امروز خبر به چيزي گفته ميشود كه مخاطب به آن نياز دارد
ايسنا - مؤلف كتاب “خبر“ در خصوص سبكهاي مختلف خبري ميگويد: سبك هرم وارونه، سبك تاريخي، سبك تاريخي همراه با ليد، سبك بازگشت به عقب، سبك پايان شگفت انگيز، سبك سافت نيوز، سبك هارد نيوز، و سبك ساعت شني از جمله سبكهاي مطرح در دنياي روزنامهنگاري و رسانه هستند.
“دكتر شكرخواه“ با تاكيد بر اين مطلب كه سبكهاي خبري انتخابي نبوده بلكه تحميلي هستند ميافزايد: رابطه سبك با رويداد كه منجر به توليد خبر ميشود دقيقا مانند رابطه رويداد با روش تحقيق در علم آمار است چرا كه در تحقيق، ما روش را انتخاب نميكنيم بلكه اين رويداد است كه روش را انتخاب ميكند و اساسا كار روزنامهنگار نيز اين است كه از ميان هزاران رويداد مجموعهاي را انتخاب كند كه آنها را از دنياي واقعي اطراف به دنياي رسانهيي بياورد، و در اينجاست كه آن واقعيت، خبر نام ميگيرد، اما بايد توجه داشت كه اين انتقال از جهان واقعي به جهان رسانهيي با يك شكلبندي صورت ميگيرد كه ميتوان تحت عنوان سبكهاي خبري از آن نام برد همچنين به رويدادهايي كه دامنه وسيعتري از لحاظ سير وقوع دارند شكلبنديهاي ديگر تحت عنوان گزارش، ميزگرد يا گفتوگو ميدهيم.
اين مدرس دانشگاه ادامه ميدهد: از آنجا كه رويدادها متنوع هستند اگر آنها را به پيچ تعبير كنيم به جعبه ابزاري نياز داريم كه همه پيچها را باز كنيم و سبكهاي خبري همين جعبهابزار براي خبرنگاران هستند. همچنين امروز به دليل وجود رسانههاي متعدد و رشد آنها ذائقهي مخاطبان نميتواند صورت بنديهاي فعلي را به راحتي بپذيرد و هر جا كه فضاي رسانهيي از لحاظ گوناگوني عرضه داراي جاي بازتري است ميزان خانه تكاني در سبكهاي خبرنويسي رسانههاي نوشتاري به مراتب بيشتر است، البته به اين موضوع نيز بايد توجه كرد كه روزنامههاي دنيا سرنشينهاي يك كشتي هستند كه در موج ديجيتاليسم افتادهاند و اين روزنامهها نيز براي نجات مجبور هستند از سبكهاي جديد استفاده كنند از اين رو ميتوان به اين نتيجه رسيد كه روزنامهنگاري اروپا و آمريكا در اين مبحث تفاوت زيادي با روزنامهنگاري ما ندارند.
“دكتر شكرخواه“ در خصوص خبر و سبكهاي جديد گفت: سبك سافت كه دو دهه است در دنياي اطلاعرساني رواج پيدا كرده در مقابل هرم وارونه قرار ندارد بلكه در كنار اين سبك خبرنويسي معني و كاربرد خود را دارد و كساني كه فكر ميكنند سبك هرم وارونه دربرگيرنده و پاسخگوي همه چيزهاست به اندازه كساني كه راجع به سبك سافت اين عقيده را دارند در اشتباه هستند، همچنين بايد به اين نكته نيز توجه داشت كه تعريف خبر در دنياي امروز پوست انداخته است و امروز خبر به چيزي گفته ميشود كه مخاطب به آن نياز دارد، همچنين در اين وضعيت نيز طول يك خبر به ميزاني است كه خبر وضعيت كاربردي خود را حفظ كرده باشد يا خير.
وي ادامه داد: در سالهايي كه اينترنت وجود نداشت خبرگزاريها خبرها را به صورت رول خبري و در كاغذ به خبرنگاران و روزنامهها ارسال ميكردند اما بعد از اينكه خبرگزاريها صاحب سايت شدند باند محدود آنها از روزنامهنگاران و روزنامهها روي باند پهنتري قرار گرفت و خود خبرگزاريها صاحب خواننده شدند و حتي طراحي نيز براي آنها مهم شد، بنابراين رفتار خبرگزاريها به رفتار رسانههاي جمعي نزديكتر شد و اين رسانهها در بعضي از اوقات نيز رسانههاي نوشتاري را عقب گذاشته و آميزهاي از اخبار هارد، سافت و briefs را استفاده كردند و دراين حالت است كه موضوع سبك به يك موضوع كليدي تبديل شده و همين مصاحبههاي ايسنا نيز كليدي بودن آن را نشان ميدهد ، ممكن است اين امر براي ايسنا به اين علت باشد كه اين خبرگزاري به دليل حجم بالاي اخبار پوسته هرم وارونه را براي خود تنگ ميبيند و به دنبال تغييري در آن است اما ممكن است اين عمل براي روزنامهاي مانند واشينگتن پست رقابتي با گاردين يا فيگارو باشد از اين رو خبرگزاري دانشجويان ايران، جعبه ابزار خود را براي بازكردن پيچها به آچار فرانسهاي تبديل كرده است كه اين آچار فرانسه به شكل تحولي در هرم وارونه است.
سردبير سايت جام جم آنلاين، د رخصوص سبكهاي خبري داخل كشور گفت: در اين زمينه دچار ضعف مفرط در حوزههاي خبرنويسي، گزارشنويسي و حتي گفتوگو شدهايم اما بعضي از روزنامهنگاران جوان به دليل بزرگ شدن با فضاي وب، خواسته و ناخواسته در معرض شيوههاي جديد خبري قرار گرفتهاند كه شيوههايي از سافت نويسي ناقص را ارايه ميدهند، اما اين مطلب مهم است كه سافتنويسي به تدريج در ساختار روزنامهها قرار ميگيرد.
در اين گفتوگو دكتر شكرخواه به حركت اخير ايسنا در خصوص جبران يكي از نقصهاي مهم سبك هرم وارونه اشاره كرد و افزود: اين حركت ايسنا و تحول سبك خبري هرم وارونه را قابل تعمق ميدانم كه اخيرا در سه مصاحبه با يك سياستمدار، يك حقوقدان و يك اقتصاددان تجلي كرده است و ميتوان اين اقدام را اينگونه تعبير كرد كه ايسنا به دليل حجم بالاي توليد اخبار پوسته هرم وارونه را براي خود تنگ ديده و مشكل مداخله خبرنگار در برجستگي مطالب كه دانشگاهيان نيز بر روي آن اتفاق نظر دارد را جبران كرده است.
به عبارتي ديگر اين خبرگزاري صندلي كوچك منبع خبري را كه با وي مصاحبه كرده است به صندلي هم قد خود خبرنگار تبديل كرده و او را در برجستگي مطالب شريك كرده است يعني اين يك خانه تكاني است كه ايسنا انجام داده و دانشگاهيان و روزنامهنگاران نيز بايد بر روي آن مكث كنند.
دكترشكرخواه گفت: به نظر من اين كار ايسنا در خصوص هرم وارونه نوعي سافت نويسي است با مدل خود خبرگزاري دانشجويان ايران.
وي، در پايان در توضيح اشكالات سبك رايج هرم وارونه گفت: تكرار در متن آنچه كه در ليد است، برجستهسازي خبرنگار و كپسولي بودن موضوع از مشكلات سبك هرم وارونه است اما بزرگترين مشكل اين سبك وابستگي بيش از حد آن به منابع رسمي و استفاده از كليشههاي نخ نمايي مانند استفاده از “همچنين“، “لازم به يادآوري است“، “شايان ذكر است“،“گفتني است“،“اين در حالي است كه “ در خبر است.
اين مدرس دانشگاه در پايان گفت: تا جايي كه به خاطر دارم شيوه نوين ايسنا در سبك هرم وارونه را در هيچ كدام از رسانههاي داخلي و خارجي نديدهام.