ايتنا - تشریح شگردهای جدید کلاهبرداران فضای مجازی در گفتگو با رئیس اداره پیشگیری از جرائم سایبری فتا ناجا

در گذشته برای وقوع یک جرم باید مجرمان دانش بالایی داشته باشند تا بتوانند با استفاده از ابزارهای محدودی که وجود داشت از قربانیان سوءاستفاده کنند، اما در حال حاضر دیگر نیازی به داشتن دانش فنی و تخصصی زیادی نیست فقط کافی است کمی دانش با ابزارهای جدید آمیخته شده تا یک جرم سایبری رخ دهد.

همزمان با استفاده از اینترنت و فضای سایبر، باب ورود مجرمان به این فضا باز شده و تعرض به حقوق فردی و عمومی، ارتکاب تخلفات مالی، اخلاقی، سیاسی و امنیتی در این فضا اوج گرفته است و هر روزه شاهد وقوع شکل جدیدی از جرائم می‌باشیم.

در این راستا به منظور افزایش آگاهی کاربران محترم مصاحبه‌ای با سرهنگ آذردرخش در مورد جرائم جدید رخ داده در فضای مجازی صورت گرقته که متن آن ارائه می‌گردد.

بیشترین جرائمی که در نه ماه سپری شده در سال ۹۴ در فضای مجازی اتفاق افتاده چه جرائمی بوده؟ کدام جرم بیشترین آمار را به خودش اختصاص داده است؟

جرائم اقتصادی در صدر جرائم سایبری قرار دارند و بیشترین انگیزه مجرمانه در فضای سایبری مربوط به جرائم مالی است.

در جرائم اقتصادی می‌توان به برداشت‌های غیر مجاز اشاره کرد. حسن اعتماد زیاد کاربران فضای مجازی و رعایت نکردن نکات امنیتی توسط شهروندان هنگام استفاده از کارت‌های بانکی، اینترنت بانک، فناوری‌های جدید بانکداری و تجارت الکترونیک باعث شده بیش از ۴۷ درصد برداشت‌های غیرمجاز به علت خطای انسانی و ناآشنایی کاربران به ابزارهای جدید رخ دهد.

جرائم اخلاقی با ۳۳ درصد رتبه دوم جرائم سایبری را به خود اختصاص داده است و این امر نسبت به گذشته روند صعودی داشته است و دلیل آن را می‌توان در به وجود آمدن شبکه‌های اجتماعی و عدم رعایت نکات ایمنی لازم در این شبکه‌ها و اشتراک‌گذاری محتوا دانست.

جرائم اجتماعی با ۱۵ درصد و جرائم سیاسی با ۵ درصد رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند.

مهم‌ترین علل موفقیت مجرمان سایبری را چه می‌دانید؟
در گذشته برای وقوع یک جرم باید مجرمان دانش بالایی داشته باشند تا بتوانند با استفاده از ابزارهای محدودی که وجود داشت از قربانیان سوءاستفاده کنند، اما در حال حاضر دیگر نیازی به داشتن دانش فنی و تخصصی زیادی نیست فقط کافی است کمی دانش با ابزارهای جدید آمیخته شده تا یک جرم سایبری رخ دهد.

نمی‌توان مجرمان سایبری را موفق دانست بلکه سهل‌انگاری و حسن اعتماد بیش از حد کاربران و هموطنان است که زمینه وقوع جرائم سایبری را فراهم می‌کند.

اگر هموطنان عزیز کارهای خود را با کمی دقت و حساسیت بیشتر دنبال نمایند، جرائم سایبری کاهش پیدا خواهد کرد.

بر اساس آمار موجود ۷۵ درصد از کلاهبرداری‌های رخ داده به علت سهل‌انگاری قربانیان بوده است. حال اگر این کاربران نکات ایمنی را کمی بیشتر رعایت نمایند به نظر شما مجرمان سایبری موفق خواهند بود؟ قطعاً پاسخ منفی است.

در مورد جرائم جدیدی که در فضای مجازی در حال وقوع است و شگردهایی که مجرمان در این جرائم برای جذب قربانیان به کار می‌برند توضیحاتی ارائه می‌دهید؟

یکی از جدیدترین شگردهای مجرمانه که متاسفانه برخی از کاربران فضای مجازی را متحمل پرداخت هزینه‌های کلانی کرده که هیچ اطلاعی از وقوع آن نداشته‌اند در حال شکل‌گیری است.

در این شگرد بعد از مراجعه کاربران به سایت‌های نامعتبر و گاهاً غیر اخلاقی، بدافزاری بر روی گوشی تلفن قربانیان نصب شده و در هنگام نصب اجازه دسترسی به مدیریت گوشی، موقعیت مکانی، دریافت و ارسال پیامک و...... به فرد مجرم خواهد داد.

یکی از مهمترین دسترسی‌های ایجاد شده، امکان برقراری تماس از طریق تلفن همراه قربانی می‌باشد. یکی از نکات جالب این است که قربانی به هیچ عنوان از این اتفاق اطلاعی ندارد و زمانی متوجه خواهد شد که هزینه‌های قبض تلفن همراه برای وی ارسال شود.

علت اصلی وقوع چنین جرمی را می‌توان در مراجعه به سایت‌های نامعتبر و غیر مجاز دانست. پس هموطنان عزیز همیشه باید توصیه‌های زیر را در نظر داشته باشند:

۱. از سایت‌های غیر مجاز و نا معتبر به هیچ عنوان مراجعه نکنند.
۲. اطلاعات دریافتی خود را از منابع معلوم و دارای مجوز دانلود نمایند.
۳. قبل از نصب هرگونه نرم‌افزار بر روی دستگاه خود، نسبت به دسترسی‌های ایجاد شده حساسیت داشته باشند.
۴. استفاده از آنتی ویروس به روز و مناسب راهکاری مطمئن در جهت جلوگیری از ورود بدافزارها به سیستم می‌باشد.
۵. با مراجعه به قسمت تنظیمات گوشی هوشمند نسبت به فعال‌سازی محدودیت تماس‌های بین‌المللی اقدام نمایند.

چه توصیه‌هایی به شهروندان برای ایمن بودن از انواع جرائم سایبری به ویژه جرائم جدید رخ داده در این حوزه دارید؟

همان‌طور که قبلاً گفته شد حرکت به سمت شبکه‌های اجتماعی با رشدی صعودی همراه بوده و در حال حاضر بروز جرائم در این حوزه بیشتر از گذشته می‌باشد که مهمترین عامل در وقوع کلاهبرداری‌های فضای مجازی به خصوص شبکه‌های اجتماعی، محدود بودن سطح معلومات و همچنین حسن اعتماد بیش از حد هموطنان عزیز به دوستان مجازی می‌باشد.

اعتمادی که باعث می‌شود کاربران با استفاده از ترفندهای مهندسی اجتماعی در دام کلاهبرداران سایبری گرفتار شوند.

همان‌طور که انسان‌ها در فضای واقعی با حساسیت زیاد دوستان خود را انتخاب کرده و آن‌ها را نسبت به نوع برخورد و معاشرت، سطح‌بندی می‌کنند، باید در فضای مجازی نیز دوستان خود را با حساسیت بیشتر و شناخت قبلی انتخاب نمایند.

همچنین نسبت به اشتراک‌گذاری نوع محتوا باید نظارت و دقت بیشتری داشته باشند، همان‌طور که در محیط واقعی کیف پول و یا آلبوم خانوادگی خود را در اختیار دیگران قرار نمی‌دهیم، در فضای مجازی هم نباید اطلاعاتی که برای ما مهم هستند و انتشار آن‌ها ممکن است برای ما تهدیدی داشته باشند را در اختیار و در معرض دید عموم قرار دهیم.

اقدامات پیشگیرانه پلیس فتا در رابطه با جرائم نوین چه بوده است و این اقدامات تا چه حد موفق بوده است؟

در مجموع رویکرد پلیس فتا رویکردی پیشگیرانه بوده و در این راستا همواره به دنبال افزایش سطح آگاهی‌های عموم مردم بوده و به صورت مستمر نسبت به هشدار دهی در مورد جرائم نوظهور و یا جرائم در حال رشد حساسیت دارد.

برگزاری نمایشگاه یکی از مهمترین اقداماتی است که با توجه به استقبال زیاد از سوی مخاطبان زمینه انتقال اطلاعات و توصیه و هشدار های پلیس را دارد که پلیس فتا در نمایشگاه هایی با موضوعات امنیت سایبری حضوری فعال داشته و کارگاه های آموزشی مرتبطی را برای بازدیدکنندگان برگزار نموده است.

همچنین پکیچ‌ها و بسته‌های آموزشی مختلفی را در اختیار بازدیدکنندگان قرار داده است. در اقدامی جالب پلیس فتا اقدام به تهیه یک نسخه نمایشگاه مجازی حاوی هشدارها، توصیه، کلیپ‌ها، انیمیشن‌ها، کاریکاتورها سایبری و..... نموده که قابلیت نصب بر روی سیستم‌های کامپیوتری را داشته و کاربران می‌توانند در محیط نمایشگاه قدم‌زده و از غرفه‌های مختلف بازدید بعمل آورند.

ضمن اینکه وب‌سایت پلیس فتا به آدرس cyberpolice.ir مرجع کاملی برای دریافت آموزش‌ها، توصیه‌ها، هشدارها و مقالات علمی و تخصصی است.

چه فعالیت‌های فرهنگی برای آگاه‌سازی مردم در رابطه با جرائم نوین سایبری صورت گرفته است؟

پلیس فتا در راستای بالا بردن سطح آگاهی مردم عزیز در خصوص جرائم سایبری اقدام به تولید محتویات پیشگیرانه نموده است که شامل هشدارهای پلیسی، هشدارهای تک خطی، چند رسانه‌ای‌ها وانتشار آن‌ها بین مردم، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، حضور در نمایشگاه‌های مختلف و همچنین تهیه کتب آموزشی حتی برای کودکان را در دستور کار داشته است.

همچنین ۲۰ مورد از جرائمی که بیشترین سوءاستفاده را به خود اختصاص داده‌اند در قالب کروماکی و انیمیشن و از طریق صدا و سیما به هموطنان عزیز انتقال داده شده است.

لازم به ذکر است تمامی این کلیپ‌های در سایت پلیس فتا بارگزاری شده و قابل دریافت می‌باشند. سایت پلیس فتا به آدرس cyberpolice.ir به عنوان مرجع کاملی از هشدارها، مقاله‌های علمی و آموزشی، کلیپ‌ها و فیلم‌های مستند و.... می‌باشد.

برنامه پلیس فتا برای جلوگیری از جرائم سایبری در سال‌های آینده چیست؟
بحث پیشگیری از جرم مقدم بر کشف آن است لذا باید گفت در بحث پیشگیری پلیس فتا با دو رویکرد پیشگیری وضعی و پیشگیری اجتماعی تلاش دارد جرائم این فضا را کاهش دهد.

اساس پیشگیری وضعی در فضای سایبر بر سه محور دشوار ساختن ارتکاب جرم در فضای سایبر، افزایش خطرپذیری مجرمان در فضای سایبر و کاهش جاذبه از آماج‌ها و قربانیان جرم در این فضا است که هر کدام از این سه محور در پی خود به ترتیب؛ ‌کنترل و ایجاد محدودیت در دسترسی به موقعیت‌های جرم‎زا، منحرف کردن مجرمان، ‌برچیدن ابزار ارتکاب جرم، مراقبت از ورودی‌ها و خروجی‌ها بصورت مراقبت رسمی، مراقبت غیررسمی و مراقبت‎ طبیعی است.

در بحث پیشگیری اجتماعی از جرائم در فضای سایبر هم با استفاده از محیط‌های اجتماعی به دنبال تأثیرگذاری بر فرآیند شکل‌گیری شخصیت کاربران هستیم که از طریق اقدامات تربیتی، آموزشی و اطلاع‌رسانی پیگیری می‌شود.

در حوزه پیشگیری اجتماعی در جرائم سایبری اساس را پلیس فتا بر آموزش خانواده‌ها گذاشته است که بتواند شکاف اطلاعاتی این عزیزان را با فرزندانشان به حداقل برساند و اینکه در فضای سایبر چه تهدیداتی برای خانواده‌ها و فرزندانشان وجود دارد. لذا برگزاری دوره‌های آموزشی در فرهنگسراها، مدارس، ادارات، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، شرکت در نمایشگاه‌ها، جشنواره ها و... را به صورت مدوام انجام می‌دهیم. برای ارتقاء سطح علمی خانواده‌ها از تهدیدات و انواع جرائم سایبری انتشار کتاب، بروشور تهیه انیمیش، کروماکی همکاری با هنرمندان سینما و تئاتر و... را داریم.

مجموعه این عوامل باعث رضایت شهروندان گردیده است چراکه از نظر این عزیزان مجموعه فعالیت‌های پیشگیری اجتماعی باعث آشنایی آن‌ها با تهدیدات فضای سایبر شده است.

منبع : ایران هشدار