ايتنا - مستودون به سلطه ایلان ماسک خاتمه می‌دهد؟

پس از خرید توییتر توسط ایلان ماسک میلیاردر آمریکایی در اکتبر سال گذشته و اعمال تغییرات تازه، هزاران نفر از کاربران آن در اعتراض به یک شبکه اجتماعی جدید به نام «مستودون» مهاجرت کردند.

مستودون خود را «شبکه‌ای اجتماعی غیرمتمرکز و با منبع آزاد» معرفی می‌کند. هر کدام از کاربران براساس علایق خود می‌تواند در انجمن‌های مجازی موجود در این پلتفرم (که مقررات خود را دارند) عضو شود.

به گزارش ایتنا و به نقل از یورونیوز، مستودون که برای اولین بار در سال ۲۰۱۶ تاسیس شد در عمل از هزاران سرور مستقل تشکیل شده است و کاربران در صورت همخوانی مقررات انجمن‌هایشان می‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. این شبکه اجتماعی غیرمتمرکز در ابتدا با استقبال زیادی مواجه شده، هر چند در ماه‌های اخیر شاهد کاهش تعداد کاربران خود بوده است.

مستودون در رقابت با توییتر ایجاد شد و حتی از عباراتی چون «toot» کردن به جای «Tweet» کردن استفاده می‌کند، هر چند اویگن روخکو خالق آلمانی این شبکه اجتماعی می‌گوید: «ما تلاش نمی‌کنیم که یک کپی دقیق باشیم. ما در تلاشیم تا چیز بهتری بسازیم.»

مقابله توییتر با مستودون
ایلان ماسک در ماه دسامبر گذشته لینک‌های متعلق به دامنه مستودون را در توییتر ممنوع کرد و کاربرانی را نیز که محتوای مستودون را منتشر می‌کردند (از جمله حساب رسمی خود این شبکه اجتماعی) تعلیق کرد. هرچند به فاصله چند روز تصمیم خود را عوض کرد و در جریان یک گفتگوی زنده توییتری این ممنوعیت را «اشتباه» خواند.

در حالی که تقریبا ۶ ماه از مسدود شدن مستودون در توییتر می‌گذرد، سوال اینجاست که آیا این شبکه اجتماعی به روند فزاینده جذب کاربر ادامه می‌دهد؟

داده‌ها نشان می‌دهد که در اواخر سال گذشته مستودون افزایش شدید کاربران را تجربه کرد و کاربران فعال ماهانه آن حدود یک ماه پس از خرید توییتر توسط ماسک به بیش از هشت برابر افزایش یافت و به بالاترین رقم خود در حدود ۲.۶ میلیون کاربر رسید.

اما این تعداد از آن زمان به ۱.۲ میلیون کاربر کاهش یافته است؛ امری که نشان می‌دهد مستودون از سطح توییتر همچنان فاصله معناداری دارد. در مقام مقایسه، شبکه اجتماعی توییتر اواخر ماه ژوئن سال جاری روزانه نزدیک به ۲۳۸ میلیون کاربر فعال داشت. این در حالی است که ایلان ماسک مدعی است تعداد کاربران این شبکه اجتماعی از زمان اعلام خرید آن از سوی وی به طرز «چشمگیری» در جهان افزایش یافته هرچند او تا کنون آماری در این زمینه ارائه نکرده است.

ناتان اشنایدر، استاد دانشگاه کلرادو و محقق در زمینه شبکه‌های اجتماعی، می‌گوید: «به طور قطع سرعت جذب کاربر مستودون کاهش یافته است. فکر می‌کنم خیلی‌ها آمدند و دیدند کار با آن کمی سخت است.»

شماری از کاربران پر و پا قرص مستودون با این حال از کوچک ماندن این شبکه اجتماعی استقبال می‌کنند. در واقع مستودون طوری طراحی نشده که به سرعت فراگیر شود؛ هیچ هشتگ جهانی وجود ندارد، سرورها را می‌توان به راحتی خصوصی کرد و ادمین‌ها می‌توانند سرورهای دیگر را برای مبارزه با ترول‌ها مسدود کنند. برچسب‌های هشدار محتوا نیز به شدت در آن رواج دارند.

بعضی کاربران می‌گویند این امکانات اجازه می‌دهد ترول‌ها و افراد مزاحم کمتری حضور داشته باشند و گفتگو‌های واقعی شکل بگیرد. جی لوگان کری، تصویرگر، در این خصوص می‌گوید: «به نظر می‌رسد مردم چیزهایی را که من در آنجا پست می‌کنم می‌بینند. در حالی که در توییتر احساس می‌کنم همه چیز از نظر الگوریتمی له می‌شود، مگر اینکه شما یک مارک تجاری یا سلبریتی باشید.»

در همین حال اما در شرایطی که مستودون به نظر امن‌تر می‌رسد و شفافیت بیشتری در اساسنامه و قوانین خود دارد، میزان چرخش توییت‌ها در آن به مراتب کمتر از توییتر است و افراد کمتری در مجموع در آن حضور دارند. امری که برای بنگاه‌های تبلیغاتی و سازمان‌های تجاری چندان جالب توجه نیست. در واقع مستودون ممکن است بیشتر یک دهکده باشد تا یک صحنه جهانی.

از جمله انتقادات دیگری که طی روزهای گذشته از مستودون شده است می‌توان به دشواری در ایجاد حساب کاربری و همینطور واگذاری کنترل محتوا به اداره‌کننده گروه‌ها اشاره کرد. منتقدان می‌گویند این وضعیت مدیریت محتوا احتمال اتخاذ تصمیم‌های خودسرانه و نامنسجم را بیشتر کرده است.

مستودون در مقابل غول‌های فناوری
آقای روخکو ۲۹ ساله در مقام مالک مستودون پیشتر به دفعات تاکید کرده است که قرار نیست این شبکه اجتماعی به فروش برسد.

تا همین اواخر، سازمان غیرانتفاعی مستودون فقط یک کارمند تمام‌وقت داشت که نرم‌افزار را نگهداری می‌کرد. بودجه این سازمان نیز عمدتاً از طریق کمک‌های مالی داوطلبانه تأمین می‌شود؛ رقمی در حدود ۳۲ هزار دلار در ماه که در مقایسه با رقم‌های میلیاردی نجومی پرداختی توسط غول‌های فناوری عملا هیچ است. این در شرایطی است که مستودون باید با رقیب‌های تازه که توسط همان غول‌ها آماده ورود به بازار می‌شوند رقابت کند.

شرکت متا در حال کار بر روی شبکه اجتماعی غیرمتمرکز خود با نام رمز «پی۹۲» (P92) است. همزمان جک دورسی، مدیرعامل سابق توییتر، در حال آماده شدن برای رونمایی از «بلواسکای» (Bluesky)، یک اپلیکیشن شبکه اجتماعی غیرمتمرکز است که با پروتکل جدیدی ارائه می‌شود.

مالک مستودون پیشنهادهای سرمایه‌گذاری به ارزش «صدها هزار دلار» را با این استدلال که پروژه او را به خطر می اندازد، رد کرده است.

اویگن روخکو در این باره می‌گوید: «مستودون به آن چیزهایی که در مورد توییتر نفرت دارید، تبدیل نخواهد شد. این واقعیت که می‌توان آن را به یک میلیاردر بحث‌برانگیز فروخت یا آن را تعطیل کرد و یا ورشکست شد، وجود نخواهد داشت.»

آقای اشنایدر در این خصوص می‌گوید:«اگر او آن سرمایه‌گذاری را می‌پذیرفت، اگر آن نوع مدل کسب‌وکار انحصاری را که سرمایه‌گذاری خطرپذیر به آن نیاز دارد اتخاذ می‌کرد، دیگر چیزی که باید باشد نبود.»