ايتنا - مشکلات طرح شبنم

بازرسی طرح شبنم و ضبط گوشی‌های تلفن همراه از قلب مراکز فروش موبایل در حالی ادامه دارد که به باور واحدهای صنفی هنوز اطلاع‌رسانی درستی از نحوه کارکرد این طرح برای مبارزه با قاچاق صورت نگرفته است.

به گزارش ایتنا از عصرارتباط، اوایل هفته پیش مقارن با اجرای فاز دوم طرح جمع‌آوری گوشی‌های بدون بارکد دوبعدی شبنم از سطح بازار بود که در اغلب پاساژهای پایتخت هم به اجرا درآمد و باعث شد بازرسان شورای اصناف و ستاد مبارزه با قاچاق کالا حجم قابل توجهی از موبایل‌های بدون بارکد را ضبط کنند.

گرچه آمار اخیر گمرک هم کم و بیش از افزایش حجم واردات قانونی این کالا نسبت به دوسال گذشته حکایت دارد اما نوسان‌های مداوم ارز و محدودیت در ثبت و سفارش موبایل باعث شد تا بار دیگر سیل گوشی‌های قاچاق در پشت ویترین فروشگاه‌ها خودنمایی کنند.

درشرایطی که فعالان این بازار به ویژه درلایه عرضه‌کنندگان نهایی همچنان معتقدند محدودیت‌های واردات موبایل هرروز سخت‌تر می‌شود،مجریان طرح شبنم براین باورند که زمان مدارا با گوشی‌های بدون بارکد به پایان رسیده و فروشگاه‌ها باید بپذیرند برای ادامه حیات دراین بازار باید قانونی فعالیت کنند.

تبعات اجرای طرح شبنم در حالی ادامه دارد که به زعم مجامع صنفی همچون اتاق بازرگانی، این طرح هنوز فاقد نگاه کارشناسی است و اگر دولت می‌خواهد در شرایط بحران زده فعلی بازار تحت تحریمی همچون IT را قانونمند کند، چرا بخش خصوصی باید بهای این تصمیم را بپردازد.

قاچاق را در بازار۸۰ میلیونی ریشه‌کن می‌کنیم
ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز هفته پیش با مشارکت بازرسان شبنم دومین فازاز این طرح نظارتی را در بازار اجرا کرد و به تمام واحدهای فروش این کالا اولتیمام داد که هرچه سریع‌تر برای دریافت بارکدهای دوبعدی به اتحادیه فروشندگان تلفن همراه مراجعه کنند.

مهدی ابویی معاون ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز کشور که لازمه قانونمند شدن بازار موبایل را برخورد جدی با فعالان غیرقانونی آن می‌داند معتقد است اجرای ضربتی این طرح باید سال پیش اتفاق می‌افتاد :« درخواست‌های مکرر اتحادیه‌ها و فعالان این صنف باعث شد طرح جداسازی گوشی‌های قاچاق با تعویق صورت بگیرد اما از این تاریخ هیچ‌گونه تمدیدی در مورد تعویق این طرح وجود نخواهد داشت.»

ابویی با اشاره به کالاهای موجود در بازار که دارای طرح شبنم نیستند، ادامه می‌دهد:« آن دسته از فعالان بازار و فروشندگانی که کالاهای ا خریداری شده با برگه سبز گمرکی دارند، اما فاقد طرح شبنم هستند نیز می‌توانند با مراجعه به اتحادیه‌های مربوطه کدرهگیری خود را دریافت کنند تا کالاهای آنان در لیست گوشی‌های قاچاق قرار نگیرد.»

صحبت‌های این مقام ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در حالی است که به گفته مهدی عبقری، رئیس کارگروه تلفن همراه شبنم، هدف این ستاد ریشه کن کردن قاچاق موبایل در بازاری است که بیش از ۸۰ میلیون مشترک دارد اما هنوز سهم بالایی از این بازار متعلق به واردات غیرقانونی است :« همزمان با کمرنگ شدن قاچاق گوشی، میزان واردات قانونی موبایل به کشور افزایش می‌یابد که در پی آن شاهد افزایش درآمدهای گمرکی جمهوری اسلامی ایران و همچنین ایجاد اطمینان خاطر در مصرف کننده نیز می‌شویم.»

عبقری با اشاره به افزایش واردات گوشی‌های قانونی در سایه طرح شبنم می‌گوید:« همزمان با اجرای طرح جمع‌آوری گوشی‌های قاچاق از بازار، مصرف‌کنندگان نهایی می‌توانند با اطمینان خاطر این کالای دیجیتالی را خریداری کنند چرا که طرح شبنم نصب شده روی این محصولات،اصالت واقعی کالا و شرکت واردکننده قانونی را نمایش می‌دهد.»

برخی نمی‌خواهند زیربار قانون بروند
برخلاف گفته‌های رئیس اتحادیه فروشندگان صوت و تصویر و گوشی تلفن همراه که اطلاع‌رسانی لازم برای اجرای این طرح در ابعاد گسترده صورت نگرفته، مدیر طرح شبنم معتقد است بستر به خوبی فراهم شده و اگر این فروشندگان اظهار بی‌اطلاعی کنند، کاملا بی انصافی است:« بیشتر از یک سال است که درخصوص شبنم، راهبردها و مزایایش در رسانه‌ها و سطح بازار اطلاع‌رسانی کرده‌‌ایم اما متاسفانه به نظر می‌رسد برخی فعالان نمی‌خواهند زیربار قانون بروند چرا که از کانال‌های غیرقانونی منافع بیشتری کسب می‌کنند.»

غلامرضا نوری‌زاده که در مقایسه با مدیران ستاد مبارزه با قاچاق کالا، برخورد منطقی‌تری درخصوص شرایط فعلی بازار موبایل دارد براین باور است که مجریان شبنم تا به امروز همکاری و تعامل خوبی با اتحادیه‌های صنفی این حوزه داشته‌اند و حتی تلاش کرده‌اند از زوایای مختلف برای تسهیل واردات و ثبت و سفارش این کالاها مذاکره کنند.

برخورد چکشی سودی ندارد
هفته پیش مقارن با اجرای ضربتی طرح شبنم در پاساژهای موبایل تهران و شهرستان‌ها، اتحادیه فروشندگان صوت و تصویر و موبایل جلسات مداومی با ستاد اجرایی شبکه بازرسی و نظارت مردمی برگزار کرد تا بتواند بار دیگر این مقامات را برای به تعویق انداختن فاز ضربتی طرح قانع کند.

ابراهیم درستی که معتقد است برخورد چکشی در بازار ملتهبی همچون موبایل نتیجه‌ای جز تشنج قیمت نخواهد داشت می‌گوید:« همواره اعلام کردیم ما با کلیات طرح شبنم موافقیم اما این طرح به شرطی در بازار نتیجه می‌گیرد که در زمان درستش اجرا شود؛ ضمن اینکه بسیاری از فروشگاه‌ها برای دریافت بارکدهای دوبعدی به اتحادیه مراجعه کرده‌اند و بدون شک ما به سمت قانون‌مند شدن رفته‌ایم.»

درستی ضمن تاکید براینکه سطح اطلاع‌رسانی در بازار برای شبنم و کارکردش کافی نبوده، مدارا را بهترین روش برای ترغیب واحدهای صنفی می‌خواند:« انتظار داشتیم رسانه‌ای همچون رسانه ملی در سطح کلان موضوع شبنم و فواید آن را بیان کند و این طرح براساس میل باطنی فروشگاه‌ها اجرا شود. هنوز هم اعتقاد داریم اگر کارگروه شبنم این طرح را با طمانینه در بازار اجرا کند نتیجه لازم را می‌گیرد.»

او چالش فعلی شبنم را در مراحل و اماکن اجرای آن می‌داند و معتقد است به جای بازرسی در بازار، این نظارت باید در مبادی ورودی صورت بگیرد:« متاسفانه هنوز هم الزام نصب این برچسب‌ها در گمرک وجود ندارد؛ در شرایطی که برخی واردکنندگان از این قانون سرپیچی می ‌کنند چرا فروشگاه‌ها باید بهای این موضوع را بپردازند؟»

آنچه در بازار گذشت
تمرکز اخیر مجریان شبنم برای واکاوی بازار پرتلاطم موبایل در حالی ادامه دارد که پیش از این، مراجعه بازرسان به برخی مراکز فروش تلفن همراه همچون علاءالدین باعث شده بود فروشگاه‌داران نسبت به جمع‌آوری گوشی‌ها واکنش نشان دهند؛ اتفاقی که حتی به مداخله مدیران این پاساژ قدیمی هم انجامید.

اما طبق اعلام فعالان، هفته گذشته، گذار ماموران شبنم به ساختمان سرخ رنگ علاءالدین نیفتاد و تنها مغازه داران پاساژهایی مانند بازار موبایل ایران و ایرانیان از حضور سرزده بازرسان شبنم خبر دادند که این نظرات حتی منجر به پایین آمدن کرکره‌های برخی از مغازه‌های فاقد کد شبنم شد.

با این حال یکی از کسبه بازار موبایل ایران که معتقد است تمام کالاهای حاضر در فروشگاه‌های این پاساژ دارای کد شبنم هستند، تاکید می‌کند که این بارکدهای دوبعدی ملاک خوبی برای شناسایی ورود قانونی و یا غیرقانونی نیستند.

بهروز سببی که خود شاهد نوع برخورد ماموران شبنم و وارسی چندین مغازه بوده در این رابطه می‌گوید:« این بارکدها قابل چک کردن نیستند چراکه به راحتی از روی کالاها جدا می‌شوند؛ ضمن اینکه تجربه آزمایش نشان داده این کدها برای هر کالا منحصر به فرد نیستند.»