ايتنا - سی.دی ۳۰ ساله شد

اول اکتبر ۱۹۸۲ – سی سال پیش – سی‌دی‌ها و سی‌دی پلیرها شروع به اجرای تجاری موسیقی کردند.

این کار در ژاپن با "خیابان پنجاه و دوم بیلی جول" آغاز شد و حالا پس از سی سال میلیاردها سی دی یا کامپکت دیسک در سراسر جهان فروخته شده است.

البته سی‌دی سال‌ها قبل اختراع شده بود ولی به شکل تجاری در نیامده بود.

اولین تست سی‌دی با سمفونی Eine Alpensinfonie ریچارد اشتراوس بود و سپس سی‌دی موسیقی گروه آبا که در کارخانه تولید شد اما به حالت تجاری درنیامد.

هم‌زمان اولین سی‌دی پلیر –دستگاه اجرا کننده سی‌دی- توسط سونی بنام CDP-101 عرضه شد تا سی‌دی جدید را خوانده و پخش کند.

۶ ماه بعد به قیمت ۷۳۰ دلار در امریکا عرضه شد که کمی گران به نظر می‌رسید.

فناوری آن به فرمت ویدئویی لیزر دیسک سال ۱۹۷۸ برمی‌گشت.

در دهه ۱۹۷۰ سونی و فیلیپس هر دو جداگانه در این راه قدم برداشته و بعد با همکاری و مشارکت، سعی کردند بازار اجرا کننده‌های سی‌دی را مطابق یک استاندارد، جلو ببرند.

مردم تا اواخر دهه ۱۹۸۰ نمی‌توانستند از نوار کاست دل بکنند. دلیل عمده دیر سوئیچ شدن قیمت نسبتا بالای اجرا کننده‌های سی‌دی یا همان سی‌دی‌پلیرها بود.

۷۳۰ دلار آن زمان برای خرید سی‌دی پلیر معادل ۱۷۵۰ دلار حالا بود و تصورش را کنید برای خرید یک اجراکننده چه کسی حاضر است در حال حاضر ۱۷۵۰ دلار پرداخت کند؟خود سی‌دی ۱۵ دلار بود که با نرخ کنونی معادل ۳۵ دلار بود.

کمپانی‌های تولید کننده سی‌دی نیز در ابتدا روی موسیقی‌های کلاسیک سرمایه گذاری کردند و بعد با محبوب شدن سی‌دی، گرایش مردم و تولید کنندگان عوض شد.

برای بسیاری از مردم سوئیچ کردن به سی‌دی انقلاب محسوب می‌شد. نویز زیاد بود و حتی حالا با گذشت سال‌ها به گفته مارک کاتز پروفسور موسیقی در دانشگاه کارولینای شمالی با وجود نویز اطراف و هدفون‌های مختلف هنوز برای بسیاری فرق سی‌دی و ام پی تری معلوم نیست.(از لحاظ کیفیت)

بعدا با ورود دیتا و فایل‌های ویدئویی و ایجاد دی‌وی‌دی و بعد بلو-ری (blue-ray) دنیای دیسک‌های سی‌دی متحول شد.

اولین کامپکت دیسک‌ها ۷۴ دقیقه موسیقی را درخود جای می‌دادند و بعد با تحول تکنولوژی می‌توانستید ام‌پی‌تری با حجم‌ها مختلف و تعداد ده‌ها برابر یک آلبوم را داخل سی‌دی جای دهید.

اینترنت و سایت‌های دانلود موسیقی مانند نپستر (یادش به خیر) و ... نیز روی سی‌دی‌ها تاثیر فراوانی داشت.

با ورود گوش دادن به موسیقی به صورت استریمینگ و زنده با آی‌تیونز و یا از طریق اینترنت با پرداخت هزینه کمتر، کم کم انقلاب جدیدی شکل گرفت که این بار در خرید سی‌دی و صنعت سی‌دی به طور کلی تاثیر گذاشت.

الان با کتابخانه دیجیتال روی محیط کلود کامپیوتینگ دیگر صحبت از این چیزها نیز قدیمی به نظر می‌رسد.

زمان توزیع و سایز آهنگ و حجم آن مانند سابق فاکتورهای حیاتی نیست و دانلود آهنگ‌ها حتی قبل از ریلیز شدن نیز، دیسک سی‌دی و دی‌وی‌دی‌ها را تحت‌الشعاع قرار داده است.

لوح فشرده
اما در ایران به سی‌دی لوح فشرده گفته می‌شود. لوح فشرده یا سی‌دی یک لوح گرد نوری است که برای انبار کردن داده‌های رقمی (دیجیتالی) به‌کار می‌رود.

لوح فشرده در اصل برای کار با آواهای دیجیتالی شده، اختراع شده بود و همچنین به عنوان ابزار ذخیره و انبارش داده‌ها یا همان لوح فشرده فقط خواندنی (سی‌دی رام CD-ROM) هم استفاده می‌شود.

ابزاری که توانایی خواندن سی‌دی رام را دارند امروزه از اجزاء استاندارد رایانه‌های شخصی به‌شمار می‌روند.

رویهمرفته لوح‌های فشرده آوایی با لوح‌های فشرده فقط-خواندنی تمایز دارند و لوح‌نواز‌هایی (CD players) که برای شنیدن آوا درست شده‌اند نمی‌توانند داده‌هایی که بر روی سی‌دی رام انبار شده را درست بفهمند، گرچه رایانه‌های شخصی معمولاً می‌توانند لوح صوتی را هم بنوازند.

مشخصات فنی
لوح بطور عمده ازچهار لایه تشکیل شده‌است.
A لایه پلی کربنات
B لایه براق منعکس کننده آلومنیوم
C لایه محافظ لاکی
D لایه تزئینی چاپی

پلاستیک پلی‌کربنات با روکش نازکی از آلومینیوم با خلوص بالا (Super Purity Aluminium) با غشاء محافظت کننده‌ای از جنس لاک.
سی‌دی‌های استاندارد ۱۲۰ میلیمتر دارای ظرفیت برابر ۷۴ دقیقه موسیقی و یا ۶۵۰-MB اطلاعات هستند. (در نسخه‌های جدیدتر تا ۷۰۰ مگابایت).

سی‌دی دارای دو استاندارد برای ذخیره اطلاعات به صورت کتابچه قرمز (Red Book) برای سی‌دی صوتی و استاندارد کتابچه زرد (Yellow Book) برای سی‌دی‌رام (CD-ROM) است.

اطلاعات درون CD به صورت شیارهای حلزونی شکل و مارپیچ ذخیری می‌شود(Pit)، برای بازیابی اطلاعات از زیرکانال‌هایی (subchannel‌هایی) که متناظر با بیت‌های هر دیسک است استفاده می‌شود.

کانال‌های موجود در سی‌دی عبارت اند از P Q R S T U V W و متناظر با آن BIT‌های ۷ ۶ ۵ ۴ ۳ ۲ ۱ ۰ قرار دارند که در بازیابی از یک سی‌دی هد R/W را هدایت می‌کند تا به اطلاعات مورد نظر در دیسک دسترسی پیدا کند.

علاوه بر آن خط و شیارهای (Track‌های) موجود در سی‌دی صوتی باعث می‌شود برای انتخاب هر شیار موسیقی هد R/W به صورت دستیابی مستقیم و بدون طی کردن کل دیسک به شیار مربوطه دست پیدا کند.

انواع سی‌دی:
Audio CD: همانطور که گفته شد در سال ۱۹۸۰ توسط شرکت سونی و فیلیپس برای اولین بار ساخته شد. و به‌علت رنگ پوشش آن به Red Book مشهور شد.

Super Audio CD: که وضوح بالاتری نسبت به لوح صوتی معمولی دارد.
(Video CD (VCD: برای ذخیره سازی استاندارد های ویدیوئی ساخته شده‌است.
Enhanced CD: یا CD-plus
Bootable CD: یا Live CD که دارای توانائی نصب برنامه سیستم عامل است.

انواعی که قابلیت نوشتن داده و یا دوباره نویسی را دارند:
Recordable CD
ReWritable CD

به گفته کاتز مردم با وسایل خود عجین هستند و بعید است سی‌دی برای همیشه نابود شود – هر چند فروش جهانی دیسک‌های سی‌دی به نصف رسیده است- و نکته دیگر اینکه تماس‌های فیزیکی با ابزار چیزی است که انسان نمی‌خواهد آن‌را از دست دهد و این می تواند در حیات دیسک‌ها خود را نشان دهد.

هرچند آمار فروش لوح فشرده در سال ۲۰۰۷ به بیش از ۲۰۰ میلیون می‌رسد ولی با گسترش مصرف حافظه‌های قابل حمل مثل Flash Memory و ذخیره‌ساز‌های قابل حمل مصرف لوح فشرده به نصف تقلیل یافته است.