«وزیر جوان» مهم‌ترین لقبی است که در سه سال گذشته برای آذری جهرمی فراوان شنیده‌ایم. وزیری که اکنون با 39 سال اولین وزیر دهه شصتی دولت‌های جمهوری اسلامی به شمار می‌آید، چندان هم از تیغ انتقادها دور نبوده است. موضوعات مختلفی همچون شبکه ملی اطلاعات، خدمات اینترنت از گرانی‌ها تا کیفیتش، چالش اپراتورها و برخی دیگر از موضوعات مرتبط با وزارتخانه او دوران پرفراز و نشیبی را در این مدت برایش رقم زده است. البته از همان ابتدای انتخاب او حساسیت‌هایی درباره وزارتخانه بزرگی مثل ارتباطات و فناوری، برخی را به تردید واداشت اما جدا از این موضوع که ممکن است ما هم انتقادهایی حتی جدی به عملکرد آذری جهرمی داشته باشیم ولی اصل نگاه و اعتماد به جوانان را به ویژه در این فصل حساس جمهوری اسلامی نمی‌توانیم نفی و نکوهش کنیم. با این حال ما در یک عصر معتدل تابستانی در ساختمان تاریخی بی‌سیم تهران در محله خوش آب وهوای سید خندان، مهمان دفتر کار دکتر محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و فناوری ارتباطات شدیم و سوالاتمان را با او در میان گذاشتیم.
از او درباره بسته‌های رایگان آموزشی و اینترنت پاک کودکان پرسیدیم که این روزها برای خانواده ها حکم کیمیا را دارد که البته او برای اینترنت پاک مدعی است برخی نگذاشتند به نتیجه برسد. آذری جهرمی درباره شبکه ملی اطلاعات که انتقادات بسیاری متوجه اوست، پاسخ هایی را مطرح می‌کند ضمن این که از برداشت‌های اشتباه از شبکه ملی اطلاعات گلایه دارد. او البته به برخی موضوعات همچون گرانی اخیر بسته‌های اینترنت توسط اپراتورها و این که قرار بود مبالغ اضافه به مردم بازگردد، پاسخ قانع کننده‌ای نمی دهد و در حالی از ارائه بسته دلجویی از سوی یکی از اپراتورها به مشترکان سخن می گوید که این بسته در حد انتظار نبود.
ماجرای دانش آموزان و خانواده‌ها در شاد
سال تحصیلی مدارس آغاز شد و یکی از مسائلی که در این شرایط اهمیت دارد موضوع آموزش های مجازی و این که قرار است سامانه شاد مورد استفاده عمومی قرار بگیرد. در این خصوص وزارت ارتباطات چه برنامه‌ای به ویژه در دو حوزه فنی و رفع اشکالات و موضوع هزینه‌های اینترنت خانواده ها و معلمان دارد؟
ما سال قبل هم آموزش مجازی برای دانش آموزان داشتیم. شاد را از فروردین تا خرداد رایگان کردیم و در واقع یک ماه در ایام نوروز بسته های رایگان در اختیارهمه قرار دادیم از جمله دانش آموزان. به 600هزار معلم در سراسر کشور بسته های رایگان روی گوشی تلفن همراهشان دادیم چون مصرف معلمان از دانش آموزان بیشتر است. مجموعا در سال قبل تحصیلی حدود 600میلیارد تومان خدمات رایگان در حوزه آموزش مجازی عرضه کردیم. امسال با استفاده از تجربه اتفاقات قبلی سعی در بهینه کردن داشتیم.
اول از مردم نظر سنجی کردیم که آمار ما نشان داد 73درصد مردم از شاد استفاده نمی کنند و ابزارهای دیگری در آموزش مجازی دارند. این دلایل مختلف دارد که یا عادت ندارند یا از کیفیت گلایه دارند اما در مجموع فرایند آموزش در بستر شاد انجام نمی‌شد ضمن این که آفاتی هم داشت و گزارش‌هایی از مردم داشتیم که پدر یا مادر برای فرزندشان تبلت برای آموزش تهیه کرده اند اما فرزند به بخش هایی دسترسی داشته که خیلی صلاح نبوده وآفاتی داشته است. مبتنی براین اتفاقات در حال طراحی بسته‌های جدیدی هستیم که به هر دانش آموز به صورت ماهانه داده می شود و در واقع دانش آموز می تواند از سایت هایی که وزارت آموزش و پرورش مشخص کرده و ویژه آموزش است، استفاده کند که فقط شاد هم نیست اما مجموعه ای مناسب برای آموزش بچه هاست. جزئیات این بسته ها ان شاءا... این هفته اعلام خواهد شد. برای معلمان هم بسته دیگری داریم که به میزان توان خودمان بتوانیم عدالت آموزشی را تامین کنیم.
تقریبا عددی که پیش‌بینی می‌شود حدود 945 میلیارد تومان برای دانش آموزان است که باید منابعش را تامین کنیم اما خود دانش آموزان با این بسته برای آموزش مجازی پولی پرداخت نمی کنند.
اینترنت پاک به کجا رسید؟
یکی از موضوعات مهم که جناب عالی هم اشاره کردید، موضوع ورود ناگزیر بچه ها به فضای مجازی در سنین پایین است. موضوع اینترنت پاک هم همواره در سال های اخیر مطرح بوده اما حالا اهمیت بیشتری پیدا کرده است. برای این حوزه چه اقدام خاصی انجام داده اید؟
- فرزندانمان را نمی‌توانیم از فضای مجازی دور کنیم چون در آینده بی‌سواد می‌شوند و نمی‌توان آنها را در فضای مجازی رها کرد چون آفات و آسیب دارد. این‌ها یک اکوسیستم محدود به خودشان می خواهند که آن را اکوسیستم کودکان در فضای مجازی نام گذاری کردیم. یک طراحی چند لایه داشتیم، یک لایه تولید محتوای اختصاصی برای کودکان بود که جشنواره کودک آنلاین را طراحی کردیم و تولیداتی صورت گرفت. دوم در لایه زیرساخت‌های آی.تی این موارد بود که با شرکت‌های فعال در این عرصه مثل کافه بازار، آپارات و نماوا و... بحث و بررسی کردیم تا نسخه‌های مخصوص کودکان را طراحی کنند تا اگر کودک به فضای مجازی می‌رود اپلیکیشن‌هایی باشند که نسخه های مربوط به کودک داشته باشند.
خیلی از شرکت‌ها این فرایند را فراهم کردند. مسئله مهم دیگر این بود که می‌گفتند بچه در فضای مجازی رهاست. خدمت یکی از مراجع رسیدم می‌فرمودند، وقتی بچه‌ها با تبلت به تختخوابشان می‌روند دنیایی از وحشت روبه روی آنهاست، این دغدغه وجود داشت و دارد.
راهکار این است که پدرومادرهم با فرزندانشان در فضای مجازی باشند. یعنی می‌شود بر ساعات حضور، نوع اپلیکیشن‌ها و محتوایی که در فضای مجازی می‌بیند، نظارت کرد. این‌ها سامانه های نظارتی می‌خواست که الان ما چند محصول داخلی در این عرصه داریم. حتی تبلت‌های ویژه کودکان و نوجوانان طراحی شده و وجود دارد و بچه های خود من هم استفاده می‌کنند.
روی این تبلت‌ها پلتفرم‌های ویژه وجود دارد که هم محتوای لازم را به کودک و نوجوان می دهد و هم دسترسی‌ها را محدود می‌کند. دو اکوسیستم تجاری در این عرصه ساخته شد به نامهای درسا و انارستان، ایرانسل هم برای خودش یک اکوسیستم مخصوص کودکان ایجاد کرد اما در این میان عده‌ای به ما معترض شدند که عرصه کودکان کار شما نیست و به وزارت ارتباطات ربطی ندارد.
واقعا در این حوزه مجموعه‌هایی باید کارهایی می کردند که کم کاری داشتند و وقتی ما کاری کردیم معترض شدند. حتی کار به شکایت در دادگاه رسید که چرا ورود کردید و در واقع کسانی که باید همراهی می‌کردند تا اکوسیستم کودک در فضای مجازی شکل بگیرد همکاری نداشتند.
حتی برادری از صداوسیما مصاحبه کرد و گفت کار این‌ها دخالت در حوزه محتواست. یکی گزارش نوشته بود که وزارت ارتباطات به دنبال تغییر ذائقه فرهنگی است. کاری جز انتقاد نکردند تا رسیدیم به ایام کرونا و بچه ها مجبورند به این فضا وارد شوند، حالا می‌گویند چرا راه حل ندارید؟ خدا خیرتان بدهد ما راه حل را به جای 99 در سال 96 ارائه کردیم اما به جای تقویت تخریب کردید. امروز می گویید راه حل‌تان چیست؟ در آن زمان مسئولیت در حوزه های فرهنگی داشتید و به جای این که مقاومت کنید و گزارش‌های نادرست بنویسید می‌آمدید و کمک می‌کردید تا اشکالات برطرف شود. حالا که پدر و مادرها مجبور شدند به بچه ها گوشی بدهند، صدای این منتقدان درآمده است. باید یک بار بازخوانی شود که چه کسانی کار را خراب کردند که ما به این جا رسیدیم.
از این فرصت سوزی‌ها در کشور کم نیست. من بارها گفتم به بچه‌های خودم اجازه استفاده از شبکه‌های اجتماعی را نمی دهم و خطر دارد باید مراقب بود البته ابزارهایش موجود است. همین الان تبلت کودکان وجود دارد حتی نرم‌افزاری هست که پدر و مادر می توانند مدیریت کنند و دریابند بچه چه استفاده‌ای می‌کند، این نیاز به آموزش دارد و صداوسیما باید قوی به این عرصه وارد شود.
البته گویا بناست هر کاری که وزارت ارتباطات می‌کند بگوییم بد است و خوب نیست و نباید تبلیغش را کنیم، اشکال ندارد ما بد هستیم اما شما یک محصول خوبی بیاورید که مال خودتان باشد و پولش هم به جیب خودتان برود ما هم حمایت می کنیم. در این چارچوب با توجه به هماهنگی با مرکز ملی فضای مجازی گفتیم بسته‌های ویژه ای تامین می کنیم تا به بچه ها بدهیم و گفتیم با همان گوشی یا تبلتی که دارند بسته در اختیارشان قرار گیرد و اگر از پدر و مادر گوشی می گیرند با یک کد دستوری در ساعات مورد نیاز، فقط به سایت های مجاز دسترسی داشته باشند.
همه ماجراهای شبکه ملی اطلاعات
به موضوع پرچالش شبکه ملی اطلاعات بپردازیم. انتقادهای زیادی به وزارت ارتباطات هست و برخی کم کاری ها در این بخش را متوجه شخص شما می دانند و حتی گفته شده اختلافاتی وجود دارد که باعث کندی کار شده است. دیدگاه شما در برابر این نظرات چیست؟
اول باید موضوعی را توضیح بدهم. ما یک طراحی از شبکه ملی اطلاعات استخراج کردیم که اجزا و پیوست‌های مختلفی دارد. در زمان دولت یازدهم و آقای واعظی یک بار طرح شبکه ملی اطلاعات به شورای عالی فضای مجازی رفت اما تصویب نشد. بعد از آن سند تبیین الزامات در شورا تصویب می شود که الزامات این شبکه چیست؟ مجدد در سال 96 روزی که می‌خواستیم وزارت را تحویل بگیریم همه معاونان آقای واعظی آمدند و گفتیم یک گزارش بدهند که وضعیت هر کدام از این چارچوب‌ها چگونه است.
این سند را امضا کردند و من نامهای روی آن گذاشتم و برای همه مسئولان توضیح دادم که من شبکه ملی اطلاعات را این گونه تحویل گرفتم. بندبند سند تبیین الزامات با رنگ های سبز و زرد و قرمز بود. سبز برای بندهای اجرا شده، زرد در حال اجرا و قرمز برای اقداماتی که انجام نشده بود. آن زمان که ما کار را تحویل گرفتیم 43 درصد سبز بود و ما برنامه دادیم که ظرف 18ماه قرمزها و زردها را سبز کنیم.
بعد از 18 ماه گزارش دادیم که 80درصد بندها سبز شده است. در مرکز ملی فضای مجازی برای این گزارش یک کمیته گذاشتند، اولین نکته این بود که گفتند شما سند طراحی ندادید که گفتیم ما سه بار سند طراحی دادیم، گفتند سندی که شما دادید مال قبل از سند تبیین الزامات است و الان باید تغییرش بدهید، گفتیم همان هم ایراداتش مشخص نیست.
اختلاف نظر بین ما و مرکز ملی این جا بود. برخی گفتند هیچ کاری نشده و هیچ مستندی نبوده که ما یک وانت اسناد طراحی شبکه را فرستادیم برای آقایان که بررسی کنند. در هرصورت نه تنها قانون می‌گوید بلکه بنده و همکارانم این را قبول داریم که ارزیاب پیشرفت و ناظر شبکه ملی اطلاعات، مرکز ملی فضای مجازی است.
همواره هم در این وسط دعوا وجود دارد. مرکز ملی در نهایت نظر داد که ما گزارش شما را نمی توانیم ارزیابی کنیم چون باید مبتنی بر اقدامات بررسی شود. این مسئله مقداری بالا گرفت و در نهایت رهبر انقلاب آذرماه سال قبل مکتوبی دادند و فرمودند وزارت ارتباطات ظرف دو هفته سند طراحی و معماری کلان را بدهد. حکم ایشان برای ما فصل الخطاب بود.
البته مقداری تاخیر داشتیم اما سند معماری جدید را دادیم. این رفت و در مرکز ملی فضای مجازی تا چکش کاری شود. اختلاف نظرهایی بود و گفتیم خدمات محتوا باید جزو شبکه ملی باشد و مرکز معتقد بود باید مقدم بر شبکه ملی باشد.
در هر حال در جلسه شورای عالی فضای مجازی در حدود یک ماه و نیم پیش به تصویب رسید. حالا که معماری تصویب شده، متر ارزیابی دقیق‌تر شده است. این جا ما 23 جزء زیرساختی و 29 جزء خدماتی داریم و این اجزا وقتی وجود داشته باشند، یعنی شبکه ملی اطلاعات مستقر شده یک ماتریس مسئولیت دارد که نشان می دهد هر جزء وظیفه کیست. از این 23 جزء الان 20 جزء مستقر است که این‌ها ابتدای دولت یازدهم تعداد بسیار کمی بودند، 29 جزء خدماتی هم دارد که الان 23 جزء آن مستقر است. این وضعیت شبکه ملی است.
بعد از آن سند برنامه عملیاتی تا خرداد 1400 را که این دولت مستقر است ارائه دادیم اما افق آن برنامه تا 1404 است. ارزیابی ما این است که از برنامه یک ساله ای که داده ایم 35 درصد پیشرفت داشته است. کار با جدیت پیش می رود و همین هفته مرکز مادر داده شبکه ملی اطلاعات و مرکز امنیت یکپارچه شبکه ملی اطلاعات از سه جزء باقی مانده افتتاح می شوند و یکی دیگر هم دهه فجر افتتاح می شود که عملا 23 جزء زیرساختی تکمیل خواهد شد.
الان همه وقت وزارتخانه بر این موضوع تمرکز دارد. عده ای فکر می کنند در شبکه ملی اطلاعات فلان شبکه پیام رسان نباشد یا اینستاگرام نباشد، این تحلیل ها درست نیست. بعضی شبکه ملی اطلاعات را با فیلتر اشتباه می گیرند و فکر می کنند این شبکه جای اینترنت جهانی را می گیرد در حالی که غلط است. تعامل رسانه ای در این شبکه یک اصل است، بازار منطقه ای یک اصل است. در اینترنت تفکر و تجربه هشت میلیارد انسان است و باید استفاده کرد.
شبکه ملی اطلاعات یعنی در همه اجزا از همه فرصت های فضای مجازی استفاده کنیم و در برابر تحریم ها که اقتصاد دیجیتال ما را نابود می کند، استقلال داشته باشیم. موضوع مهم تر بحث حکمرانی در فضای مجازی است که از همه مهم تر است و برخی حکمرانی در فضای مجازی را با شبکه ملی اطلاعات اشتباه گرفته اند. استراتژی حکمرانی جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی در فضای مجازی هنوز تعریف نشده است.
برخی می گویند در فلان حوزه آمریکا فلان اقدام را کرده و اگر آذری جهرمی شبکه ملی اطلاعات را راه اندازی می کرد این اتفاق نمی افتاد، خیر در آن صورت هم این اتفاقات می افتاد. می گویند فلان مطالب نامناسب در اینستاگرام منتشر شده، شما این را ببندید می روند روی پیام رسان داخلی این کار را می کنند.
همان فساد را در گروه می‌کنند که قابل نظارت نیست. تا کجا می شود مدیریت و نظارت کرد و تعارض بین مردم و حاکمیت را بیشتر کرد؟ اگر شما اصول حکمرانی خود را مشخص کنید همه چیز مشخص خواهد بود و اگر فردی کار غلطی انجام داد با آن فرد برخورد می شود نه با فضای مجازی. یعنی بار ناکارآمدی ها و کارهای نکرده بخش های دیگر را در قالب یک کلمه‌ای می آورند به نام شبکه ملی اطلاعات که در ذهن آن ها خیلی هم راحت است و بعد می گویند جهرمی کار بدی می کند. البته به نظرم این‌ها متوجه‌اند و سیاسی کاری می کنند که مسئله را از جایی که هست جای دیگری بیندازند و حمله کنند به یک فرد. کسانی که امروز از شبکه ملی اطلاعات مطالبه گر هستند خودشان بزرگ ترین کاهل در حوزه مسئولیتی خودشان هستند.
اینترنت ملی یک اصطلاح مجعول
این را بارها گفته‌ام و باز هم می‌گویم یعنی اگر آنها وظایف خودشان را درست انجام می دادند این اتفاقات نمی افتاد. خود آنها که مسئول هستند کار نمی کنند. کسی که باید سراغ کار محتوایی برود نرفته، کسی که باید چارچوب حقوقی را درست کند درست نمی کند و کسی که باید برخورد کند نمی کند، ته داستان می گویند شما توسعه دادید و ما عقب ماندیم خب شما هم بروید توسعه بدهید.
گفته بودند جهرمی با اینترنت ملی مخالف است. بله من با اینترنت ملی مخالفم چون شبکه ملی اطلاعات این نیست و یک واژه مجعول است. اینترنت یک خدمت روی شبکه ملی اطلاعات است و در تعارض با هم نیستند و شاید بشود گفت مکمل هم هستند و این اصل ماجراست. من با اینترنت ملی مخالفم و آن را مجعول می دانم. کسانی که به دنبال تخریب افکارعمومی در برابر شبکه ملی اطلاعات هستند، اصطلاح اینترنت ملی را به کار می برند یعنی می گویند شبکه ملی اطلاعات به معنی فیلتر کردن همه چیز است. ممکن است کسی این اصطلاح را دوست داشته باشد اما واقعیت این نیست.
MTN از ایران می رود؟
موضوع خروج MTN از ایران به کجا رسید و الان برنامه آینده این شرکت چیست؟
به ما اطلاع رسمی ندادند. در حد یک بیانیه‌ای بوده که منتشر شده و بعد هم آن را اصلاح کردند. قطعا رفتن MTN از ایران هیچ خللی در عملیات شرکت ایرانسل به وجود نمی آورد و اگر روزی MTN تصمیم به خروج از ایران بگیرد، به ایرانسل ارتباطی ندارد و خللی در خدماتش ایجاد نمی کند. MTN یک سرمایه گذار است و ممکن است یک روز بخواهد از بازار ایران بیرون برود، سهامش را می فروشد و جایگزینش بازار را ادامه می دهد البته در دیداری که با امور بین الملل ما داشتند گفته اند که خروج از ایران فعلا در برنامه کوتاه مدت و میان مدت ما نیست.
سرنوشت پول های مردم چه شد؟
در دو ماه اخیر و پس از گرانی غیرقانونی بسته های اینترنت، از سوی دولت اعلام شد مبالغ باید به مردم بازگردد اما ظاهرا خبری از بازگشت مبالغ نیست و...
بسته ها که به نرخ سابق بازگشت. شرکت ایرانسل هم یک بسته دلجویی به مشتریانش داد و مقررات ما را اجرا کرد. یک میلیون و 200 هزار نفر این بسته های رایگان را دریافت کردند. همراه اول هنوز اجرایی نکرده و روز سه شنبه هفته قبل مکاتبه با سازمان تنظیم مقررات داشته و گفته ظرف این هفته اجرایی خواهد کرد.
گوشی و تبلت ایرانی در بازار
موضوع تولید انبوه گوشی تلفن همراه ایرانی شاهین2 به کجا رسید؟
ما برای همه خبرنگاران دولت برای تست فرستادیم و هم اکنون هم تبلت و هم گوشی این محصول در حال تولید و اخذ سهم از بازار است. البته در حال برنامه ریزی هستیم تا به تولید 400 هزار گوشی برای سال اول برسیم، تسهیلاتی پیش بینی کردیم و چند شرکت دیگر هم با پروژه همکاری می کنند. وضعیت خوبی دارند و اگر به دنبال گوشی ایرانی باشید در بازار موجود است. تولید گوشی ایرانی یک پروژه ویژه و جزو پروژه های ده گانه ماست.
با ورود اپراتورها به حوزه کسب و کار مخالفیم
موضوع دیگر مسئله ورود اپراتورهای تلفن همراه به حوزه کسب و کار است. برخی معتقدند ورود دو اپراتور همراه اول و ایرانسل به این حوزه، رقابت سالم و عادلانه را تضعیف می کند. شبیه اقدامی که همراه اول با خرید سهام روبیکا انجام داد. برنامه شما برای کنترل این فضا چیست؟
طبیعتا به این ها شورای رقابت باید ورود کند و ما اجازه قانونی نداریم اما این قدری که متوجه می شویم این است که اپراتور باید زیرساخت ایجاد کند، اگر وارد حوزه رقابتی مثل خدمات ویدئویی و پرداخت شود با قدرتی که دارد ایجاد انحصار می کند و مضر است. در قالب رگولاتوری یا قانون گذاری باید محدود و سقف سرمایه گذاری برایش گذاشته شود. این حرف درستی است و شورای رقابت باید ورود کند. ما اجازه ورود به این موضوع را نداریم اما این اقدام را ضد رقابت می دانیم. البته برخی عاشق انحصار هستند و می گویند هیچ کس نباشد و فقط ما باشیم.
منبع: روزنامه خراسان
