ايتنا - در ایران رادیو و تلویزیون بسیار دیر و آن هم با اکراه در جهت توسعه آی.تی گام برداشتهاند.
سه شنبه ۱۸ مرداد ۱۳۹۰ ساعت ۱۱:۰۷
كارشناس روزنامه‌نگاري در گفت‌وگو با ايتنا
تصور توسعه آی.تی بدون رسانه‌ها غیرممکن است
محمد مهدی مولایی، از سال ۱۳۸۱ روزنامهنگاری را آغاز کرده است. وي كه تحصيلاتش نيز در همين زمينه است، در حوزه روزنامهنگاری آی.تی با نشریات زیادی همکاری داشته و اكنون از اعضاي تحريريه ماهنامه دنیای کامپیوتر و ارتباطات است.
در آستانه روز خبرنگار مولايي با ایتنا به گفت‌وگو نشسته است.
اگر بخواهيم از توسعه آي.تي در چند ساله اخير در ايران صحبت كنيم، نقش رسانه‌ها در اين ميان كجاست؟ و به نظر شما چقدر تاثيرگذار بوده‌اند؟
تصور توسعه آی.تی بدون رسانه‌ها غیرممکن است، از اینرو هر آنقدر که آی.تی در این سال‌ها در ایران توسعه پیدا کرده را مستقیم و غیرمستقیم می‌توان به اثرگذاری رسانه‌ها نسبت داد و هرآنقدر که این روند کند طی شده را نیز می‌توان به کمکاری رسانه‌ها مربوط دانست.
باید فراموش نکرد که عنوان کلی رسانه‌ها طیف گستردهای از رسانههای سنتی و جدید از رادیو تلویزیون تا مطبوعات عمومی و تخصصی و رسانههای جدیدتر را شامل می‌شود که نقش هر کدام در این فرآیند متفاوت بوده است.
بهخاطر مجموع شرایط حاکم بر جامعه، در ایران رسانههای مکتوب اغلب مخاطبانی از میان نخبگان دارند(به جز نشریات عامهپسند) و دامنه تاثیرگذاری آنها محدود است. این رسانه‌ها در این سال‌ها مباحث مربوط به آی.تی را کم و بیش مدنظر داشتهاند و توانستهاند توجه نخبگان اعم از اقشار تحصیلکرده، دانشجویان و غیره را به اهمیت این حوزه جلب کنند. مدیران و سیاستگذاران را نیز می‌توان در رده مخاطبان و تاثیرپذیران از رسانههای مکتوب دانست که از طریق همین رسانه‌ها حوزه آی.تی برایشان به مسئلهای جدی و با اولویت بالا تبدیل شده است.
اما عموم مردم، بخش اصلی دریافت رسانهایشان نه از طریق مطبوعات تخصصی و حتی عمومی که از طریق رسانههای دیداری و شنیداری است. در ایران رادیو و تلویزیون بسیار دیر و آن هم با اکراه در جهت توسعه آی.تی گام برداشتهاند که می‌توان پیامد آنرا عدم گسترش مباحث مربوط به آی.تی در میان عموم مردم و تبدیل نشدن آن به یک دغدغه عمومی دانست.
موضوع عدم شناخت مديران (چه دولتي و چه خصوصي) از رسانه‌ها معمولا از سوي روزنامه‌نگاران اين حوزه مطرح مي‌شود، در اين مورد چه نظري داريد؟
اغلب مدیران دولتی و خصوصی حوزه آی.تی، همچون سایر حوزهها در ایران شناخت مناسبی از رسانه‌ها ندارند. همین شناخت نامناسب است که اغلب موجب توقعات غیرمنطقی و عدم شکلگیری تعامل مناسب می‌شود.
مدیران گاه تصور می‌کنند رسانه‌ها در نقش روابط عمومی سازمانهای آنها هستند و باید صرفا نگاهی تاییدکننده به عملکردشان داشته باشند و از اینروست که کمتر تحمل و پذیرش انتقاد را دارند. البته نباید فراموش کرد در شکلگیری این تصورات نادرست و روابط نامطلوب برخی از اهالی رسانه(اعم از روزنامه‌نگاران، دبیران و سردبیران و مدیران رسانه‌ها) و بهطور کلی شرایط نابسامان حاکم بر رسانه‌ها در ایران نیز بیتاثیر نبوده است.
مهمترين مشكل و مانع احتمالي در توسعه روزنامه‌نگاري و رسانه‌هاي اين عرصه را چه مي‌دانيد؟
روزنامهنگاری آی.تی بخشی از بدنه روزنامهنگاری در ایران است. طبیعی است وقتی روزنامهنگاری و رسانه‌ها در ایران با مشکلات و نابسامانیهای فراوانی روبرو هستند، در حوزه تخصصی آی.تی نیز شرایط مطلوبی حکمفرما نباشد.
روزنامهنگاری آی.تی علیرغم اهمیت قابل توجهی که در دنیای امروز روزنامهنگاری دارد، در ایران هنوز نتوانسته بهعنوان یک حوزه تخصصی در جامعه روزنامهنگاری خود را تثبیت کند. روزنامهنگاری آی.تی در ایران اغلب از دو جریان «روزنامهنگاری اقتصادی» و «روزنامهنگاری علم و تکنولوژی» برآمده و از نگاه بیرونی هنوز در داخل این دو جریان روزنامهنگاری فهم می‌شود.
به تبع وجود نداشتن هویت مستقل روزنامهنگاری، روزنامه‌نگاران تخصصی این حوزه نیز کمشمار هستند و بخش قابل توجهی از کسانی که در این حوزه مشغول به فعالیت هستند تواناییهای لازم را ندارند و اغلب در یکی از بخشهای «روزنامهنگاری» یا «آی.تی» دانش و مهارتهای کافی را دارا نیستند.
علاوه بر این، قواعد روزنامهنگاری حرفهای از رعایت اصول فنی و تکنیکی گرفته تا اخلاق روزنامهنگاری در روزنامهنگاری آی.تی کمتر رعایت می‌شود و البته این به نسبت سایر حوزههای روزنامهنگاری در ایران است.
علاوه بر مشکلات عمومی روزنامهنگاری در ایران، بخشی از این مسئله را می‌توان به ضعف نیروی انسانی و مدیریتی و بخشی دیگر را به تاثیرپذیری آن از جریان «روزنامهنگاری اقتصادی» دانست که اساسا حوزه پرمسئلهای است.
بنابراین مهم‌ترین مشکل این حوزه روزنامهنگاری را می‌توان پیدا نکردن هویتی مستقل در فضای رسانهای کشور دانست که خود عامل مشکلات و مسائل دیگری شده است.
کد مطلب: 19065
