ریزپلاستیکها چند درصد از مغز ما را اشغال کردهاند؟
ایتنا - بر اساس پیش چاپ یک مقاله علمی، نمونههای مغزی جمعآوری شده در کالبد شکافی در اوایل سال ۲۰۲۴ حاوی ذرات ریز پلاستیکی بیشتری نسبت به نمونههای جمعآوریشده هشت سال قبل بود.
متیو کامپن، استاد علوم دارویی دانشگاه نیومکزیکو در شهر آلبوکرکی گفت: «غلظت بافت مغزی افراد عادی با میانگین سنی حدود ۴۵ یا ۵۹ سال، ۴۸۰۰ میکروگرم یا ۰.۵ درصد وزنی بود.» وی افزود: «در مقایسه با نمونههای کالبدشکافی شده مغز در سال ۲۰۱۶، این میزان حدود ۵۰ درصد بیشتر است. این بدان معناست که مغز ما امروز ۹۹.۵ درصد مغز و بقیه از پلاستیک تشکیل شده است.»
این نمونههای مغزی جدید حاوی ۷ تا ۳۰ برابر بیشتر از نمونههای برگرفته از کلیهها و کبد اجساد، حاوی ریز پلاستیکها بودند.
دکتر فیلیپ لاندریگان، متخصص اطفال و پروفسور زیستشناسی در این زمینه گفت: «این مطالعات حاکی از وجود این پلاستیکها در قلب انسان، رگهای خونی بزرگ، ریهها، کبد، بیضهها، دستگاه گوارش و جفت جنین است.»
دکتر لندریگان گفت: «نباید مردم را بیجهت نگران کنیم، چرا که علم در این زمینه هنوز در حال توسعه است و هیچ کس در سال ۲۰۲۴ نمیتواند از قرار گرفتن در معرض پلاستیک در امان باشد.» وی افزود: «قرار نیست تلفن همراه یا رایانهای تهیه کنید که حاوی پلاستیک نباشد.» اما سعی کنید قرار گرفتن در معرض پلاستیکهایی که میتوانید از آنها اجتناب کنید، مانند کیسهها و بطریهای پلاستیکی را به حداقل برسانید.»
نانوپلاستیکها «دزدکی» راه خود را به مغز باز کردند
برای این مطالعه، بافت مغز، کلیه و کبد ۹۲ نفر که برای تأیید علت مرگ در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۲۴ تحت کالبدشکافی پزشکی قانونی قرار گرفتند، بررسی شدند.
دکتر کامپن، استاد علوم دارویی میگوید که «کوچکترین نانوساختارها، در اندازه ۱۰۰ تا ۲۰۰ نانومتر در مغز یافت میشوند و به نظر میرسد ذرات بزرگتر بین یک میکرومتر تا پنج میکرومتر وارد کبد و کلیهها میشوند.»
اندازه میکروپلاستیکها کمتر از ۵ میلیمتر تا ۱ نانومتر متغیر هستند. به گفته آژانس حفاظت از محیط زیست ایالات متحده، تار موی انسان حدود ۸۰ هزار نانومتر عرض دارد، حال آن که یک نانوپلاستیک باید در یک میلیاردم متر اندازهگیری شود.
به گفته کارشناسان، نانوپلاستیکها نگرانکنندهترین پلاستیکها برای سلامت انسان هستند، زیرا این قطعات ریز میتوانند درون سلولهای فردی ساکن شوند.
نانوپلاستیکها عاشق چربیاند
از منظر دکتر کامپن «نانوپلاستیکها راه خود را از طریق بدن ربوده و به مغز میرسند. آنها عاشق چربیها یا لیپیدها هستند و مغز انسان از نظر وزن حدود ۶۰٪ چربی دارد که بسیار بیشتر از هر عضو دیگری است.»
اسیدهای چرب ضروری، مانند امگا ۳، کلید قدرت و عملکرد سلولهای مغز هستند. از آنجایی که بدن انسان نمیتواند اسیدهای چرب ضروری را به تنهایی تولید کند، آنها باید از طریق غذا یا مکمل ها تامین شوند.
دکتر لندریگان در همین باره بیان میدارد که «رژیم غذایی مسیر اصلی قرار گرفتن در معرض میکرو و نانوپلاستیکها است.»
در عین حال در مورد استنشاق میکروپلاستیکها در هوا اعلام کرد که «زمانی که مردم در حال رانندگی در بزرگراه هستند و لاستیکهایشان روی سطح بزرگراه ساییده میشود، مقدار مشخصی ذرات میکروپلاستیک به هوا پرتاب میشود.»
از نظر او حتی برخی از ذرات میکروپلاستیکی در اقیانوس که از طریق امواج به هوا پرتاب می شوند، از طریق استنشاق یا بلع به بدن ما میرسند.
پلاستیکهای مرتبط با سرطان
پلی اتیلن که به وفور در کیسههای پلاستیکی و بطریها استفاده میشود و زیست تخریب پذیر نیست، نوع غالب پلاستیکی بود که در نمونههای بافتی به ویژه در مغز بیشتر از کبد یا کلیه یافت شد.
طبق مطالعهای در اوت سال ۲۰۲۴، پلی اتیلن همچنین نوع غالب پلیمری بود که در بیضههای انسان و سگ یافت شد.
بر اساس دادهها پلی اتیلن ترفتالات (PET) بزرگترین عامل انتشار حلال دیوکسان به عنوان مادهای سرطانزا برای انسان است.
نانوپلاستیکها با حمله به سلولها و بافتها در اندامهای اصلی میتوانند به طور بالقوه فرآیندهای سلولی را مختل کرده و موادشیمیایی همچون فتالاتها یا فلزات سنگین را در غدد درونریز رسوب دهند.
یاد بگیرید از پلاستیک کمتر استفاده کنید
به گفته کارشناسان یکی از اقدامات مهم در کاهش قرار گرفتن در معرض پلاستیک این است که پیش از پختن یا قرار دادن مواد غذایی با بستهبندی پلاستیکی در مایکروویو آنها را از بسته بندی پلاستیکی خارج کنید. وقتی پلاستیک گرم میشود، این حرکت میکروپلاستیکها از سریعتر از بستهبندی به داخل غذا انتقال میدهد.
همچنین همواره به جای پلاستیکها از کیسه پارچهای زیپداراستفاده کنید.