ایتنا - معاون وزیر ارتباطات اعلام کرده عواملی که باعث اختلال اینترنت و در خطر افتادن ناوبری هواپیماها شده با وجود دستور شورایعالی امنیت ملی پابرجاست.
بعد از حدود 9ماه دوباره اختلال سامانه مکانیاب یا GPS به تهران بازگشته است و همزمان، باعث قطعی و کندی سرویسهای اینترنت همراه پرسرعت موسوم به TD-LTE شده است.
این اختلال که گفته میشود از روز پنجشنبه هفته گذشته آغاز شده، از نظر فنی شباهتهای زیادی به آن چیزی دارد که پیشتر هم دو بار سرویس جیپیاس یا مکانیابی را در تهران مختل کرده بود.
این ماجرا پرواز هواپیماها را با خطر مواجه کرده و به خاطرش تاکسیهای اینترنتی و مردم عادی هم برای کارهای معمولی مثل مسیریابی با مشکل روبهرو شدهاند. آمادگی قبلی شرکتها در پیدا کردن راهحل بحران باعث شده ارتباطهای اینترنتی کمتر صدمه ببیند اما عملا هنوز کاربران آسیبدیده را نمیتوان از نظر دور کرد.
معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات روز گذشته برای نخستین بار تأیید کرد که مختل کردن جیپیاس عمدی است و با وجود دستور شورایعالی امنیت ملی و شناسایی منبع آن همچنان ادامه دارد.
ادامه اختلال با وجود دستور مراجع امنیتی
هرچند وزیر ارتباطات سال گذشته گفته بود منبع را شناسایی کرده و امسال نیز، معاونش یعنی حسین فلاحجوشقانی از شناسایی منبع و معرفی آن به مراجع مربوطه گفته، ولی هنوز هیچ گزارش رسمی و دقیقی دراینباره به مردم و رسانهها داده نشدهاست.
خیرا رئیس سازمان تنظیم مقررات تأکید کرده، مراجع امنیتی ازجمله شورایعالی امنیت ملی بر غیرقانونی بودن این اختلالها تأکید دارند و دستور توقف آن را صادر کردهاند، اما در هنوز بر همان پاشنه قبلی میچرخد و هیچکس مسئولیت اختلال را نپذیرفته است.
خطر مرگ برای قربانیان اختلال
به گزارش همشهری، فارغ از اینکه اختلال به چه دلیلی رخ داده باشد، وقوع این مشکل میتواند عواقب جدی برای کسب و کارها و مردم عادی داشته باشد.
خطر جانی برای مسافران: اینطور که حسین فلاح جوشقانی، رئیس سازمان تنظیم مقررات گفته، گزارشهای میدانی آنها نشان میدهد که اختلال فعلی باعث مشکل برای سامانههای ناوبری هوایی شده است که میتواند امنیت هواپیماها را به خطر بیندازد.
اختلال در کسب و کارهای اینترنتی: اختلال
این ماجرا پرواز هواپیماها را با خطر مواجه کرده و به خاطرش تاکسیهای اینترنتی و مردم عادی هم برای کارهای معمولی مثل مسیریابی با مشکل روبهرو شدهاند
جیپیاس باعث گم شدن تاکسیهای اینترنتی در مسیر میشود یا ممکن است بهترین مسیر ممکن را به آنها پیشنهاد نکند. به جز این، اختلال جیپیاس میتواند سرویسدهی خود شرکتهای این حوزه را با اختلال مواجه کند؛ این یعنی ضرر چند میلیارد تومانی در روز برای شرکتهای تازهکار.
قطعی اینترنت: سادهترین مشکل، قطعی اینترنتهای مردم در خانهها و شرکتها خواهد بود. این مشکل باعث از دست رفتن خدمات، اتلاف وقت و هزینه کاربران میشود. در حالی که دادههای ارسال و دریافت شده به باز شدن صفحه منجر نمیشوند، اما این فرایند هزینه را از حساب مشترکان کسر میکند.
رمزگشایی از «دستگاههای مختلکننده»
بسیاری از کارشناسان آنچه باعث اختلال در جیپیاس و در نهایت اینترنت TD-LTE میشود، را به سامانههای مختلکننده ویژهای نسبت میدهند که GPS Jammer نامیده میشود.
سال گذشته، وزیر ارتباطات نیز چنین دستگاههایی را در ایجاد اختلال مؤثر دانسته بود. او از مدل و نام دقیق دستگاه چیزی نگفت اما تأکید کرد که منبع اختلال را شناسایی کرده است؛ مسئلهای که حسین فلاحجوشقانی، معاون او و رئیس سازمان ارتباطات زیرساخت نیز این بار آن را تکرار کرده است.
این دستگاههای مختلکننده در موقعیتهای جنگی کاربرد دارند و کاری را انجام میدهند که کارشناسان به آن «جیپیاس اسپوف» میگویند. کاربردهای این اختلالهای عمدی در شرایط جنگی خاص گمراه کردن دشمن، نشاندن پهپادها و... است.
در موردی که سال قبل پیش آمد، بسیاری از سامانههای مکانیاب طوری مختل شده بودند که لوکیشن بسیاری از تاکسیهای اینترنتی فرودگاه امام(ره) نشان داده میشد. اینبار هرچند لوکیشن غیرعادی به کاربران تحمیل نمیشود اما بعضی مناطق تهران، عملا دستگاههای مسیریابشان از کار افتاده یا مکان آنها را اشتباه نشان میدهد.
مشخصات اختلال فعلی
بهخاطر ناشناس ماندن مختلکننده، درباره اینکه چه اتفاقی افتاده، میتوان به حدس و گمانهای کارشناسان فنی و دادههایی که هماکنون قابل احساس و استناد هستند، تکیه کرد.
مرکز اختلال اینبار هم در مناطق مرکزی، شرق و شمال شرق تهران بوده است.
ارسال سیگنالهای مزاحم با منابع ناشناخته، سامانههای جیپیاس را درگیر کرده که آنها هم باعث ایجاد مشکل برای سیستمهای ارائهدهنده اینترنت ثابت بیسیم (TD-LTE) شدهاند.
شدت و گستره اختلال ظاهرا شباهت زیادی به آنچیزی دارد که سال گذشته هم رخ داده بود؛ علت ایجاد اختلال هم هرچند اعلام نشده اما احتمالا آنطور که سال
علت ایجاد اختلال هم هرچند اعلام نشده اما احتمالا آنطور که سال گذشته عنوان شده بود، «دستگاه مختلکننده» جیپیاس در حال تست بوده است
گذشته عنوان شده بود، «دستگاه مختلکننده» جیپیاس در حال تست بوده است. اینبار هم رئیس سازمان تنظیم مقررات گفته منبع اختلالات شناسایی و به مراجع مربوط ارسال شده اما تاکنون اقدامی برای توقف آن صورت نگرفته است.
اختلال و راهحلهای رفع بحران به زبان فنی
از همان سال گذشته که اختلال جیپیاس و اینترنت پیش آمد، شرکتهای خدماتدهنده برای اینکه بتوانند سرویسهایشان را پایدار نگه دارند، از سیستمهای جایگزین استفاده کردند که محدودیتهایی داشت و برای کوتاهمدت جواب میداد. اما دستکم میتوانست تا برطرف شدن اختلال، ارتباط را حفظ کند.
نخستین راه ارتباطی که مختل شده بود، سامانه مبتنی بر GPS بود. بعد کارشناسان مکانیاب روسی را امتحان کردند. با اختلال آن سیستم، یک سامانه کوتاهمدت جایگزینش شد که هنوز هم وجود دارد.
مدل جهانی: تقریبا همه سامانههای مکانیاب براساس استاندارد جیپیاس کار میکنند که بسیار دقیق است. به جز مکانیابی، ماهوارههای جیپیاس برای زمانسنجی دقیق و هماهنگی بین دستگاههای حساس(مثل سامانههای اینترنت همراه) هم استفاده میشوند. این سامانهها برای اینکه مکان و زمان ارتباطشان را با هم تنظیم کنند، از این دادههای دقیق استفاده میکنند. با مختل شدن جیپیاس، مکان دستگاهها یا زمان دقیق اتصالشان به هم گم میشود و همین باعث قطع و وصلی مدام اینترنت خواهد شد که آن را بهنام اختلال میشناسیم.
مدل روسی: روسها برای مکانیابی از یک سرویس بومی استفاده میکنند. با مختل شدن جیپیاس در سال گذشته، برخی از آنها تصمیم گرفتند، سامانههایشان را مبتنی بر این سیستم پیاده کنند. اما همین سامانه هم مختل شد و این سرویسها روی یک سامانه جدید و موقتی قرار گرفتند که دقت کمتری دارد و باید مدام بهروزرسانی شود.
سیستم آیپی کلاک: برای اینکه اختلالها اثر کمتری روی سامانههای همراه داشته باشند، سازوکارهای جدیدی روی دکلهای BTS ایجاد شده که هرچند بهاندازه GPS دقیق نیست اما میتواند بهطور موقت جایگزین سامانه قبلی شود. یکی از این راهحلها، استفاده از سیستم IP Clock برای انتقال اطلاعات زمانی و مکانی دکلهای مخابراتی به یکدیگر است.
سپر دفاعی: یکی دیگر از راهحلها استفاده از دستگاههای «شیلد» یا سپر است که میتواند تأثیر دستگاههای اختلالگر را تا حدودی خنثی کند. این دستگاهها هم موقتی هستند و در جاهایی که اختلال شدید باشد، عملا کارایی چندانی ندارند.