قدمت حیات روی زمین ممکن است ۱.۵ میلیون سال بیشتر از تصور قبلی باشد
ایتنا - دانشمندان به شواهد جدیدی دست یافتهاند که نشان میدهد «حیات پیچیده» (ارگانیسمهایی که ساختارهای پیچیدهتری از موجودات تکسلولی دارند) روی زمین ممکن است ۱.۵ میلیارد سال زودتر از آنچه قبلا تصور میشد، آغاز شده باشد.
این گروه تحقیقاتی که در گابن آفریقا در حال پژوهش بودند، شواهدی در عمق سنگها یافتهاند که شرایط محیطی مناسب برای زندگی حیوانی در ۲.۱ میلیارد سال پیش را نشان میدهد. البته آنها معتقدند که این ارگانیسمها در یک دریاچه داخلی محدود بودند و در سطح جهانی گسترش پیدا نکردند و در نهایت هم از بین رفتند.
این ایده از باورهای متعارف بسیار دور است و تغییر بزرگی به شمار میرود از این رو همه دانشمندان با آنها موافق نیستند. بیشتر کارشناسان معتقدند که زندگی حیوانی روی زمین حدود ۶۳۵ میلیون سال پیش آغاز شد.
این تحقیق به مناقشه جاری درباره اینکه آیا ساختارهای تاکنون ناشناختهای که در فرانسهویل، گابن پیدا شدند، واقعا فسیلاند یا نه، افزوده است.
دانشمندان سنگهای اطراف این ساختارها را بررسی کردند تا ببینند آیا از وجود مواد مغذی مانند اکسیژن و فسفر که میتوانند نشانه وجود حیات باشند، شواهدی وجود دارد یا خیر.
پرفسور چی فرو به سرویس جهانی بیبیسی گفت که اگر نظریهاش درست باشد، این اشکال حیات به کپکهای مخاطی، ارگانیسم تکسلولی بدون مغز که با هاگ تکثیر میشود، شباهت دارد.
با این حال پروفسور گراهام شیلدز از دانشگاه کینگز کالج لندن، میگوید: «من با این ایده که ۲.۱ میلیارد سال پیش مواد مغذی بالا (حاوی مقدار بیشتری مواد ضروری مانند اکسیژن، فسفر، نیتروژن و دیگر عناصر موردنیاز برای تشکیل و رشد ارگانیسمهای پیچیدهتر) وجود داشته است، مخالفتی ندارم؛ اما متقاعد نشدهام که میتواند به تنوع و شکلگیری حیات پیچیده منجر شود.»
پروفسور چی فرو معتقد است که کار او به اثبات نظریهها درباره فرایندهایی که زندگی را روی زمین ایجاد میکنند، کمک کرده است: «ما میگوییم نگاه کنید؛ اینجا فسیلهایی وجود دارد، اکسیژن وجود دارد، اینها باعث ظهور اولین ارگانیسمهای پیچیده شدند.»
اولین اشاره به اینکه حیات پیچیده ممکن است زودتر از آنچه قبلا تصور میشد آغاز شده باشد، به ۱۰ سال قبل و کشف پدیدهای به نام «سازند فرانسویلیان» برمیگردد. پروفسور چی فرو و همکارانش میگویند که این سازند متشکل از فسیلهای ارگانیسمهایی است که به نظر میرسد قابلیت «لرزیدن» یا حرکت به اراده خود را داشتهاند؛ آنچه نشاندهنده وجود حیات پیچیدهتر قبل از آن زمانی است که تصور میشد.
از آنجا که همه دانشمندان این یافتهها را نپذیرفتند، پروفسور چی فرو و تیمش برای یافتن شواهد بیشتر درباره نظریهشان، هستههای رسوبی این سنگها در گابن را تجزیه و تحلیل کردند.
شواهد به دستآمده از بررسی شیمیایی سنگها نشان میدهد که قبل از ظهور این سازند، گویی «آزمایشگاهی» برای حیات به وجود آمده است. آنها معتقدند که مقدار بالای اکسیژن و فسفر به دلیل برخورد دو صفحه قارهای زیر آب و بروز فعالیتهای آتشفشانی به وجود آمده است. این برخورد بخشی از آب را از اقیانوسها جدا کرد و یک «دریاچه کمعمق غنی از مواد مغذی» ایجاد کرد.
به گفته پروفسور چی فرو، این محیط محافظتشده شرایطی را فراهم کرد که اجازه میداد فتوسنتز انجام شود و به تولید مقدار زیادی اکسیژن در آب منجر شد. البته همین محیط ایزوله به نابودی این اشکال زندگی هم منجر شد، زیرا مواد مغذی جدید برای تامین زنجیره غذایی به آن وارد نمیشد.
الیاس روگن، دانشجوی دکترا در موزه تاریخ طبیعی که در این تحقیق مشارکتی نداشت، با تایید برخی یافتهها میگوید: «کاملا واضح است که چرخههای کربن، نیتروژن، آهن و فسفر اقیانوسی همگی در این مقطع از تاریخ زمین، کاری نسبتا بیسابقه انجام دادهاند. هیچ دلیلی وجود ندارد که نشان دهد زندگی بیولوژیکی پیچیده نمیتوانسته است از دو میلیارد سال پیش ظهور کند و شکوفا شود. اما برای تایید این نظریهها به شواهد و مدارک بیشتری نیاز داریم.»