ايتنا - انفجار ابرنواختر در آسمان شب

پی‌ای مدیا در گزارشی توضیح داد که ابرغول‌های سرخ به ستارگان بسیار بزرگی گفته می‌شود که به مراحل نهایی حیات خود نزدیک می‌شوند.

به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، این انفجار حدود ۱۰ روز پیش و زمانی شناسایی شد که اخترشناسان تلاش می‌کردند یک ابرنواختری[یک انفجار عظیم و درخشان ستاره‌ای] را که هر دهه یک بار رخ می‌دهد، رصد کنند.

ابرنواختر با نام اس‌ان ۲۰۲۳ آی‌اکس‌اف در کهکشان فرفره رخ داد و نخستین بار یک ستاره‌شناس آماتور ژاپنی در روز ۱۹ ماه مه آن را کشف کرد.

دکتر جوآن پلجر، اخترفیزیکدان دانشگاه سنترال لانکاشایر، با نگاهی به داده‌‌های موجود که از کهکشان فرفره گردآوری کرده، می‌گوید که این ستاره یک ابرغول سرخ است.

او به پی‌ای مدیا گفت: این خوشبختی محض است که این ابرنواختر در کهکشانی پیدا می‌شود که من طی ۱۰ سال گذشته در حال مطالعه و بررسی آن بوده‌ام.

او با اشاره به اینکه تا چه حد از کشف چنین ستاره‌ای هیجان‌زده شده است، افوزد: «وقتی که ما یک ابرغول سرخ پیدا می‌کنیم، می‌دانیم که این ستاره اصولا در مراحل نهایی حیات خود به سر می‌برد اما نمی‌دانیم که ابرنواختری چه زمانی رخ می‌‌دهد. ممکن است این اتفاق سال بعد باشد یا حتی یک میلیون سال بعد.»

او می‌گوید این نزدیک‌ترین مورد ابرنواختری است که بشر طی بیش از یک‌ دهه شاهد آن بوده است و همین باعث می‌شود این رخداد بسیار هیجان‌انگیز باشد.

یافته‌‌های او برای انتشار به آستروفیزیکال ژورنال لترز ارسال شده‌اند و در حال بررسی و داوری‌ هستند.

دکتر پلجر می‌گوید ستاره اصلی چیزی بین ۸ تا ۱۲ برابر خورشید جرم داشته و احتمالا بین ۳۰ تا ۵۰ میلیون ساله بوده است.

این رخداد ابرنواختر نوع ۲ زمانی رخ می‌دهد که سوخت یک ستاره عظیم به پایان می‌رسد و در نتیجه ستاره تا حد یک ابرغول سرخ متورم می‌شود.

ابرغول‌های سرخ با سوزاندن عناصر مختلف از جمله هیدروژن و هیلیوم تا چند میلیون سال همچنان به بقای خود ادامه می‌دهند.

داده‌های تلسکوپ فضایی هابل نشان می‌دهند که بخش بزرگی از ناحیه اطراف هسته ستاره سرشار از هیدروژن است. آنچه دکتر پلجر می‌گوید همان چیزی است که در انفجار نیز دیده می‌شود.

او می‌گوید که روشنایی این ابرنواختر همچنان در آسمان شب قابل مشاهده است و می‌توان آن را با یک تلسکوپ نسبتا کوچک حدود چهار اینچی مشاهده کرد.

در پی این کشف جالب توجه، بسیاری از منجمان آماتور با علاقه بسیار سعی می‌کنند از این رخداد تصویربرداری کنند. از جمله دکتر جین کلارک، فیزیکدان بازنشسته، که می‌گوید پس از خواندن گزارش‌ این خبر در رسانه‌های اجتماعی، از خانه‌اش در ولز از ستاره در حال انفجار عکس گرفته است.

دکتر کلارک که مدیر یک رصدخانه در انجمن نجوم کاردیف است، به پی‌ای مدیا گفت: «به محض اینکه توانستم، تلسکوپم را به سمت کهکشان فرفره گرفتم و سعی کردم عکس بگیرم.»

او می‌گوید که چنین عکس‌برداری‌هایی به مهارت و برنامه‌ریزی نیاز دارند اما در نهایت تعجب، عکس‌‌های او خوب از آب‌ در آمده‌اند. کلارک می‌گوید : «سه‌شنبه شب دوباره بختم را امتحان کردم و عکس دیگری گرفتم. ابرنواختر درخشان شده بود. در حال حاضر، نور این ستاره از نور تمام حدود ۱۰۰ میلیارد ستاره این کهکشان به جز هسته، پیشی گرفته است.»

دکتر پلجر به این نکته اشاره می‌کند که حدود دو سال طول خواهد کشید تا روشنایی از بین برود. از آن پس، چیزی که باقی خواهد ماند، یک جرم کوچک اما بسیار متراکم مانند یک ستاره نوترونی خواهد بود که جرم یک قاشق چایخوری از مواد آن، حدود ۱۰ میلیون تن است.

او می‌گوید: «اینکه بتوانیم یک ابرنواختر را تشخیص دهیم و با چیزی که ستاره مولد آن بوده، مقایسه کنیم، بسیار سودمند است، چرا که می‌تواند نظریه‌های مربوط به چرخه تکامل ستارگان را توضیح دهد و در خصوص چگونگی تشکیل ستارگان اطلاعات بیشتری در اختیارمان بگذارد. البته این تازه شروع تحقیقات است. ما طی چند سال آینده، برای ثبت تصاویر و مشاهده چگونگی تغییرات این ابرنواختر را از نزدیک زیر نظر خواهیم گرفت.»

دکتر کلارک افزود که فعلا تمام‌وقت مشغول این کار است و خواب ندارد. او می‌گوید تا زمانی که هوا خوب باشد، دوباره با تلسکوپ و دوربین آنجا خواهد بود.