ماه در اثر فعالیتهای انسان وارد دوره ژئولوژیکی جدیدی شده است
ایتنا - پژوهشگران میگویند ماه وارد دوره ژئولوژیکی جدیدی شده است و دخالت انسان در شکل گرفتن تغییرات در سطح ماه گواه آغاز این دوره است.
به گفته دانشمندان، ماندن ردپای فضانوردان و محل فرود ماهنوردها روی سطح ماه بخشی از تغییرات غیرطبیعی است که بهعلت حضور انسان در کره ماه به وجود آمده است.
این همان علتی است که سبب شده عدهای از محققان خواستار پذیرش مفهومی به نام «آنتروپوسن قمری» شوند.
جاستین هولکامب، پژوهشگر دوره پسادکتری باستانشناسی در دانشگاه کانزاس و نویسنده اصلی مقاله جدید که در روز ۸ دسامبر در مجله «نیچر ژئوساینس» منتشر شد، میگوید: «فرایندهای فرهنگی [آنچه انسان در ماه کرده و میکند] در حال پیشی گرفتن از پسزمینه طبیعی فرایندهای ژئولوژیکی در ماه است.»
به گفته هولکامب، زمان آن فرا رسیده است که بحث درباره تاثیر فعالیت انسان بر تغییرات ایجاد شده در ماه صحبت شود.
درباره ایده آنتروپوسن زمین، دوره ژئولوژیکی تغییراتِ ناشی از فعالیت انسان روی زمین، در ۵۰ سال گذشته بسیار بحث شده است. اگرچه این مفهوم در حال حاضر بهطور کلی مورد پذیرش همه دانشمندان است، اما نقطه شروع و تعریف دقیق این دوره هنوز مورد بحث است: برخی میگویند این دوره با شروع انقلاب صنعتی آغاز شده است و برخی دیگر بر این نظرند که نخستین انفجار بمب اتمی را باید نقطه شروع این دوره خواند.
با این حال، زمانی که صحبت از ماه است، نقطه آغاز دوره آنتروپوسن روشنتر است. میدانیم که در سال ۱۹۵۹ نخستین ساخته دست انسان، یعنی سفینه فضایی لونا ۲ شوروی، با سطح ماه برخورد کرد و اولین دهانه غیرطبیعی را در سطح ماه ایجاد کرد. آن برخورد آغازگر دوره جدیدی از تغییرات در ماه است.
در سالهای پس از آن، انسان تغییرات بیشتری بر سطح ماه ایجاد کرده است. از آن جمله است بهجا گذاشتن رد پا، مسیر حرکت ماهنورد، توپهای گلف، پرچمها، و کیسههای فضولات انسانی فضانوردان در عصر طلایی فضا در ماموریتهای آپولو بر سطح ماه.
نویسندگان مقاله مزبور میگویند که این گونه فعالیت انسانی از آنچه در ابتدا به نظر میرسد مهمتر است. هنگامی که تغییری در سطح ماه داده میشود، برای مثال تغییراتی ناشی از برخورد شهابسنگ، این تغییرات بهمدتی بسیار طولانی روی سطح ماه باقی میماند. در ماه بدون جو، هیچ فرسایشی بهدلیل باد یا باران رخ نمیدهد. این بدان معنا است که هر اثری که انسان روی سطح ماه از خود میگذارد، اساسا همیشگی است.
نمای نزدیک از ردپای یک فضانورد روی سطح ماه
با توجه به اینکه در حال حاضر تعداد زیادی ماموریت فضایی برای رسیدن به ماه برنامهریزی شده است، پیشنهاد دانشمندان برای اعلام عصر جدید ژئولوژیکی در همسایه آسمانی ما، یعنی در ماه، بسیار بهموقع است.
افزایش فعالیت انسان در فضا، که نویسندگان مقاله آن را «مسابقه فضایی جدید» مینامند، فعالیتهای خصوصی مانند گردشگری فضایی، یا استخراج معادن در ماه، و همچنین تلاشهای دولتی، از جمله ماموریتهای آرتمیس ناسا را نیز شامل میشود، برنامهای بلندپروازانه که هدفش فرستادن دوباره انسان به ماه در سال ۲۰۲۵ و در نهایت احداث یک پایگاه فضایی در ماه است.
دانشمندان میگویند افزایش آگاهی درباره اثرگذاری گسترده بشر بر ماه بسیار ارزشمند است، زیرا ماه هنوز منابع طبیعی دستنخورده دارد و شرکتهای خصوصی در نظر دارند از آن ثروت زیادی به دست آورند.
به گفته دانشمندان، حفاظت از «میراث فضایی» نیز یکی دیگر از هدفهای مهم طرح آنتروپوسن قمری است. نویسندگان این مقاله میگویند آثار متعدد بهجا مانده در ماه، که نشاندهنده دستاندازی گونه ما از زمین به دیگر نقاط منظومه شمسی است، باید حفظ شود، درست همانطور که روی زمین از نقاشیهای غارها و آثار باستانی اجدادمان مراقبت میکنیم.
بسیاری از دانشمندان با ایده هولکامب موافقاند و میگویند اثرگذاری مادی پایدار و میراث فرهنگی بشر روی ماه نیاز به بررسی بیشتر دارد. برخی از این سخن میگویند که این نشانههای تاریخی بهجامانده از انسان در ماه، با وجود آنکه در زمین نیستند و در قمر سیاره ما شکل گرفتهاند، باید در میراث جهانی یونسکو ثبت شوند.