ثبت سیاهچالهای که جرمی مرموز در آن، در حال انفجار بود
رصدخانه اشعه ایکس چاندرا ناسا، جتهای پلاسمای وسیعی را از یک سیاهچاله بسیار پرجرم که به یک جسم مرموز برخورد میکند، ضبط کرده است.
یک مطالعه نشان میدهد که سیاهچالهها ممکن است حتی عجیبتر از آن چیزی باشند که ما فکر میکردیم.
محققانی که این کشف عجیب را انجام دادهاند میگویند که نمیدانند این سرعتگیر کهکشانی چه میتواند باشد یا چرا به نظر میرسد اینقدر عجیب عمل میکند.
این شی پنهان در کهکشان قنطورس A، یک چرخش نامنظم از گاز و غبار در فاصله تقریباً ۱۲ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد.
چیزی که قنطورس A را بسیار خاص میکند، سیاهچاله عظیم در قلب آن است که تابش و ماده را در فاصله ۴۰ هزار سال نوری در سراسر عرض کهکشان پرتاب میکند.
محققان با استفاده از عمیقترین عکسهای اشعه ایکس که تاکنون از کهکشان گرفته شدهاند، تکهای V شکل از تشعشعات درخشان ناشی از برخورد این جتها و برخی اشیا ناشناخته را پیدا کردند.
ناسا میگوید: «در حالی که محققان ایدههایی در مورد آنچه اتفاق میافتد دارند، هویت جسمی که منفجر میشود یک راز است، زیرا برای دیدن حتی در تصاویر قویترین تلسکوپهای کنونی هم جزئیات آن بسیار دور است.»
وقتی ستارهای با اندازه بیش از ۲۰ برابر خورشید ما میمیرد و در یک ابرنواختر منفجر میشود، ماده باقیمانده به یک جرم بسیار متراکم به نام سیاهچاله فرو میریزد.
این حفرههای اسرارآمیز چنان نیروی گرانشی قوی اعمال میکنند که هیچ چیز، حتی نور، نمیتواند از کشش آنها فرار کند.
همانطور که ماده و نور به داخل سیاهچاله میافتند، مانند آب که به دور یک سوراخ پلاگين میچرخد، حلقه چرخشی عظیمی به نام دیسک برافزایشی را تشکیل میدهند.
با این حال، همه این موارد به فراتر از نقطه بی بازگشتی که به عنوان افق رویداد شناخته میشود، نمیرسد.
در عوض، برخی از مواد در امتداد خطوط میدان مغناطیسی قدرتمند سیاهچالهها شتاب میگیرند و از قطبها و سرعتهای باورنکردنی پرتاب میشوند.
در حالی که دانشمندان تقریباً دلیل تشکیل این جتها را میدانند، سرعت تقریباً نسبیتی و نیروهای شدید آنها بیشتر ماهیت واقعی آنها را به یک راز تبدیل میکند.
قنطورس A که نسبتا نزدیک به زمین قرار دارد، مدتها مکان ایدهآلی برای مشاهده این جتهای مرموز در حال عمل بوده است.
در مطالعات قبلی، ناسا مجموعهای از «گرههای جت» را در ستونهای عظیم قنطورس A مشاهده کرده است.
اینها نواحی عظیمی از تلاطم هستند که به صورت نقاط روشن در طیف اشعه ایکس ظاهر میشوند.
اما، در این مطالعه اخیر، دکتر دیوید بوگنسبرگر، اخترفیزیکدان از دانشگاه میشیگان، و همکارانش گرهای پیدا کردند که با هیچ یک از الگوهای معمول مطابقت نداشت.
دکتر بوگنسبرگر و همکارانش مینویسند: «نزدیک محور جت ضد جت، منبعی با مورفولوژی غیرعادی شناسایی کردیم. ما آن را به عنوان C4 برچسبگذاری میکنیم.»
به نظر میرسد که دو جریان ماده در دو زاویه مجزا از آن دور میشوند و یک شکل V مانند در پشت آن ایجاد میکنند.
بازوهای V حداقل حدود ۷۰۰ سال نوری طول دارند، ۱۴۰ برابر فاصله زمین تا نزدیکترین ستاره همسایه.
بازوهای V تابش پرتو ایکس قوی پشت C4 غیرمعمول است زیرا تمام موانع دیگر در مسیر جت فقط حبابهای بیضوی تولید میکنند.
ناسا پیشنهاد میکند که شی مرموز در قلب این پس کیهانی میتواند یک ستاره پرجرم باشد، چه به تنهایی یا همراه با یک ستاره همراه.
محققان بر این باورند که ذرات موجود در جت سیاهچاله ممکن است با بادهای خورشیدی قوی ساطعشده از این ستاره برخورد کنند.
اگر چنین بود، تلاطم حاصل، چگالی گاز در جت را افزایش میداد و انتشار اشعه ایکس را که در تصاویر چاندرا مشاهده میشد، مشتعل میکرد.
با این حال، ساختار منحصر به فرد C4 مشکلاتی را برای این توضیح نسبتا ساده ایجاد میکند.
اگر جسمی در جت وجود داشت، اخترشناسان انتظار داشتند دنبالهای از اشعه ایکس را ببینند که تقریباً به موازات جهت جت حرکت میکند، مانند مسیری که در اطراف یک قایق در حال حرکت در بالادست است.
بازوی پایینی V با این تصویر مطابقت دارد، اما توضیح بازوی بالایی دشوارتر است زیرا زاویه بسیار بیشتری نسبت به جت دارد.
این بدان معناست که این جسم هر چه که باشد، ممکن است دارای خواص بسیار غیرعادی باشد که ستارهشناسان در هیچ کجای جهان مشاهده نکردهاند.
ناسا میگوید: «اخترشناسان در تلاشند تا مشخص کنند که چرا C4 این ظاهر متفاوت پس از تماس را دارد، اما میتواند به نوع جسمی که جت به آن برخورد میکند یا نحوه برخورد مستقیم جت با آن مرتبط باشد.»
با این حال، حداقل در حال حاضر، هویت این شی عجیب به طور سرسختانهای مرموز باقی خواهد ماند.