ايتنا - اتمسفر گمشده مریخ در خاک رس این سیاره ذخیره شده است

دانشمندان می‌گویند سیاره مریخ، میلیاردها سال پیش اتمسفرش را از دست داد و از سیاره‌ای که می‌توانست میزبان حیات باشد به سیاره‌ای بیابانی و سرد بدل شد.

اما اینکه بر سر اتسمفر غلیظی که زمانی سیاره سرخ را احاطه کرده بود دقیقا چه آمد، یکی از رازهای بزرگ علم سیاره‌شناسی است.

اکنون پژوهشگران موسسه فناوری ماساچوست (MIT: Massachusetts Institute of Technology) در ایالات متحده نتایج تحقیقاتشان را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد پاسخ این پرسش احتمالا در درون خاک رس سرشار از آهن این سیاره نهفته است.

دانشمندان می‌گویند بخش زیادی از اتمسفر گمشده مریخ، حدود ۳.۵ میلیارد سال پیش، به‌شکل متان در پوسته این سیاره جذب شده است.

این کشف دانشمندان را امیدوار می‌کند چه‌بسا روزی بتوانند متان ذخیره‌شده در خاک رس مریخ را بازیابی کنند و در سفرهای آینده‌شان به مریخ از آن به‌منزله سوخت استفاده کنند.
به گفته پژوهشگران، این متان ممکن است هنوز هم در آنجا وجود داشته باشد و شاید حتی در آینده بتوان روی مریخ به‌جای منبع انرژی از آن استفاده کرد.

محققان بر این باورند که مریخ زمانی اتمسفر غلیظ، آب مایع و میدان مغناطیسی قوی داشته است. این موارد دقیقا همان پیش‌شرط‌هایی است که امکان حیات را روی زمین فراهم کرده است.

پژوهشگران این تحقیق، که در مجله «ساینس ادونسز» منتشر شده است، استدلال می‌کنند که با گذشت زمان، آب سطحی مریخ از میان سنگ‌ها جریان یافته و زنجیره‌ای از واکنش‌های آهسته را ایجاد کرده که آن واکنش‌ها سبب شده است کربن‌دی‌اکسید از اتمسفر خارج و به متان، یعنی نوعی از کربن، تبدیل شود.

به گفته محققان، در این دوره از تاریخ مریخ، در سراسر این سیاره کربن‌دی‌اکسید پیدا می‌شد و در هر گوشه و کناری، و در هر آبی که از میان سنگ‌ها جریان می‌یافت، کربن‌دی‌اکسید وجود داشت.

پژوهشگران می‌گویند در این فرایند، ابتدا آب به یک ماده معدنی غنی از آهن به نام الیوین، که به فراوانی در مریخ یافت می‌شود، واکنش نشان داده و اکسید آهن ایجاد کرده است و درنهایت سبب شده این سیاره، رنگ نارنجی-قرمز داشته باشد.

به گفته آن‌ها، این فرایند باعث می‌شود مولکول‌های آزاد هیدروژن موجود در آب با کربن‌دی‌اکسید ترکیب و متان تشکیل شود. در همین حال، با گذشت زمان، الیوین به‌تدریج به نوعی خاک رس سرشار از آهن به نام اسمکتیت بدل شده است.

تحقیقات قبلی این گروه پژوهشی نشان می‌دهد که اسمکتیت‌ها می‌توانند «میلیاردها سال» کربن را ذخیره کنند و خاک رس‌های اسمکتیت ظرفیت بسیاری برای ذخیره کربن دارند.

دانشمندان با استفاده از دانش موجود درمورد چگونگی ذخیره این مواد معدنی در خاک رس‌های زمین، این موضوع را بررسی کردند که اگر سطح مریخ این مقدار خاک رس داشته باشد چه میزان متان ممکن است در این خاک‌ها ذخیره شود.

محاسبات پژوهشگران همچنین حاکی از آن است که اسمکتیت‌های سیاره سرخ می‌توانند تا ۱.۷ بار (فشار اتمسفر زمین) ‌کربن‌دی‌اکسید کربن ذخیره کنند، که این میزان معادل حدود ۸۰ درصد اتمسفر اولیه مریخ خواهد بود.

دانشمندان با مقایسه این یافته‌ها با آزمایش‌های زمینی دریافتند که احتمالا فرایندهای مشابهی در مریخ نیز رخ داده است و مقادیر زیادی از کربن‌دی‌اکسید موجود در اتمسفر این سیاره ممکن است به متان تبدیل شده و در خاک رس آن محبوس شده باشد.

به گفته پژوهشگران، تخمین‌های کنونی از حجم خاک رس مریخ با میزان کربن‌دی‌اکسید اولیه مریخ، که مانند ترکیبات آلی در پوسته غنی از خاک رس این سیاره محبوس شده است، مطابقت دارند و به گفته آن‌ها، اتمسفر گمشده مریخ ممکن است جلو چشممان باشد و اساسا جای دوری نرفته باشد.