ERP داخلي يا خارجي؛ مسئله اين است!
دنياي كامپيوتر و ارتباطات- موضوع ERP (نرم‌افزارهای برنامه‌ریزی یکپارچه منابع) بدليل اهميت چند بعدي آن، اخيرا مورد توجه مراكز و مجموعه‌هاي كارشناسي و مديريتي قرار گرفته و هر كدام از ديدگاهي خاص به اين موضوع پرداخته‌اند. از جمله مسئله «انتخاب نرم‌افزار ERP داخلي يا خارجي» يكي از چالش‌هاي جدي است كه به نظر مي‌رسد دامنه آن گسترده‌تر گردد. اخيرا کمیته فناوری اطلاعات و ارتباطات جامعه اسلامی مهندسین نيز كه به موضوعات مديريت حوزه فناوري اطلاعات توجه دارد، چالش مذكور را در جلسه‌اي مورد بررسي قرار داد. گزارشي از اين جلسه را در ادامه مي‌خوانيد.
در ابتدای این جلسه «حمید علی‌حسینی نجم‌آبادی» ضمن تشریح اقدامات این کمیته در خصوص نقد و بررسی موضوع واردات نرم‌افزارهای مدیریت منابع خارجی، برگزاری چندین جلسه با حضور کارشناسان و مدیران شرکت‌های بزرگ بخش خصوصی، ارائه یک بیانیه تحلیلی و پیگیری برخی موارد خاص از طریق کمیسیون اصل نود مجلس و همکاری با وزارت ارتباطات در برگزاری همایش حمایت از تولیدات داخلی نرم‌افزارهای مذکور را از جمله اقدامات این کمیته برشمرد. وی همچین نبود یک نمونه موفق از بکارگیری نرم‌افزارهای خارجی در داخل و ... را از جمله عناوین مهم در این موضوع برشمرد.
در ادامه «حسين طالبی» مدیر سابق انفورماتیک شرکت ملی نفت ایران، اغراق در توانمندی‌های نرم‌افزارهای خارجی را غالبا در راستاي واسطه‌گري خرید اینگونه نرم‌افزارها بیان نمودو افزود: «جو روانی اشتیاق کاذب برخی ادارات دولتی برای خرید نرم‌افزارهای خارجی با شفاف‌سازی و آگاهی از مشکلات خرید نرم‌افزارهای خارجی و عدم تطبیق آن با شرایط فرهنگی داخلی نزد بسیاری از مدیران فروکش می‌کند، علاوه بر این نرم‌افزارهای خارجی که با قیمت گزافی به کشور ما فروخته می‌شود نسخه‌های از رده خارج و قدیمی شرکت‌های بزرگ است و هزینه‌های هنگفتی نیز باید سالانه بابت تمدید اعتبار آن پرداخت گردد و اگر به هر دلیلی مانند مسائل سیاسی این تمدید صورت نپذیرد کل سازمان با مخاطره مواجه خواهد گردید.
وجود نیروهای ماهر و توانمند داخلی، تفاوت زیاد شرایط اجتماعی داخلی مانند تغییرات مکرر و سریع قوانین نسبت به کشورهای خارج، هزینه‌های پایین تولید نرم‌افزار نسبت به کشورهای خارجی، اهمیت زیاد backoffice در پیاده‌سازی دولت الکترونیک از جمله دلايلی است که باید با ایجاد یک همبستگی ملی و ایجاد یک فضای کارآفرینی و تهیه استانداردهای لازم، عزم ملی را برای تولید و رشد نرم‌افزارهای داخلی بسیج نمود.»
«علي‌اكبر جلالی» کارشناس فناوری اطلاعات و استاد دانشگاه علم و صنعت نیز ضمن تقدیر از حركت اين کمیته در پیگیری موضوعات مهم فناوری اطلاعات کشور، پیگیری موضوع ERP را به دلیل اهمیت زیاد آن و نبود متولی دانست و گفت: «ما از سه سال پیش با توجه به اهمیت موضوع اقدام به برگزاری یک کنفرانس در این زمینه به منظور فرهنگ‌سازی نموده‌ایم و قصد سیاستگذاری خاصی نداشته‌ایم.» وی همچنین از پیشنهاد تغییر رویکرد کنفرانس در جهت حمایت بیشتر از تولیدات داخلی استقبال نمود و خواستار حمایت از فعالیت‌های فرهنگی در زمینه فناوری اطلاعات گردید. جلالی همچنین بودجه اختصاصی به پژوهش و رشد فناوری اطلاعات در کشور را بسیار ناچیز دانست و خواستار اختصاص بخش جداگانه‌ای برای فناوری اطلاعات در برنامه پنجساله پنجم شد.
همچنین در این جلسه «فرهاد جواهردشتی» یکی از مشکلات شرکت‌های ایرانی در مناقصات سازمان‌های دولتی را تعریف نادرست شاخص‌های انتخاب شرکت برنده دانست و وضعیت موجود را به گونه‌ای دانست که هیچگاه شرکت‌های ایرانی برنده نخواهند شد. وي در ادامه افزود: «علاوه بر این برخی از نقاط مثبت شرکت‌های ایرانی از جمله هماهنگی و توانايی‌های نرم‌افزارهای داخلی با شرایط خاص اجتماعی و فرهنگی کشور با عبارات کلی نادیده انگاشته می‌شود. از جمله این موارد، مناقصه وزارت بازرگانی می‌باشد که متاسفانه شرکت مشاور، خارجی است و بنابراین معیارهای انتخاب نیز بیشتر به نفع شرکت‌های خارجی طراحی شده است.»
آقای ماهوری نیز وجود پيگيري‌هاي قوی برای پیگیری منافع صنعت آی.تی کشور را ضروری دانست و افزود: «صنعت خودروسازی با داشتن لابی‌های قوی با اعمال تعرفه 90 درصد برای واردات خودروهای خارجی، زمینه را برای رشد صنعت نرم‌افزار داخلی مهیا نمود، ولی متاسفانه در صنعت آی.تی این لابی وجود ندارد.» وی همچنین افزود: «در صنعت نرم‌افزارهای مدیریت منابع به دلیل نزدیک بودن آن به فرآیندها و ارتباط زیاد فرآیندهای سازمانی به شرایط اجتماعی کشور، تولید نرم‌افزار کاملا اقتصادی و مقرون به صرفه است، در حالی که در زمینه سیستم‌عامل به دلیل وابستگی زیاد آن به زیرساخت‌ها و سخت‌افزار، تولید نرم‌افزار مقرون به صرفه نیست.
شرکت‌های ایرانی باید سعی نماید به تولید نرم‌افزارهای مدیریت منابع به صورت تخصصی و در حوزه‌های معین روی آورند.» «رهنمافر» نیز از عمل‌گرایی بیش از حد برخی از شرکت‌های نرم‌افزاری انتقاد کرد و موضوع تولید نرم‌افزارهای مدیریت منابع را از موضوعاتی دانست که ارتباط زیادی به مفاهیم بنیادی و علمی دارد و متاسفانه در دانشگاه‌های کشور کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد و لازم است در دانشگاه برای تولید مفاهیم تئوریک و علمی در این زمینه اقدام شود.
