ایتنا - زندگی فرازمینی که قادر به برقراری ارتباط در فضاهای بین ستاره‌ای باشد، اگر سیاره زادگاهش ویژگی‌های خاصی مانند تکتونیک صفحه‌ای، مقدار مناسب آب و خشکی را نداشته باشد، ممکن است نتواند تکامل یابد.
شنبه ۱۳ مرداد ۱۴۰۳ ساعت ۰۳:۳۱
از هر ۱۰,۰۰۰ کهکشان ممکن است تنها ۴ کهکشان میزبان موجودات هوشمند باشند
آرایه تلسکوپ آلن در شمال کالیفرنیا به رصدهای نجومی و همچنین جستجوی همزمان برای هوش فرازمینی (SETI) اختصاص دارد. به گفته رابرت استرن از دانشگاه تگزاس و تاراس گریا از دانشگاه ETH سوئیس، تکتونیک صفحه‌ای برای تکامل زندگی پیچیده کاملاً ضروری است. زندگی چندسلولی پیچیده بر روی زمین، در دوره‌ای به نام انفجار کامبریایی، حدود ۵۳۹ میلیون سال پیش ظاهر شد.
به گزارش ایتنا و به نقل از اسپیس، گریا می‌گوید: «ما معتقدیم که آغاز تکتونیک صفحه‌ای به سبک مدرن تا حد قابل توجهی تکامل زندگی پیچیده را تسریع کرده و یکی از عوامل اصلی انفجار کامبریایی (Cambrian explosion) بوده است».
گفتنی است تکتونیک صفحه‌ای به فرآیند حرکت صفحات قاره‌ای اشاره دارد که بر روی یک گوشته مذاب شناور هستند و بر روی یکدیگر سر می‌خورند که منجر به ایجاد مناطق فرورانش، کوه‌ها، دره‌های شکاف و آتشفشان‌ها و همچنین زلزله‌ها می‌شود.
استرن و گریا می‌گویند که شکل مدرن تکتونیک صفحه‌ای تنها بین یک میلیارد تا نیم میلیارد سال پیش، در دوره‌ای زمین‌شناسی به نام نئوپروتروزوئیک آغاز شد. قبل از آن، زمین دارای تکتونیک با لایه ساکن بود: پوسته زمین که لیتوسفر نامیده می‌شود، یک تکه جامد بود و به صفحات مختلف تقسیم نشده بود. تغییر به تکتونیک صفحه‌ای مدرن تنها زمانی رخ داد که لیتوسفر به اندازه کافی خنک شده بود تا بتواند چگالی و استحکام کافی برای فرورفتن زیر سایر بخش‌های لیتوسفر را پیدا کند؛ یعنی برای مدت قابل توجهی زیر سایر صفحات قرار گیرد قبل از اینکه دوباره به سطح برگردد، یعنی جایی که دو صفحه تکتونیکی از هم فاصله می‌گیرند.
فشارهای محیطی که تکتونیک صفحه‌ای امروزی بر زیست‌کره وارد می‌کند، ممکن است باعث تکامل زندگی پیچیده‌ای شده باشد که کمی بیش از نیم میلیارد سال پیش رخ داد. در آن زمان، زندگی ناگهان در محیطی قرار گرفت که مجبور بود برای بقا خود را با شرایط جدید سازگار کند یا از بین برود. این فشار تکاملی منجر به توسعه انواع مختلف زندگی در اقیانوس‌ها و روی خشکی‌های مرتبط با صفحات قاره‌ای شد. با توجه به این شروع، زندگی در نهایت — بدون هیچ طراحی یا الزامی به جز انتخاب طبیعی — به ما رسید.
گریا می‌گوید: «همزیستی طولانی‌مدت اقیانوس‌ها با خشکی به نظر می‌رسد برای ظهور زندگی هوشمند و تمدن‌های تکنولوژیکی به عنوان نتیجه‌ای از تکامل بیولوژیکی حیاتی باشد». اما داشتن قاره‌ها و اقیانوس‌ها به تنهایی کافی نیست، زیرا تکامل زندگی بسیار کند است. برای تسریع این روند، وجود تکتونیک صفحه‌ای ضروری است.
اما یک مشکل وجود دارد. زمین تنها سیاره در منظومه شمسی است که دارای تکتونیک صفحه‌ای است. علاوه بر این، مدل‌ها نشان می‌دهند که تکتونیک صفحه‌ای ممکن است نادر باشد، به ویژه در کلاس خاصی از سیارات فراخورشیدی به نام سوپرزمین‌ها که در آن‌ها ممکن است وضعیت ساکن حاکم باشد.
علاوه بر نیاز به تکتونیک صفحه‌ای، نیاز به اقیانوس‌ها و قاره‌ها نیز وجود دارد. مدل‌های شکل‌گیری سیارات نشان می‌دهند که سیاراتی که کاملاً با اقیانوس‌های عمیق پوشیده شده‌اند و همچنین سیارات بیابانی که هیچ آبی ندارند، ممکن است رایج باشند. به نظر می‌رسد زمین با لایه نسبتاً نازک آب اقیانوس و توپوگرافی که اجازه می‌دهد قاره‌ها بالاتر از اقیانوس‌ها قرار گیرند، در نقطه‌ای مناسب بین دو حالت افراطی سیارات عمیق اقیانوسی و سیارات بیابانی قرار دارد.
وجود اقیانوس‌ها بسیار مهم است زیرا این حدس قوی وجود دارد که زندگی روی زمین، در دریا آغاز شده باشد. خشکی نیز اهمیت دارد؛ نه تنها برای تأمین مواد مغذی از طریق فرسایش و تسهیل چرخه کربن، بلکه همچنین برای امکان‌پذیر ساختن احتراق (به همراه اکسیژن) که زمانی که توسط زندگی هوشمند کنترل شود، می‌تواند زمینه‌ساز آفرینش فناوری شود.
اگر سیاراتی با تکتونیک صفحه‌ای و همچنین مقدار مناسب آب و خشکی کمیاب باشند، پس احتمال وجود زندگی فرازمینی هوشمند نیز پایین خواهد بود.
کد مطلب: 80069
