میتوان از قمرهای کوچک زمین برای کشف خاستگاه حیات استفاده کرد
ایتنا - دانشمندان میگویند زمین جز ماه، قمرهای کوچک دیگری هم دارد و این سنگهای فضایی دوردست، اطلاعات بسیاری درباره تاریخچه منظومه شمسی در خود حمل میکنند.
این «قمرهای کوچک» یا بهاصطلاح «شبهقمرها» که دانشمندان هنوز میکوشند آنها را کشف کنند، سرنخهای بسیاری درباره اسرار منظومه شمسی در اختیار آنها خواهند گذاشت.
این رویکرد در حال حاضر نتایج خوبی داشته است. کاوشگر اوسیریس-رکس ناسا در ۲۰۲۳ میلادی توانست آب و کربن، دو جزء کلیدی برای شکلگیری حیات، در یک سیارک ۴.۵ میلیارد ساله به اسم «بنو» کشف کند.
ریچارد بینزل، استاد علوم سیارهای در موسسه فناوری ماساچوست، در همین زمینه میگوید که این قمرهای کوچک که مدار آنها تحتتاثیر زمین و سایر اجرام منظومه شمسی است، ممکن است گزینههای اصلی برای یافتن خاستگاه حیات در منظومه شمسی باشند.
بینزل به لایوساینس میگوید که این قمرهای بسیار کوچک احتمالا در منظومه شمسی داخلی، در اثر گرانش، تا حدی پدیدهای شبیه به ماشین «پینبال» را از سر گذراندهاند؛ به این صورت که سیارات مختلف آنها به سوی خود کشیدهاند و در این روند، این اجرام به اصطلاح کمانه کرده و در نهایت در گونهای مدارهای دایرهوار، نزدیک زمین قرار گرفتهاند.
فاصله نسبتا نزدیک این قمرهای کوچک به زمین سبب میشود که در مقایسه با سیارکی مانند بنو، سفر به آنها و نمونهبرداری به زمان و سوخت بسیار کمتری نیاز داشته باشد.
اگرچه دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که این قمرهای کوچک از کجا آمدهاند، یک نظریه غالب نشان میدهد که خاستگاه این سنگهای آسمانی، کمربند اصلی سیارکها، یعنی جایی بین مریخ و مشتری است.
پل آبل، دانشمند ارشد بخش اکتشاف اجسام کوچک در ناسا، به لایوساینس میگوید که سیارکهای نزدیک به زمین در این ناحیه از فضا، اجرامی مانند بنو یا قمرهای کوچک، «کپسولهای زمان» بهشمار میروند که سرنخهایی در اختیار ما میگذارند و به ما میگویند که منظومه شمسی اولیه چگونه بوده و چه شرایطی داشته است.
برای نمونه، سازمان فضایی ژاپن در ۲۰۱۹ نمونههایی از سیارک ریوگو را از فاصله ۳۲۲ میلیون کیلومتری زمین گردآوری کرد. تجزیهوتحلیلها نشان داد که این سنگ فضایی حاوی گردوغبار ستارهای مربوط به منظومه شمسی ما است. از این گذشته، مواد آلی پیشازیستی نیز در آن وجود دارد، از جمله چند اسید آمینه، که در موجودات زنده کنونی زمین برای ساختن پروتئینهایی بهکار میروند که بر فرض در مو و ماهیچهها وجود دارد.
جمعآوری نمونههایی از این قمرهای کوچک، میتواند مشکلات بزرگ کنونی را در مسیر تحقیقات سیارکها کاهش میدهد.
دانشمندان در حال حاضر با استفاده از قطعههایی از سیارکها که به شکل شهابسنگ به زمین سقوط کردهاند، گذشته منظومه شمسی را بررسی میکنند. اما بسته به شرایط و محل سقوط این شهابسنگها، تجزیهوتحلیل آنها ممکن است خیلی دشوار باشد.
به گفته دانشمندان، شهابسنگهایی که به زمین سقوط میکنند، در واقع پیش از رسیدن به زمین در اثر رطوبت و گازهای جو آلوده میشوند. از این رو، برای کشف مولکولهای آلی و آب، باید به خاستگاه اصلی آنها رفت و به خود منبع دست یافت.
فضاپیمای اوسیریس-رکس سپتامبر گذشته توانست نمونههایی از سیارک بنو را به زمین برساند و به نخستین ماموریت موفقیتآمیز ناسا در جمعآوری نمونه از سیارکی دوردست تبدیل شود.
با پایان ماموریت اوسیریس-رکس برای نمونهبرداری از سیارک بنو، این فضاپیما اینک به جستوجو در منظومه شمسی ادامه میدهد و در ماموریت فضایی جدیدی به نام «اوسیریســاَپکس»، قرار است بررسیهای دقیقتری روی سیارک آپوفیس انجام دهد. سیارک آپوفیس، سیارکی است که در ۲۰۲۹به قدری به زمین نزدیک میشود که میتوان آن را با چشم غیرمسلح نیز مشاهده کرد.
سیارک بنو که اینک نمونههای سنگ و خاک آن در زمین است، بیش از یک قرن دیگر به زمین نزدیک خواهد شد و ازاینرو، دانشمندان میخواهند بدانند که این سیارک ۵۰۰ متری دقیقا از چه چیزی تشکیل شده است تا بتوانند راهی برای مقابله با خطر برخورد احتمالی آن پیدا کنند و نیز اطلاعاتی درباره خاستگاه حیات به دست آورند.
موفقیت ماموریت اوسیریســرکس، دانشمندان را بر آن داشته است که برای مراحل بعدی اکتشافی در اجرام نزدیک زمین برنامهریزی کنند. آنها میگویند سادهترین مقصد بعدی برای چنین برنامههای اکتشافی میتواند یک قمر کوچک باشد.