکی اکنون یک مدل مهم تجاری است. کشورهای پیشرفته سرمایه‌گذاری زیادی انجام می‌دهند تا با تعریف مدل‌های جدید، منبع درآمد مهمی از اینترنت پیدا کنند، اما در ایران جز تلفن اینترنتی یا VoIP مدل تجاری دیگری رواج ندارد یا اگر وجود داشته‌باشد، محدودیت‌های زیرساختی اجازه توسعه آن را نمی‌دهد."
وی افزود: خرید ایرانی‌ها از بسیاری سایت‌های فروش آن‌لاین به دلیل ممنوع بودن معامله با کشورهای تحریم شده، غیر ممکن است.
با این وجود دكتر سعید باقری، استاد دانشگاه صنعتی شریف معتقد است: رفتن به سمت ایجاد دیتا سنترها، حساسیت‌های سیاسی را از سمت كشورهای پیشرفته به همراه دارد، تا با اعمال محدودیت‌ها و محرومیت‌ها مانع از استقلال طلبی اینترنتی شوند.
وی تعهد و حمایت‌های مالی را دو عامل اساسی در داشتن دیتا سنتر دانست و اظهار داشت: مشكل اصلی در كشور ما، كیفیت سرویس است و از آن جایی كه عمدتا ساختار ما دولتی است یك پروسه‌ی رقابتی در كشور وجود ندارد و تضمین كیفیت، بی‌معنا است؛ در صورت ایجاد تعهد، حمایت‌های مالی با مشكل مواجه نخواهد شد .
استاد دانشگاه صنعتی شریف خاطر نشان كرد: تكنولوژی سخت افزاری مراكز داده كه در دنیا استفاده می‌شود قابل دسترسی و با پیگیری وتخصیص بودجه‌ی مناسب قابل حل است.
باقری ادامه داد: نقل و انتقال اطلاعات نیازمند ساختار اینترنت و شبكه‌ی ارتباطی است و این امر باید در اولویت‌ها‌ی زندگی اجتماعی قرار گیرد، حتی اگر به قیمت ریاضت كشیدن جامعه در یك مقطع محدود زمانی باشد، چرا كه این سرمایه‌گذاری یك بار انجام می‌گیرد.
در حال حاضر حدود ۱۴ درصد مردم دنیا به اینترنت دسترسی دارند، اما میزان نفوذ شبکه وب در آمریکا بیش از ۶۲ درصد یا ۱۸۵ میلیون کاربر است.
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ایران شمار کاربران اینترنت را در سال ۲۰۰۵ حدود هفت میلیون نفر اعلام کرده است.این در حالی است که درحال حاضر ، ایران هر مگابیت پهنای باند ماهواره‌ای را حدود ۲۱۰۰ یورو ( ۲۵۰۰ دلار) می خرد.
