ايتنا - حیات فرازمینی در جو سیاره‌ای که سرب را ذوب می‌کند

دانشمندان به طور معمول در «کمربند حیات» ستاره‌ها به دنبال نشانه‌هایی از حیات فرازمینی می‌گردند. مطابق تعاریف، کمربند حیات یعنی منطقه‌ای از فضا که به ستاره میزبان نه خیلی نزدیک است و نه خیلی دور.

به گزارش ایتنا و به نقل از یورونیوز، سیاره‌های قرار گرفته در این موقعیت مکانی روی کاغذ و به لحاظ تئوری پتانسیل تشکیل حیات را دارند، چرا که دما در این نواحی می‌تواند به نحوی باشد که برای تشکیل آب مایع و همینطور حفظ جو کفایت کند.

در ۲۵ سال گذشته توجه دانشمندان سیاره‌شناسی برای یافتن شواهدی از زیست فرازمینی به خارج از کمربند حیات منظومه شمسی جلب شده است. این جهان‌های اقیانوسی در لایه زیرین یخی شامل اروپا (قمر مشتری) و تیتان (بزرگترین قمر زحل) می‌شوند.

به تازگی نیز پژوهشگران فسفر، یکی از اجزای اصلی سازنده حیات، را در اقیانوس زیر سطحی قمر یخ‌زده زحل به نام انسلادوس پیدا کرده‌اند. در همین زمینه کشف گاز فسفین در ابرهای اسیدی زهره (یا ونوس) در سال ۲۰۲۱ تجربه‌ای متفاوت برای دانشمندان محسوب می‌شد، چرا که نشان می‌داد این سیاره غیرقابل سکونت می‌تواند از حیاتی فرازمینی برخوردار باشد.

این امر به نوبه خود کشفی هیجان‌انگیز برای اخترشناسان به شمار می‌رود، زیرا این سیاره در خارج از کمربند حیات منظومه شمسی واقع شده است. دانشمندان در نتیجه‌ی این یافته‌ها تصور می‌کنند که مناطق قابل سکونت در منظومه شمسی می‌تواند محدود به کمربند حیات نباشد، بلکه فراتر از آن رود.

کاساندرا هال، اخترفیزیکدان در دانشگاه جورجیای ایالات متحده، و همکارانش می‌گویند جستجوی سیارات فراخورشیدی برای یافتن نشانه‌های حیات می‌تواند به طور محدودتر بر روی «منطقه قابل سکونت فتوسنتزی» متمرکز شود. این منطقه جایی است که در آن آب مایع و فتوسنتز به منظور تولید اکسیژن می‌توانند اتفاق بیفتند.

اخترشناسان می‌گویند سیارات فراخورشیدی رصد شده توسط تلسکوپ فضایی کپلر که با این معیار مطابقت دارند، می‌توانند به هدفی برای بررسی طیف‌سنجی جو آنها تبدیل شوند.

در سال ۲۰۱۳ بود که ستاره‌شناسان بر اساس داده‌های به دست آمده از تلسکوپ فضایی «کپلر» اعلام کردند حدود ۴۰ میلیارد سیاره زمین‌سان در کهکشان راه شیری وجود دارد که در کمربند حیات در حال گردش حول ستاره خود هستند. از این تعداد تصور می‌شود ۱۱ میلیارد سیاره به دور ستاره‌ای همچون خورشید منظومه شمسی در حال چرخش باشند که نزدیک‌ترین آن‌ها حدود ۱۲ سال نوری از زمین فاصله دارد.

هرچند محققان هنوز شکلی واقعی از زندگی را در زهره رصد نکرده‌اند، با این حال می‌گویند وجود فسفین می‌تواند یک نشانه مهم برای حیات در آن سیاره باشد.

ونوس، با نام فارسی آن زهره یا ناهید، نزدیک‌ترین همسایه زمین است. این کره از نظر ساختار مشابه کره زمین اما کمی کوچک‌تر از آن است و جوی به شدت غلیظ و سمی دارد که گرما را به دام می‌اندازد و به همین خاطر دمای این سیاره به ۴۷۱ درجه سانتی‌گراد می‌رسد، به حدی داغ که می‌تواند سرب را ذوب کند.

محققان حدس می‌زنند که حیات میکروبی در ابرهای وسیع زهره وجود داشته باشند. این ابرها حدود ۹۰ درصد اسید سولفوریک هستند و میکروب‌های زمینی نمی‌توانند در این محیط زنده بمانند، با این وجود دانشمندان فکر می‌کنند که چنین چیزی الزاما نبود حیات در ونوس را نتیجه نمی‌دهد و ممکن است میکروب‌های احتمالی در زهره از مکانیزم ناشناخته‌ دیگری برای مقاومت در برابر محیط اسیدی استفاده کنند.

سارا سیگر در موسسه فناوری ماساچوست و همکارانش اخیراً نشان داده‌اند که اسیدهای نوکلئیک دی‌ان‌ای و آر‌ان‌ای می‌توانند در اسید سولفوریک غلیظ پایدار بمانند. هرچند فسفات که جزو ستون فقرات تشکیل حیات به شمار می‌رود در اسید تجزیه می‌شود، به همین خاطر ساختار حیات در صورت وجود باید از نظر شیمیایی کاملاً متفاوت با زمین باشد.

این مسئله حیات زمینی را، آن‌طور که ما می‌شناسیم، نشان نمی‌دهد بلکه به ما می‌گوید یک حیات بالقوه از نوع دیگر می‌تواند وجود داشته باشد. در واقع دانشمندان استدلال می‌کنند که با توجه به شیمی جوی و ویژگی‌های ابرهای زهره، ممکن است تکامل داروینی بتواند ارگانیسم‌هایی تولید کند که با نور و آب بسیار کم بتوانند رشد کنند.

گمانه‌زنی‌هایی که می‌تواند در مورد دریاچه‌های هیدروکربنی قمر تیتان مشتری نیز صادق باشد.