ايتنا - آموزش: چگونه تصاویر دستکاری‌شده را تشخیص دهیم؟

در دنیایی که می‌توان تصاویر را با تنها چند دکمه به صورت دیجیتالی تغییر داد یا کاملا با هوش مصنوعی از هیچ ایجاد کرد، اطمینان به چشم‌هایمان دارد سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.

فنونی که در دستکاری تصاویر استفاده می‌شوند چنان پیشرفته شده‌اند که ما حالا وارد دوره جعلیات فوق‌العاده واقعی شده‌ایم. چنین تصاویری می‌توانند به پخش اطلاعات نادرست منجر شوند و حتی شاید در موضوعات مهمی چون انتخابات بر عقاید عمومی تاثیر بگذارند. کنار گذاشته شدن عکسی از کاترین، شاهدخت ولز و فرزندانش از طرف خبرگزاری‌ها به خاطر نگرانی بابت «دستکاری» در آن، این مساله حالا بیش از گذشته در کانون توجه قرار گرفته است.

با این اوصاف، آیا راهی برای تشخیص عکسی که دستکاری شده است یا با هوش مصنوعی تولید شده است وجود دارد؟

بازتاب‌ها و سایه‌ها

نور غیرطبیعی اغلب شاهدی بر دستکاری شدن یک عکس است. برای نمونه، نقاط نور را در چشم مردم بررسی کنید؛ منبع‌های نور معمولا در چشم‌هایشان بازتاب پیدا می‌کند. اگر اندازه و رنگش با مولفه‌های مکانی هم‌خوانی نداشت، یا از چشمی به چشم دیگر متفاوت بودند، شاید بد نباشد با شک به عکس نگاه کنید. چیزهای دیگری که می‌تواند سرنخ‌های خوبی باشند بازتاب سوژه‌ها و اشیاء روی سطوح است.

اگر تصویر مونتاژی از چند عکس مختلف باشد، سایه‌های اشیاء شاید در جای درست خود قرار نگیرند، هر چند که باید در نظر داشت که بعضی از عکس‌ها شاید با چند منبع نور مختلف گرفته شده باشند. یکی از کارهایی که می‌شود کرد توجه به نحوه پخش نور روی چهره سوژه‌ها است. برای نمونه، اگر خورشید پشت سرشان باشد، گوش‌هایشان شاید قرمز دیده شود.

هوش مصنوعی نیز می‌تواند نور و سایه ناسازگار درست کند، ولی با پیشرفت الگوریتم‌ها، چهره‌های ساخته هوش مصنوعی بعضا واقعیتر از چهره‌های انسان‌های واقعی به نظر می‌رسند.

موقعیت سایه‌ها می‌تواند نشان دهد که آیا یک عکس دستکاری شده است یا نه

دست‌ها و گوش‌ها

یک راه خوب دیگر توجه به ویژگی‌هایی است که به راحتی قابل تکثیر نیستند. هوش مصنوعی در حال حاضر نمی‌تواند دست‌ها و گوش‌ها را به خوبی بکشد و ظاهر و تناسباتی در هم ریخته از آن‌ها به دست می‌دهد، و حتی در تعداد انگشت‌ها هم اشتباه می‌کند. البته هنرمندان هم بعضا با این جنبه‌ها مشکل دارند، اما وقتی دیگر ابعاد تصاویر انسانی ساخته هوش مصنوعی فوق‌العاده واقعی شده‌اند، این بی‌دقتی‌ها به شدت توی ذوق می‌زنند.

به فراداده‌ها نگاه کنید

در میان کد تصاویر دیجیتالی بعضا تکه‌های کوچکی از اطلاعات هست که می‌تواند به ما در شناسایی یک اثر جعلی کمک کنند. هر بار که یک دوربین دیجیتال یک عکس می‌گیرد، در فایل عکس مقداری فراداده نیز ثبت می‌شود. برای نمونه، چیزی که باعث شد یک روز بعد از این که دونالد ترامپ در اکتبر ۲۰۲۰ اعلام کرد که به ویروس کرونا آلوده شده است پرسش‌هایی مبنی بر احتمال حضورش در کاخ سفید مطرح شود برچسب زمانی بود.

نویز عکس

سنسورهایی که در دوربین دیجیتال استفاده می‌شوند حاوی عیب‌های کوچکی در ساخت هستند که به خطاهای منحصر به فردی منجر می‌شوند که مانند «اثر انگشت» روی عکس جا می‌اندازند. این اثر انگشت را می‌توان به یک دوربین خاص ربط داد و از آن برای شناسایی نقاطی از عکس که دستکاری شده‌اند استفاده کرد. دانه‌بندی تصاویر ساخته هوش مصنوعی هم ممکن است عجیب و غریب به نظر برسد.

ابزار تایید صحت

ابزارهای تایید صحتی که توسط شرکت‌های فناوری مانند گوگل عرضه شده‌اند می‌توانند به مردم کمک کنند که تصاویر ساخته هوش مصنوعی را تشخیص دهند. فیسبوک و اینستاگرام هم تصمیم گرفته‌اند که تصاویر ساخته هوش مصنوعی شرکت متا را با برچسب مشخص کنند و برنامه دارند که با تصاویر تولیدی ابزارهای هوش مصنوعی دیگر شرکت‌ها نیز همین کار را بکنند.