آيين‌نامه تامين، توزيع و عرضه خدمات اينترنت و اينترانت ملي
مقدمه:
كميسيون تنظيم مقررات ارتباطات با هدف سازماندهي ارتباطات اينترنت و سهولت دسترسي به آن و در راستاي اجراي بند «الف» و «ز» ماده 3 و بند «د» ماده 5 قانون وظايف و اختيارات ارتباطات و فناوري اطلاعات، آئين‌نامه لازم جهت تامين، توزيع و عرصه خدمات اينترنت و اينترانت ملي را به شرح ذيل تعيين مي‌نمايد. اين مجموعه تكميل‌كننده مصوبه جلسه شماره 488 مورخ 15/8/80 شوراي عالي انقلاب فرهنگي در مورد نحوه ارائه خدمات شبكه‌هاي رايانه‌اي است و جايگزيين آئين‌نامه «ضوابط صدور مجوز تامين‌كنندگان ارتباط اينترنت پر ظرفيت» كه توسط شركت مخابرات ايران تدوين شده بود، ميگردد.
ماده يك- تعاريف:
عبارات و اصطلاحاتي كه در اين آيين‌نامه بكار برده ميشود، هر يك داراي معاني بشرح ذيل است:
1-1 سازمان: سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي.
1-2 خدمات اينترنت: شامل ارائه خدمات و يا پهناي باند اينترنت.
1-3 خدمات اينترنت: شامل ارائه خدمات و يا پهناي باند اينترنت ملي.
1-4 تامين‌كننده: تامين‌كننده پهناي باند براي برقراري ارتباط با شبكه اينترنت از طريق دروازه‌هاي ارتباطي بين‌الملل.
1-5 تامين‌كنندگان ارتباط: شركتهاي مخابراتي استاني يا شركت ارتباطات زيرساخت و يا هر شركت عامل داراي مجوز برقراري ارتباط در سطح شهر، استان يا كشور به جز شركت فناوري اطلاعات.
1-6 توزيعكنندگان: دريافت‌كنندگان پهناي باند اينترنت و اينترانت از تامين‌كننده در داخل كشور و تحويل‌دهنده خدمات اينترنت و اينترانت به عرضه‌كنندگان و تامين دسترسي پهناي باند براي مراكز داده‌اي اينترنتي (IDC)
1-7 عرضه‌كنندگان: فروشندگان خدمات اينترنت و اينترانت به مصرف‌كنندگان نهايي.
1-8 مصرف‌كنندگان نهايي: افراد حقيقي يا حقوقي هستند كه خدمات اينترنت يا اينترانت از عرضه‌كنندگان، (صرفا براي استفاده) دريافت مي‌نمايند و حق واگذاري اين خدمات به غير را ندارند.
1-9 مركز داده‌اي اينترنتي (IDC): شركتهاي داراي پروانه ارائه خدمات اينترنتي.
1-10 مركز مبادله اينترنت (IX): مكاني جهت تعيين مسير تبادل اطلاعات روي شبكه اينترنت و اينترانت از طريق كنترل آدرس‌ها براي به دست آوردن مسير كوتاه و بهينه بوسيله تجهيزات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري خاص.
1-11 موافقت‌نامه سطح خدمات (SLA-Service Level Agreement): توافق كتبي بين تامين‌كننده، توزيع‌كننده، عرضه‌كننده و مصرف‌كننده نهايي خدمات اينترنت و اينترانت است كه به كيفيت سطح خدمات، نحوه اندازه‌گيري جبران خسارت تخطي از سطح خدمات و ضمانت‌هاي اجرايي در آن تعيين ميشود.
1-12 پالايه (فيلتر): تجهيزاتي است كه عمل پالايش را انجام مي‌دهد.
1-13 پالايش (فيلتر كردن): فرآيندي است كه براي دسته‌بندي و يا حذف بسته‌ها و يا آدرس‌هاي ناخواسته و يا جلوگيري از دسترسي به سايت‌هاي اطلاع‌رساني بكار برده ميشود، كه برابر تصميم مراجع ذي‌صلاح ممنوع اعلام شده يا ميشود.
1-14 متقاضي: شخص حقوقي در خواست‌كننده مجوز.
ماده دو: ساختار ارائه خدمات اينترنت و اينترانت
ساختار ارائه خدمات اينترنت و اينترانت از سه لايه تامين، توزيع و عرضه به شرح زير تشكيل ميشود:
1. تامين: ايجاد ارتباط اينترنت از طريق دروازه بين‌المللي و ارائه آن به توزيعكنندگان.
2. توزيع: دريافت پهناي باند اينترنت از تامين‌كننده و تحويل آن به عرضه‌كنندگان و تامين دسترسي پهناي باند مراكز داده‌اي اينترنتي (IDC).
3. عرضه: دريافت پهناي باند اينترنت و اينترانت از توزيعكنندگان و تحويل آن به مصرف‌كننده نهايي.
ماده سه: محدوده اختيارات و وظايف
3-1- تامين‌كننده اينترنت دولت مي‌باشد و وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات (از طريق شركتهاي زيرمجموعه) متولي اين امر ميگردد.
تبصره:در حال حاضر شركت فناوري اطلاعات متولي اين امر مي باشد.
3-2- توزيع‌كننده اينترنت و اينترانت در كشور علاوه بر شركت مخابرات ايران، بخش‌هاي غيردولتي مي‌باشند كه به صورت رقابتي فعاليت خواهند نمود. ضوابط صدور مجوز توزيعكنندگان اينترنت و اينترانت به شرح پيوست شماره يك اين آيين‌نامه مي‌باشد.
تبصره1: در استان‌هايي كه كمتر از 3 توزيع‌كننده فعال باشند. شركت مخابرات استان مجاز به فعاليت در لايه توزيع در محدوده استان مي‌باشد.
تبصره2: در صورتي كه تعداد توزيع‌كننده فعال در استان به3 و يا بيشتر برسد، شركتهاي مخابراتي استان مجاز با انعقاد يا تمديد قراردادهاي قبلي توزيع اينترنت نخواهند بود و حداكثر دو سال مهلت خواهند داشت تا با عرضه‌كنندگان در آن استان فسخ قرار داد نمايند. تاريخ شروع بهره‌برداري و تعداد توزيعكنندگان فعال در هر استان توسط سازمان بطور رسمي اعلام ميگردد.
3-3- عرضه اينترنت در كشور بصورت رقابتي در اختيار بخش غيردولتي خواهد بود. ضوابط اين بخش بر اساس بندهاي /ب/ و/ج/ ضوابط شوراي عالي انقلاب فرهنگي در مورد شركتهاي رسا (ISP) و Coffee net در جلسه شماره 488 مورخ 15/8/80 تعيين ميگردد.
ماده چهار: محدوده عملكرد4-1
تامين‌كننده در محدوده كشور فعاليت داشته و از طريق دروازه‌هاي بين‌الملل پهناي باند اينترنت را وارد كشور نموده و آن را با تعرفه مصوب و بدون تبعيض، تحويل توزيعكنندگان قرار مي‌دهد.
4-2 توزيعكنندگان اينترنت در محدوده استان اجازه فعاليت دارند.
تبصره: توزيعكنندگان مي‌توانند در بيش از يك استان فعاليت داشته باشند و براي فعاليت در هر استان بايد مجوز جداگانه در يافت نمايند.
4-3 عرضه‌كنندگان تنها در محدوده استان اجازه فعاليت دارند.
تبصره1: تامين‌كننده، توزيعكنندگان و عرضه‌كنندگان با استفاده از شبكه‌هاي ارتباطي موجود و از طريق تامين‌كنندگان ارتباط بايد خدمات خود را ارائه نمايند و مجاز به ايجاد بسترهاي ارتباطي مستقل نمي باشند.
تبصره2: شركتهاي مخابراتي استاني موظف به برقراري ارتباط مورد در خواست توزيعكنندگان (بر اساس قرارداد منعقده با عرضه‌كنندگان) با اولويت بالا مي‌باشند.
4-4 توزيعكنندگان، مجاز به ايجاد مركز مبادله (IX) جهت مبادله ترافيك اينترنت و اينترانت در سطح شهر يا استان مي‌باشند.
4-5 تامين‌كننده موظف است پهناي باند اينترنتي مورد درخواست توزيعكنندگان را در مقصد تحويل نمايند.
4-6 توزيعكنندگان مي‌توانند در هر استان بيش از يك مركز داشته باشند، ارتباط بين مراكز بايد از طريق تامين‌كنندگان ارتباط صورت پذيرد.
4-7 تامين‌كننده، توزيعكنندگان و عرضه‌كنندگان موظفند اقدامات لازم جهت پالايش اطلاعات غير مطلوب را بر اساس ضوابط و مقررات قانوني انجام دهند.
4-8 تامين‌كنندگان و توزيعكنندگان موظفند امكانات لازم جهت مديريت و نظارت بر پالايه منصوبه را براي سازمان فراهم نمايند.
ماده پنج: حقوق و تكاليف5-1
اخذ مجوز در هر يك از سطوح تامين، توزيع و عرضه الزامي مي‌باشد.
5-2 رعايت مقررات وضوابط فني در تمام مدت فعاليت تامين، توزيع و عرضه الزامي است.
5-3 بين تامين‌كننده و توزيعكنندگان، بايد موافقت‌نامه سطح خدمات (SLA) مبادله شود.
5-4 بين توزيعكنندگان و عرضه‌كنندگان بايد موافقت‌نامه سطح خدمات (SLA) مبادله شود.
5-5 بين عرضه‌كنندگان و مصرف‌كنندگان نهايي، موافقت‌نامه سطح خدمات از طرف سازمان ارائه خواهد شد.
تبصره: فرم‌هاي استاندارد و چارچوب‌هاي موافقت‌نامه‌هاي سطح خدمات از طرف سازمان ارائه خواهد شد.
5-6 تامين‌كننده، توزيعكنندگان و عرضه‌كنندگان، موظف هستند در توزيع امكانات و ارائه خدمات خود به مشتريان تحت پوشش، از هر گونه تبعيض خودداري نموده و در شرايط يكسان با آنها رفتار نمايد. در صورت مشاهده و اثبات تبعيض، سازمان موظف به رفع تبعيض در اولين فرصت مي‌باشد و اقدام مقتضي براي جبران خسارت و تامين حقوق مشتريان را به عمل خواهد آورد، همچنين دارنده پروانه نيز موظف به جبران خسارت وارده مي‌باشد.
5-7 مرجع صدور كليه مجوزهاي قيد شده در اين مقررات، سازمان است.
5-8 تامين‌كنندگان و توزيعكنندگان موظف به رعايت محدوده‌هاي تعيين شده توسط سازمان براي تعرفه مي‌باشند.
ماده شش: نظارت
نظارت برحسن اجراي اين آيين‌نامه به عهده سازمان مي‌باشد، چارچوب و فرآيند نظارت بايد ظرف يك ماه از تاريخ ابلاغ اين آيين‌نامه توسط سازمان تدوين و اعمال گردد.
تبصره1: تامين‌كننده، توزيعكنندگان و عرضه‌كنندگان موظفند تسهيلات لازم جهت اعمال نظارت در چارچوب تعيين شده را در اختيار سازمان و يا نمايندگان سازمان قرار دهند.
تبصره2: شركت مخابرات ايران (از طريق شركتهاي زيرمجموعه) بايد امكان دستيابي مستقل جهت اعمال نظارت را براي سازمان فراهم نمايند.
ماده هفت: مرجع حل اختلاف، تشخيص و تفسير
7-1 مرجع حل اختلاف بين تامين‌كننده، توزيعكنندگان و عرضه كنندگان، سازمان است و احكام صادره در اين خصوص لازم الاجرا مي‌باشند.
7-2 مرجع تشخيص تخلف و صدور حكم سازمان مي‌باشد و حكم آن لازم‌الاجرا مي‌باشد در صورت عدم تمكين، طرفين مي‌توانند موضوع را از طريق مراجع قضايي تعقيب نمايند.
7-3 مرجع تفسير اين آيين‌نامه و دستورالعمل‌ها و ضوابط و مقررات پيوست آن، كميسيون تنظيم مقررات مي‌باشد.
ماده هشت: نحوه اجراي آيين نامه
دستورالعمل‌ها، ضوابط اجرايي، استانداردها و معيارهاي فني و روابط متقابل بين تامين‌كننده و توزيعكنندگان و عرضه‌كنندگان در اين آيين‌نامه بايد ظرف مدت يك ماه از تاريخ ابلاغ توسط سازمان تهيه و به تصويب كميسيون تنظيم مقررات ارتباطات برسد.
ماده نه: اين آيين‌نامه در نه ماده و نه تبصره و دو پيوست كه در جلسه شماره 14 مورخ 1/5/1385 به تصويب كميسيون تنظيم مقررات و ارتباطات رسيده و بر اساس بند «و» ماده پنج قانون وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات از تاريخ10/1385 لازم الاجرا خواهد بود.
پيوست شماره يكضوابط صدور مجوز توزيعكنندگان اينترنت و اينترانت
ماده 1- ضوابط عمومي:
اشخاص حقوقي با شرايط زير مي‌توانند متقاضي دريافت مجوز توزيع اينترنت باشند:
1-1 شركتهاي غيردولتي كه در ايران ثبت شده‌اند و يا شركتهاي مخابراتي استان
1-2 موضوع فعاليت شركت يا موسسه امور مربوط به فناوري اطلاعات و اطلاع‌رساني باشد.
1-3 شركت يا مؤسسه بايد منابع مالي لازم جهت تامين تجهيزات و نيروي انساني به ميزان كافي در اختيار داشته باشد، و مدارك لازم در اين خصوص را به سازمان ارائه دهد.
تبصره: شرايط مالي مورد انتظار با توجه به نوع و سطح خدمات (توزيع يا عرضه) كه شركت ارائه خواهد كرد، متفاوت مي‌باشد.
1-4 مديران شركت (مديرعامل و اعضاي هيئت‌مديره) بايد داراي شرايط ذيل باشند:
1-4-1 متدين به يكي از اديان و مذاهب رسمي مندرج در قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران.
1-4-2 عدم اشتهار به فساد اخلاقي و سابقه محكوميت كيفري بر اساس موازين اسلامي (كه موجب محروميت از حقوق اجتماعي باشد.)
1-4-3 حداقل يكي از اعضاي هيئت‌مديره داراي مدرك كارشناسي و يا بالاتر، مرتبط با فناوري اطلاعات شامل رشته‌هاي مهندسي كامپيوتر (سخت افزار و نرم‌افزار)، مهندسي برق (مخابرات و الكترونيك) و فناوري اطلاعات باشد.
ماده 2- ضوابط فني:
2-1 حداقل پهناي باند لازم براي شركتهاي توزيع‌كننده اينترنت بر اساس استان محل فعاليت تعيين ميشود اين ميزان بر اساس جدولي خواهد بود كه به صورت دو سالانه توسط سازمان تهيه و به اطلاع عموم خواهد رسيد.
2-2 طرح نقاط توزيع و گسترش‌هاي بعدي آن قبل از اخذ مجوز در هر استان بايستي توسط توزيعكنندگان تهيه گردد. اين طرح بايد توسط سازمان تاييد شود.
2-3 عرضه اينترنت توسط توزيعكنندگان، از طريق ارائه‌كنندگان مجاز خدمات ADCL به مشتركين خانگي از طريق تامين‌كنندگان ارتباط مجاز است.
2-4 ارائه خدمات تلفن اينترنتي (VoIP) منوط به اخذ مجوز جداگانه براي اين خدمت مي‌باشد و در غير اين صورت مجاز نمي‌باشد. مجوز مربوط در چارچوب ضوابط و مقررات خاص خود انجام ميشود و داشتن مجوز توزيع حقي براي در يافت مجوز ارائه خدمات تلفن اينترنتي (VoIP) ايجاد نمي‌كند.
2-5 رعايت مشخصات فني و كيفيت خدمات توزيعكنندگان مطابق پيوست شماره دو.
ماده3- ضوابط مالي:
3-1 توزيعكنندگان جهت انجام خدمات موضوع اين ضوابط موظف است مبلغ 000/000/1 ريال به ازاء ارتباط كمتر از 34 مگابيت بر ثانيه و 000/000/2 ريال براي ارتباط 34 مگابيت بر ثانيه و بالاتر، به عنوان حقوق ناشي از اعطاي مجوز به سازمان پرداخت نمايند.
3-2 توزيعكنندگان در ارائه خدمات خود موظف به ارائه تعرفه‌هاي يكسان براي تمام عرضه‌كنندگان با رعايت اصل عدم تبعيض مي‌باشند.
ماده4- ديگر ضوابط:
4-1 مدت اعتبار مجوز دو سال شمسي است و پس از انقضاي مدت در صورتي كه توزيع‌كننده اينترنت از مفاد اين آيين‌نامه عدول نكرده و موجبي براي لغو مجوز وجود نداشته باشد، اعتبار مجوز با اعلام سازمان براي دو سال ديگرتمديد ميشود. (تمديد مجوز بدفعات مكرر مجاز است).
4-2 هرگاه دارنده مجوز ظرف مدت سه ماه پس از صدور مجوز نسبت به آغاز فعاليت مربوطه و اخذ پروانه بهره‌برداري اقدام ننمايد، سازمان مجوز صادره را ابطال مي‌نمايد.
4-3 در صورتي كه ارائه‌كنندگان خدمات مبادرت به ورود ترافيك تلفن بين‌الملل از طريق پهناي باند اينترنت به كشور نمايد مطابق ماده 5 اين ضوابط با آنها رفتار خواهد شد.
ماده5- لغو مجوز:
در صورت تخلف از مفاد اين ضوابط و ساير قوانين و مقررات حاكم بر اين موضوع به نحو ذيل عمل خواهد شد:
براي بار اول نسبت به ارسال اخطاريه كتبي اقدام ميشود.
در صورت تكرار تخلف براي بار دوم و يا عدم توجه به اخطاريه مرحله اول، بدون نياز به ارسال اخطاريه مجوز صادره براي مدت 30 روز به حالت تعليق درآمده و خدمات موضوع مجوز نيز قطع ميشود، تكرار تخلف براي بار سوم و يا عدم رفع تخلف در مدت تعيين شده موجب لغو مجوز براي هميشه خواهد شد.
پيوست شماره دو مشخصات فني و كيفيت خدمات توزيعكنندگان
بخش اول:كيفيت خدمات:
ارتباط مخابراتي ارائه‌دهندگان خدمات اينترنت بايد داراي حداقل شرايط از لحاظ كيفي باشد تا خدمات ارائه شده به كاربر را از نظر كيفيت مطلوب تلقي گردد. اين شرايط به سه قسمت كلي تقسيم ميگردد:
1- سطح ارائه خدمات
الف- دسترس‌پذيري (Availability): خدمات ارائه شده بايد داراي حداكثر ضريب دسترسي باشد. اين ضريب بستگي به ميزان قطعي‌هاي اينترنت دارد كه شامل دو بخش است، بخش اول لينك ارتباطي بين تامين‌كننده و توزيع‌كننده و بخش دوم قطعي‌هاي مربوط به تجهيزات توزيعكنندگان مي‌باشد. توزيعكنندگان بر اساس موافقت‌نامه سطح خدمات خود با تامين‌كنندگان بايد تضمين نمايند كه در مجموع، دسترسي‌هاي بهره‌برداران دريافت‌كننده خدمات از توزيع‌كننده نبايستي از يك مقدار مشخص كمتر نباشد.
ب- حذف بسته (Packet loss): تعيين‌كننده ميزان مفقود شدن بسته‌ها مي‌باشد كه حداكثر مجاز آن بايد تعيين شده باشد.
ج- تاخير(Latency): تاخير در شبكه ارائه‌كننده سرويس مي‌باشد كه اين مقدار بايد مشخص باشد.
د- نرخ بيت خطا (Bit Error Rate): درصد بيت، كاراكتر يا بلوك داراي خطا نسبت به كل بيت، كاركتر يا بلوك‌ها است كه گيرنده در يك محدوده زمان دريافت مي‌كند، كه اين مقدار بايد مشخص باشد.
در تمامي موارد ذكر شده بايد توجه شود كه:
لينك ارتباطي شامل دو بخش است، بخش اول لينك بين تامين‌كننده و توزيع‌كننده و بخش دوم لينك بين توزيع‌كننده و عرضه‌كننده مي‌باشد. توزيعكنندگان بر اساس موافقت‌نامه سطح خدمات خود با تامين‌كنندگان بايد سطح ارائه خدمات را در هر دو بخش به عرضه‌كنندگان تضمين نمايد.
2-كيفيت فني خدمات
الف- بكارگيري پروتكل‌هاي مسيريابي استاندارد.
ب- امكان بكارگيري و ارائه كيفيت خدمات QOS.
ج- امكان بكارگيري VPNدر ارتباطات توزيعكنندگان.
د- دارا بودن ارتباطات افزونه (Redundant) با تامين‌كنندگان.
3- پشتيباني فني خدمات
سرويس‌دهنده بايد پشتيباني فني به صورت 24 ساعت در روز و7 روز در هفته را تضمين نموده و در حداقل زمان ممكن به رفع مشكل بپردازد كه اين مقدار حداكثر 4 ساعت مي‌باشد.
قابليت‌هاي اضافي پيشنهادي:
بخش دوم: مشخصات فني
حداقل قابليت‌هاي الزامي:
1- پشتيباني از ايجاد حداقل 200 تونل همزمان.
2- قابليت مونيتورينگ و كنترل از راه دور بصورت ايمن و با استفاده از پروتكل‌هاي SSL وIPSEC
3- مونيتورنگ Real Time وضعيت سيستم.
4- امكان مونيتورنيگ از دور از طريق وب.
5- امكان رمزگذاري 56 بيت triple DES
6- امكان ثبت و گزارش فعاليت‌ها
7- امكان ثبت و گزارش تلاش براي دسترسي‌هاي غير مجاز
8- امكان ثبت گزارش بصورت داخلي
9- امكان ثبت گزارش در سيستم خارجي
10- سيستم هشداردهنده از طريق پست الكترونيكي و يا SNMP و يا بر روي صفحه مانيتور
11- شروع مجدد سيستم بطور اتوماتيك در صورت بروز اشكال (Crash)
12- پشتيباني از سرويس‌هاي IP نظير POP3, FTP, Telnet,HTTPS,SSL,SMTP وغيره
13- امكان افزودن سرويس‌هاي جديد
14- عدم نياز به راه‌اندازي مجدد سيستم در صورت تغيير سياست دسترسي
15- ارائه گزارش آماري ترافيك
قابليت‌هاي اضافي پيشنهادي:
1- پشتيباني ازNAT/PAT
2- امكان مديريت پهناي باند
3- امكان مديريت چند Firewall از طريق يك Console
4- امكان ارائه سرويس‌هاي Caching,Proxy
5- برخورداري از قابليت DMZ segmentation
6- برخورداري از قابليت SMTP Email Handling
