نامرئی شدن ماده در فرایندی به نام «خودتطبیقی رنگی برگشتپذیر» یا «فوتوکرومیسم خودسازگار» (اساِیپی) رخ میدهد. در این فرایند مولکلولها در معرض طول موجهای خاصی از نور قرار میگیرند و با آنها منطبق میشوند و براساس آنها نظم میگیرند.
«شنل نامرئی» هری پاتر شاید بهزودی در میان ما به حرکت درآید، زیرا دانشمندان موفق شدهاند به فناوری استتاری دست یابند که با استفاده از آن در لباس افراد میتوان آنها را نامرئی کرد. به گزارش نیویورکپست، دانشمندان چینی به نوعی ماده استتار دست یافتهاند که ترکیبات مولکولیاش طوری تنظیم میشود که بهشکل پسزمینه محیطی که در آن قرار دارد درمیآید و مشاهده آن با چشم غیرمسلح ممکن نیست.
این مطالعه که ماه گذشته در مجله «ساینس ادونس» (Science Advances) منتشر شد، جزئیات این فناوری جدید را شرح میدهد. وانگ دونگشنگ، محقق ارشد علوم و فناوری الکترونیک چین، هفته گذشته در مصاحبهای گفت: «بهکارگیری این فناوری در لباسها میتواند فرد را کاملا نامرئی کند.»
نامرئی شدن ماده در فرایندی به نام «خودتطبیقی رنگی برگشتپذیر» یا «فوتوکرومیسم خودسازگار» (اساِیپی) رخ میدهد. در این فرایند مولکلولها در معرض طول موجهای خاصی از نور قرار میگیرند و با آنها منطبق میشوند و براساس آنها نظم میگیرند. این امر باعث میشود که ماده تغییر رنگ دهد و عملا دیده نشود. میتوان این تطبیق رنگی را نسخه مصنوعی آفتابپرست در نظر گرفت.
مواد «خودتطبیقی رنگی برگشتپذیر» از رنگها و مولکولهای آلی به نام «افزودنیهای دهنده-گیرنده استنهاوس» (donor-acceptor Stenhouse adducts) تشکیل شدهاند، که ترکیب شیمیایی و ساختاریشان در مواجهه با نور تغییر میکند. دانشمندان مینویسند که این ماده در تاریکی سیاهرنگ است و رنگدانههایش با قرار گرفتن در مقابل نور ناگهان تغییر میکند و به رنگ محیط پسزمینه درمیآید.
محققان برای بررسی اثربخشی این ماده محلول «خودتطبیقی رنگی برگشتپذیر» را درون یک ظرف شفاف ریختند و آن در جعبههایی با رنگهای مختلف مانند قرمز، سبز، زرد و سیاه قرار دادند و سپس متوجه شدند که این محلول مطابق رنگ جعبهها تغییر رنگ میدهد. در آزمایش دوم محققان این ماده آفتابپرست را در مجاورت محیطی با گیاهان قرمز، سبز و زرد در پسزمینه قرار دادند و مشاهده کردند که این ظرف طی یک دقیقه به رنگ محیط اطرافش درآمد.
مواد «خودتطبیقی رنگی برگشتپذیر» از سیستمهای استتار ساخت بشر، که به منابع انرژی خارجی و الکترونیکی پیچیده متکی است، موثرتر و راحتتر است، همچنین پیچیدگی و هزینه بالای این فناوریها استفاده گسترده از آن را محدود میکند، در حالی که دانشمندان میتوانند برای استتار بهراحتی از اسپری «اساِیپی» استفاده کنند. به گفته محققان از این فناوری میتوان در حوزههای مختلف از معماری تا موارد نظامی و حتی «فناوری ضد جعل» استفاده کرد.
دانشمندان امیدوارند تا در مجموعه رنگی «اساِیپی» رنگ آبی و بنفش را هم قرار دهند که در حال حاضر در این مجموعه گنجانده نشده است. دکتر وانگ میگوید که میکوشند تا با افزودن رنگهای فتوکرومیک بیشتر و تنظیم ترکیبات آنها به تمایزات دقیقتر در رنگ و تغییرپذیری سریعتر دست یابند.