ايتنا - کوتاه‌ترین گونه انسان فقط یک متر قد داشت

پژوهش جدیدی روی فسیل‌ها نشان داده است که انسان فلورسی (Homo floresiensis)، گونه‌ای از انسان که به‌دلیل قامت کوتاهش «هابیت‌» نام گرفته‌، حتی از آنچه پیش‌تر تصور می‌شد کوتاه‌تر بوده است.

این گونه، که با انسان مدرن مرتبط است، اولین بار در سال ۲۰۰۳ در غار لیانگ بوا در جزیره فلورس اندونزی کشف شد، و نامش را از این مکان گرفته است.

یافته‌های باستان‌شناسان نشان داده است این انسان‌های کوچک‌مغز تا همین ۵۰ هزار سال پیش در این جزیره زندگی می‌کردند، وقتی گونه ما، انسان خردمند (Homo sapiens)، مدت‌ها بود در استرالیا در جنوب مستقر شده بود.

بر اساس فسیل‌های اولیه، افراد این گونه تا حدود سه فوت و شش اینچ (حدود ۱۱۰ سانتیمتر) قد می‌کشیدند و مغز کوچک و دندان‌هایی بزرگ نسبت به جثه کوچکشان داشتند. با این حال، خاستگاه این گونه با توجه به کمیابی فسیل‌هایشان، همچنان معما باقی مانده است.

ابتدا تصور می‌شد که انسان فلورسی نواده کوتاه‌قامتی از جمعیت‌های آسیایی نخستین انسان راست‌قامت (Homo erectus) باشد، گونه‌ای که جد انسان امروزی محسوب می‌شود.

برخی پژوهشگران گمان‌ می‌کردند که «هابیت‌های فلورس» بازمانده‌های به‌جامانده از یک گونه انسانی کوچک‌جثه کهن‌تر از اجداد انسان از آفریقا باشند که قدمتش حتی به پیش از دوره انسان راست‌قامت بازمی‌گردد.

پژوهشگران پیش‌تر در محوطه‌ای موسوم به ماتا منگ، در ۷۵ کیلومتری شرق غار لیانگ بوا در جزیره فلورس، فسیل‌های قدیمی دیگری از جمله تکه‌ای از فک و شش دندان یافته بودند که قدمتشان به حدود ۷۰۰ هزار سال پیش بازمی‌گشت.

به نظر می‌رسید فسیل‌های گونه‌ای هنوز کشف‌نشده و متعلق به سه فرد باشد که فک‌ها و دندان‌هایشان حتی از انسان فلورسی نیز کوچک‌تر بود. بر این اساس، پژوهشگران معتقد بودند که جثه کوچک انسان فلورسی احتمالا در اوایل تاریخ این گونه تکامل پیدا کرده است.

اکنون، دانشمندان سه فسیل دیگر در ماتا منگ یافته‌اند، که قدمتشان به حدود ۷۰۰ هزار سال پیش بازمی‌گردد، از جمله یک استخوان کوچک هومروس که متعلق به فردی بزرگسال، و بخشی از نیمه پایین قسمت بالای بازو است.

آن‌ها بر اساس این استخوان‌ها برآورد کرده‌اند که قد یک انسان فلورسی بالغ فقط حدود ۱۰۰ سانتیمتر بوده است، که حدود ۶ سانتیمتر کوتاه‌‌تر قد از اسکلت «هابیت» به‌دست‌آمده از لیانگ بوا است.

آدام بروم، یکی از نویسندگان این پژوهش از دانشگاه گریفیث استرالیا، گفت: «این استخوان هومروس ۷۰۰ هزار ساله که متعلق به انسانی بالغ است نه تنها از استخوان انسان فلورسی کوتاه‌تر است، بلکه کوچک‌ترین استخوان بالای بازویی است که تاکنون در پیشینه فسیلی انسان‌تباران در سراسر جهان شناخته شده است.»

«این نمونه بسیار نادر فرضیه ما را تایید می‌کند که اجداد انسان فلورسی جثه فوق‌العاده کوچکی داشتند. با وجود این، اکنون از ابعاد کوچک این استخوان دست مشخص است که اجداد اولیه هابیت حتی از آنچه پیش‌تر تصور می‌کردیم کوچک‌تر بودند.»

نتایج تجزیه و تحلیل بیشتر حاکی از آن بود که فسیل‌های ماتا منگ احتمالا «اجداد مستقیم» و «گونه‌ای قدیمی‌تر» از انسان فلورسی بودند، اما با دندان‌هایی که مشخصه ویژه‌‌‌اش نسبت به نوادگانشان کمتر بود.

استخوان بازوی کوچکی که در پژوهش جدید بررسی شد نشان می‌دهد که کاهش شدید اندازه جثه در اوایل تاریخچه «هابیت‌های» فلورس رخ داده بود.

دکتر بروم گفت: «فسیل‌های جدید شواهدی محکم‌اند مبنی بر اینکه داستان هابیت در واقع وقتی آغاز شد که گروهی از انسان‌تباران اولیه آسیایی موسوم به انسان راست‌قامت به‌نحوی در این جزیره دورافتاده اندونزیایی جدا افتادند، شاید یک میلیون سال قبل، و به‌مرور زمان اندازه جثه‌شان دچار کاهش قابل‌ملاحظه شد.»