مثبتنگریها درباره عملکرد فضای مجازی در فاجعه «پلاسکو»
ایتنا - جنبههای مثبت و منفی عملکرد فضای مجازی در فاجعه یا همان حادثه ناگوار پلاسکو را باهم بخوانیم.
انعکاس فاجعه پلاسکو در فضای مجازی از همان ساعات اولیه وقوع این حادثه، واکنشهای مختلفی را برانگیخت. در ابتدای امر، کاربران، تنها مبهوت از این حادثه به انتشار عکسها و فیلمهای مربوط به آن پرداختند و تلاش داشتند تا همدردی خود را با جامعه آتشنشانان و قربانیان این حادثه نشان دهند و مدتی پس از آن، انتقادها نسبت به برخی مردم که در حال گرفتن عکس سلفی بودند یا در میان دود و آتش پلاسکو، لبخند به لب داشتند بالا گرفت.
ایران آنلاین، انتشار تصاویری دلخراش از این حادثه در فضای مجازی نیز از موضوعهایی بود که صدای بسیاری از کاربران را درآورد و اعتراضهایی را به دنبال داشت. تنها کافی است برای ثانیهای خود را به جای خانوادههای داغدار قرار دهیم؛ کودکی که هنوز هم چشمانتظار پدر است. مادری که دلش نمیخواهد آخرین تصویری که از پسرش به خاطر دارد مخدوش شود، او نمیخواهد تا ابد فرزندش را با صورتی سوخته، در حافظه داشته باشد. این دسته از کاربران معتقدند با انتشار چنین عکسهایی علاوه بر اینکه تألم و درد خانوادههای قربانیان و کسانی که هنوز هم کورسوی امیدی دارند تا عزیزانشان زنده از زیر آوار خارج شوند دوچندان میشود، سلامت روحی و روانی جامعه نیز به خطر میافتد.
انتشار شایعات مختلف و انجام کارهای تبلیغاتی با هشتگ پلاسکو نیز از دیگر مواردی بود که بهشدت مورد انتقاد قرار گرفت و بسیاری از کاربران آن را نشانه بیاخلاقی دانسته و اعتقاد داشتند که حتماً باید جامعه به فکر اصلاح باشد؛ اینکه افراد یا گروههایی بتوانند از یک فاجعه به نفع خود بهرهبرداری کنند نشانه مرگ اخلاق در یک جامعه است و باید بهشدت مقابل چنین حرکتهایی ایستاد.
اما این، همه ماجرا نبود و فضای مجازی در مقابل این سیاهیها رفتارهای متقابلی هم داشت. کاربران برای مقابله با این رفتارهای نهچندان خوشایند و نیز مذمت چنین رفتارهایی و همچنین اطلاعرسانی گسترده، تلاش کردند تا ضمن ابراز همدردی با کسانی که به نحوی از این فاجعه آسیب دیدهاند از بستر شبکه اجتماعی برای کمک به این افراد و همچنین آموزش و اطلاعرسانی استفاده کنند.
از هشتگهایی که برای تسریع در امدادرسانی و آواربرداری پلاسکو ایجاد شد میتوان به هشتگ «راه رو باز کن» اشاره کرد. با راهاندازی این هشتگ و پیامرسانی گسترده کاربران، قبل از برقراری محدودیتهای ترافیکی، از ازدحام جمعیت و خودروهای اطراف محل حادثه کاسته شد تا روند امدادرسانی شتاب بگیرد؛ موضوعی که تنها با قدرت شبکههای اجتماعی امکانپذیر بود و شاید هرگز رسانههای سنتی نمیتوانستند تا این حد تأثیرگذار باشند.
«برای آتشنشانان دعا کنید» نیز از دیگر هشتگهایی بود که کاربران به راه انداختند و به این ترتیب هموطنان با خواندن دعاهای مختلف ازجمله توسل، آیتالکرسی و... برای زنده بیرون آمدن افراد زیر آوار دست به دعا برداشتند.
با توجه به شدت تأثر مردم از انتشار عکسهای دلخراش، هشتگ«عکس پیکرها را منتشر نکنید» نیز راهاندازی شد؛ یکی ازهشتگهایی که بشدت مورد استقبال قرار گرفت و باعث شد تا دیگر شاهد انتشار چنین عکسهایی نباشیم.
همچنین یکی از بهترین هشتگهایی که در این بحبوحه ایجاد شده، هشتگی برای چهارشنبهسوری ایمن امسال است. در هشتگ چهارشنبهسوری، کاربران دعوت میشوند تا امسال از خرید هرگونه وسیله آتشزا، ترقه و... اجتناب کنند تا آتشنشانها هم بتوانند به جای آماده باش، همچون سایر اقشار جامعه در کنار خانوادههایشان باشند و از سوی دیگر امسال دیگر شاهد هیچ حادثه دردناکی در آخرین چهارشنبه سال نباشیم.
برخی کاربران هم به موضوع استحکام بناها و ساختمانهای بلند در شهر تهران توجه ویژه داشتند و با ایجاد هشتگ«مسئول باشید» علاوه بر اینکه از دستاندرکاران ایمنی ساختمان، سازمان نظام مهندسی و... درخواست داشتند تا به ایمنی بناهای درحال ساخت اهمیت بیشتری دهند تا دیگر شاهد چنین اتفاقات ناگواری نباشیم، از مسئولان این حادثه هم خواستند که پاسخگو باشند.
هشتگ«قالیباف استعفا» نیز از دیگر اقدامات کاربران در این راستا بوده است. کاربران همچنین با تغییر عکس پروفایل خود به طرحهایی از آتشنشانان و اتفاقات مربوط به حادثه پلاسکو، همدردی خود را با خانواده قربانیان این فاجعه نشان دادند.