لایه «ای-پرایم» در عمق سه هزار کیلومتری زمین در اثر نشت آب به درون هسته شکل گرفت
ایتنا - پژوهشگران بر این باورند که احتمالا بیش از یک میلیارد سال طول کشیده تا لایه ای-پرایم به ضخامت فعلی خود برسد.
دانشمندان میگویند نشت آب به درون هسته زمین ممکن است عامل شکلگیری لایه ناشناختهای به نام لایه «ای-پرایم» باشد. به گفته پژوهشگران، آزمایشهای جدید علمی نشان داده است که آب نشت کرده به اعماق زمین، عامل ایجاد لایه اسرارآمیز «ای-پرایم» است که هسته بیرونی زمین را احاطه کرده است.
به گزارش ایتنا و به نقل از ایندیپندنت، زمانی که صفحات تکتونیکی به زیر یکدیگر فرو میروند و ماگما از طریق مسیری مشابه در جهت مخالف بالا میرود، آب به طور مداوم از پوسته زمین و به سوی هسته بیرونی نشت میکند.
این لایه نازک در اطراف هسته بیرونی زمین را زمینشناسان در دهه ۱۹۹۰ میلادی کشف کردند. به گفته آنها، این لایه یک اقیانوس چرخان از فلز مایعی است که هسته جامد داخلی را احاطه کرده است.
لایه اسرارآمیز «ای-پرایم» در عمق حدود ۲۹۰۰ کیلومتری زمین قرار گرفته و بیش از ۱۰۰ کیلومتر ضخامت دارد و در مقایسه با سایر بخشهای داخلی زمین، نسبتا نازک محسوب میشود.
پیش از این، دانشمندان این نظریه را مطرح کرده بودند که لایه «ای-پرایم» از طریق ماگمای قدیمی غنی از آهن باقی مانده است.
نظریههای دیگری نیز وجود دارند که بر اساس آنها این لایه از هسته درونی نشت کرده یا اینکه طی برخورد زمین با همان جرم پیشسیارهای شکل گرفته که سبب پیدایش کره ماه نیز شده است. بر اساس این نظریه، این لایه، بقایای بهجامانده از این جرم پیشسیارهای در اعماق زمین است. اما واقعیت این است که هیچیک از این نظریهها تاکنون بهطور گسترده پذیرفته نشده است.
پژوهشگران در مقاله جدیدی که در ۱۳ نوامبر در ژورنال «نیچر ژئوساینس» منتشر شد دریافتند که لایه ای-پرایم را احتمالا آبی ایجاد کرده که از طریق صفحات تکتونیکی فرورفته به پایین، از سطح زمین به اعماق نشت کرده و سپس با سطح فلزی هسته خارجی واکنش داده است.
اگر این یافته جدید درست باشد، به این معنی است که لایه ای-پرایم، مقادیر زیادی بلور سیلیس را بهعنوان محصول جانبی این واکنش تولید کرده است که به گوشته، یعنی لایه عظیم ماگمای میان هسته خارجی و پوسته بیرونی زمین، وارد شده است.
محققان در این بررسی، مجموعهای از آزمایشها را برای تکرار چگونگی واکنش آب با هسته بیرونی تحت فشار شدید انجام دادند. این بررسیها نشان داد که هیدروژن آب، جایگزین سیلیس درون فلز مایع میشود و این سیلیس را به شکل بلور از فلز خارج میکند. از این رو لایه ای-پرایم به احتمال زیاد، لایهای سرشار از هیدروژن و سیلیس از هسته بیرونی است که این امر، فرضیات پیشین در مورد ترکیب آن را نقض میکند.
پژوهشگران بر این باورند که احتمالا بیش از یک میلیارد سال طول کشیده تا لایه ای-پرایم به ضخامت فعلی خود برسد. این به معنای آن است این لایه ممکن است از هسته داخلی که حدود یک میلیارد سال پیش جامد شده است، قدیمیتر باشد.
یافته جدید همچنین سرنخ دیگری است مبنی بر اینکه شناخت کنونی ما از نحوه تعامل هسته بیرونی و گوشته با یکدیگر ممکن است ناقص باشد.
این تیم پژوهشی پیش از این در سپتامبر ۲۰۲۲، کشف کرده بود که نشت آب میتواند با دخایر بزرگ کربن در هسته بیرونی زمین واکنش نشان دهد و منابع عظیم الماس را در نزدیکی مرز هسته و گوشته تولید کند.
به گفته دان شیم، زمینشناس در دانشگاه ایالتی آریزونا و یکی از نویسندگان این مقاله، سالها است که تصور میشود تبادل مواد بین هسته و گوشته زمین اندک است. اما این اکتشاف جدید، حاکی از وجود تعامل بسیار پویاتر میان هسته و گوشته زمین است و نشان میدهد که مواد قابل توجهی در این بین تبادل میشود.