ايتنا - کشف یک کهکشان جوان

ستاره‌شناسان توانستند با نگاهی به جهان اولیه، مطلبی شگفت‌انگیز کشف کنند: یک کهکشان جوان که بسیار شبیه به کهکشان راه شیری است.

به گزارش ایتنا و به نقل از Space، این کهکشان تازه کشف‌شده، SPT0418-47 نام دارد و با توجه به فاصله زیادی که از زمین دارد، ستاره‌شناسان آن را در حالتی می‌بینند که جهان فقط ۱٫۴ میلیارد سال قدمت داشت؛ یعنی تقریباً ۱۲ میلیارد سال پیش.

این کشف شگفتی بزرگی برای محققان به‌همراه داشت. همانطور که انتظار می‌رفت، ستاره‌ها به‌سرعت شکل گرفتند؛ چون زمانی که کیهان جوان بود، گاز فراوانی در اطراف وجود داشت. اما کهکشان SPT0418-47 با وجود آشوب و هرج و مرج، یک دیسک دوّار و «برآمده» کهکشانی در مرکز خود دارد. البته این ساختار با ساختار کهکشان راه شیری امروزی مشابهت دارد و همچنین، دورترین برآمدگی مشاهده‌شده موجود در جهان است.

با این حال، مقایسه SPT0418-47 و کهکشان راه شیری چندان کار درستی نیست. راه شیری شکل مارپیچی و مشخصی دارد که به شکل بازوهای بزرگی از ستاره و گاز هستند؛ اما SPT0418-47 فاقد چنین بازوهایی است. علاوه بر این، دانشمندان انتظار دارند این کهکشان جوان در روند تکاملی خود به یک کهکشان بیضوی تبدیل شود.

با این حال، کهکشان تازه کشف‌شده درباره تکامل چنین ساختارهای بزرگ و پر از ستاره نیز اطلاعاتی به‌دست می‌دهند. براساس یافته‌های جدید، به نظر می‌رسد تغییرات بزرگ کهکشانی نسبت آنچه که پیش‌تر تصور می‌شد، کمتر باشد.

فرانچسکا ریزو (پژوهشگر ارشد) می‌گوید: «ساختارهایی که ما در کهکشان‌های مارپیچی در نزدیکی راه شیری مشاهده می‌کنیم، ۱۲ میلیارد سال پیش نیز وجود داشته‌اند».

در واقع، این آرایه میلیمتری/زیرمیلیمتری بزرگ آکتامایی (ALMA) بود که به اخترشناسان اجازه داد کهکشان مذکور را مشاهده کنند. آلما از ۶۶ آنتن پراکنده در بیابان‌های شیلی تشکیل شده که با یکدیگر برای ایجاد یک لنز بزرگ تلسکوپی همکاری می‌کنند. کهکشان تازه کشف‌شده آنقدر ضعیف بود که مشاهده مستقیم آن کار دشواری بود؛ بنابراین آلما برای غلبه بر این مشکل از فنّی بنام «لنز گرانشی» استفاده کرد و با استفاده از نیروی جاذبه کهکشان مجاور، توانست نور SPT0418-47 را بزرگنمایی کند.

گفته می‌شود که لنز گرانشی می‌تواند باعث بروز اعوجاج شود، اما در این حالت، هم‌ترازی بین دو کهکشان تقریباً دقیق بود. این امر باعث شد کهکشان جدید به عنوان یک حلقه تقریباً کامل در تصاویر خام ظاهر شود. سپس محققان با استفاده از مدل رایانه‌ای جدید، شکل و حرکت گاز واقعی کهکشان را پیدا کردند.

گفتنی است تلسکوپ‌های آتی مانند تلسکوپ بسیار بزرگ ESO، نگاه بیشتری به جهان نخستین خواهند داشت تا بهتر متوجه شوند که شکل کهکشان SPT0418-47 تا چه حد در میان جمعیت کهکشانی‌های آن زمان، رایج بوده است.