ايتنا - تاثیر ارتباطات باند پهن بر متغیر های کلان اقتصادی

جمال صوفیه
--------------
تحلیلگر ICT

با روند افزایش قابل توجه سرمایه‌گذاری در بخش باند پهن( broadband ) که عموماً اشاره به ارتباطات باند پهن یا ارتباطات پر سرعت سرعت اینترنت دارد، بخش‌های اقتصادی و سیاستگزاران علاقه‌مند به بررسی اثرات اقتصادی این ارتباطات فراخ باند روی وضعیت اقتصادی کشورها شده‌اند.
به عنوان مثال چین و مالزی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ به ترتیب ۴۴/۷ میلیارد و ۶/۱ میلیارد دلار در زمینه باند پهن سرمایه‌گذاری کرده‌اند.

اگرچه اندازه‌گیری اثرات اقتصادی این پدیده نیاز به آمارها و ارقام درست و دقیق در هر کشوری دارد و از زمان پیداش و شروع گسترش این نوع ارتباطات باید داده‌های مربوطه جمع‌آوری شود تا تحلیل درستی صورت گیرد و این کار در خیلی از کشورها یا انجام نمی‌شود یا به صورت درست و دقیق بررسی نمی‌شود، اما علیرغم این چالش‌ها و دیگر مشکلات، اتحادیه بین‌المللی مخابرات ( ITU ) در گزارشی که در سال ۲۰۱۲ منتشر کرده اثرات کلان اقتصادی باند پهن را به تفصیل مورد بررسی قرار داده است.

علیرغم چالش‌های موجود دو دیدگاه مطرح در این زمینه وجود دارد : یکی به رهبری اقتصاددان معروف هاروارد رابرت بارو است که مدلی تحت عنوان تغییر تکنولوژیکی درون‌زا معرفی کرده و اثرات تجمیعی و کلان باند پهن را روی توسعه اقتصادی بررسی کرده است. در این دیدگاه پرسش اصلی این است که نقش و سهم باند پهن روی رشد تولید ناخالص داخلی ( GDP ) ، و همچنین بر بهره‌وری و اشتغال چیست؟

دیدگاه دوم اثرات باند پهن را از نگاه اقتصاد خرد بررسی می‌کند و در سطح شرکت است و بر نقش و سهم باند پهن روی بازدهی فرایندهای کسب و کار و رشد فروش تاکید دارد. پرسش اصلی در این حالت درک میزان بازگشت سرمایه‌گذاری روی باند پهن و IT در سطح شرکت است. پژوهش‌های انجام شده در هر دو حوزه ذکر شده این فرضیه را قویاً پشتیبانی می‌کند که باند پهن اثر مهمی روی اقتصاد دارد.
البته اثرات باند پهن روی رشد اقتصادی در کشورهایی که نرخ پذیرش فناوری بالایی دارند بیشتر است و دوم اینکه باند پهن اثر قوی تری روی بهره‌وری بخش‌هایی که هزینه مبادلات آنها بالا است دارد مثلاً روی بخش خدمات مالی یا توریسم.

در تحلیلی دیگر اثرات اقتصادی باند پهن از چهار منظر بررسی شده است:
نخست اثرات ناشی از ساخت شبکه‌های باند پهن یا در واقع همان ایجاد و ساخت زیرساخت‌ها که منجر به تولید شغل و ضریب فزاینده می‌شود.
دوم اثرات ناشی از سرریز externalities که هم روی بنگاه‌ها و هم روی مصرف کنندگان اثر دارد.
پذیرش باند پهن در درون شرکت‌ها منجر به بهره‌وری می‌شود که خود سبب رشد GDP می‌شود.
از طرف دیگر، پذیرش خانوارها سبب افزایش درآمد واقعی خانوارها می‌شود. علاوه بر این منافع مستقیم که سبب رشد GDP می‌شود، کاربران خانگی از ناحیه مازاد مصرف هم منتفع می‌شوند که در واقع به معنی اختلاف بین آنچه آنها حاضرند برای باند پهن بپردازند و قیمت واقعی آن است.

نتایج چند تحقیق در کشورهای اقتصادی با درآمد کم و متوسط که توسط بانک جهانی در سال ۲۰۰۹ انجام شده حاکی از آن است که ۱۰ درصد افزایش در ضریب نفوذ باند پهن سبب رشد GDP به میزان ۳۸/۱ شده است و این رقم در کشورها و اقتصادهای بالا سبب رشد GDP به میزان ۲۱/۱ شده است.

در تحقیق دیگری که در چند کشور در زمینه اثر اشتغال‌زایی باند پهن شده است به عنوان نمونه در انگلستان با سرمایه‌گذاری ۵/۷ میلیارد دلار در طرحی به نام طرح بریتانیای دیجیتال حدود دویست و یازده هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم ایجاد شده است.

در زمینه اثرات باند پهن روی بهبود بهره‌وری، پژوهش‌ها حاکی از آن است که کسب و کارهای الکترونیکی به میزان ۵ ، ۱۰ و ۲۰ درصد به ترتیب روی بهره‌وری بخش‌های تولیدی، خدمات و اطلاعاتی تاثیر داشته است.