آشنايی با مركز رشد فناوری اطلاعات ”رويش“، وابسته به جهاد دانشگاهی
رويش - جهاد دانشگاهی مجموعهای است يكپارچه، كه فعاليتهای خود را در سه حوزه آموزشی، پژوهشی و فرهنگی از سال 1359 پايهگذاری نموده است و تاكنون به ايفای وظيفه مهم خود يعنی رفع نيازهای تخصصی و حل مشكلات اساسی كشور به عنوان پلی ميان دانشگاه، صنعت وجامعه اهتمام داشته است.
جهاد دانشگاهی در ادامه فعاليتهای خود و با هدف كمك به حل مشكل اشتغال دانشآموختگان آموزش عالی در سال 1378 اقدام به تأسيس سازمان همياری اشتغال فارغالتحصيلان نمود.
اين سازمان در راستای سياستهای كلان خود در محورهای پژوهش، آموزش، مطالعات و برنامهريزی و اطلاعرسانی شغلی اقدامات ارزشمندی را به انجام رسانيده است كه از آن جمله ميتوان به ايجاد اولين بانك اطلاعرسانی بازار كار (www.jobiran.com)، تعريف و اجرای بيش از پنجاه طرح پژوهشي، برگزاری جلسات متعدد همانديشی با حضور صاحبنظران، برگزاری سمينارها و همايشهای مختلف در موضوع اشتغال، نظير اولين همايش «نقش فناوری اطلاعات در ايجاد اشتغال»، همايش «نقش اطلاع رسانی شغلی در بازار كار» و تدوين و اجرای بيش از 40 دوره آموزشی در موضوع كارآفرينی اشاره كرد.
از سوی ديگر موضوع ايجاد مراكز رشد به عنوان يك رويكرد اساسی در امر كارآفرينی و ايجاد اشتغال و شكلگيری كسب و كارهای كوچك و متوسط (SME ها)( Small and Medium Enterprise) مدنظر سازمان بوده است.
به همين منظور و به دنبال برگزاری جلسات متعدد بحث و همانديشی با صاحبنظران و تبيين ابعاد مختلف فعاليت مراكز رشد، سازمان همياری اشتغال فارغالتحصيلان طرح تأسيس مركز رشد فناوری اطلاعات را در نيمة دوم سال 1381 به سازمان مديريت و برنامهريزی كشور ارائه نمود كه پس از ارزيابی و تصويب طرح و به دنبال دريافت موافقت اصولی، اقدامات لازم جهت راهاندازی مركز رشد و تدوين فرآيند جذب شركتها به عمل آمد.
اهداف مركز رشد فناوری اطلاعات
عمدهترين اهداف مركز عبارتند از:
الف ـ توسعه صنعت IT
ب ـ ايجاد زمينههای كارآفرينی و توسعه مشاغل مرتبط
ج ـ توسعه كسب و كارهای كوچك و متوسط از طريق ايجاد و حمايت از SMEها و پشتيبانی شركتهای نوپا
د ـ توليد و توسعه محصولات و فرآيندهای قابل عرضه به بازار
ه ـ بسترسازی در جهت جذب كارآفرينان و دانش آموختگان دانشگاهی
و ـ رشد اقتصادی منطقه و تنوع بخشيدن به آن
ز ـ ايجاد تنوع در سرمايهگذاريهای اقتصادی در منطقه
زمينههای كاری:
زمينههای تخصصی كاری كه به شركتهای متقاضی پيشنهاد ميشود :
- امنيت اطلاعات
- سيستمهای اطلاعاتی
- شبكه
- نرمافزارهای فرهنگي- آموزشي
- هوش مصنوعي
- تجارت الكترونيكي
سياستها و رويه كلی ورود به مركز رشد
شرايط ورود مؤسسات كوچك و متوسط به مركز رشد عمدتاً به شرح زير است:
الف ـ كارآفرين بايد يك مفهوم و نگرشی پيرامون آينده كسب و كارش داشته باشد.
ب ـ كارآفرين بايد طرح و برنامه شغلی داشته باشد. (به استثناء هستههای پيش مركز رشدي(Preincubator))
ج ـ كارآفرين بايد در كسب و كار خود تازه كار و آغاز كننده باشد. (به استثناء شركتهای زايشی Spin Off)
د ـ شركتها و مؤسسات متقاضی ميبايست به ثبت رسيده باشند.
ه ـ كارآفرين ميبايست توان مديريتي، انگيزه مناسب شغلي، تمايل به كار گروهی و... را داشته باشد.(اين موارد از طريق آزمونهای استاندارد و مصاحبه حضوری مورد سنجش قرار ميگيرد).
ورود به مركز رشد نيازمند تدوين و ارائه يك طرح شغلی ميباشد. اين طرح بايد اهداف مؤسسه و بانيان آن، منابع تأمين مالي، فرايند ارائه توليد يا خدمات، توصيف فناوری و تحقيق، بازار، بيان مزيت رقابتي، تسهيلات و تجهيزات مورد نياز، پرسنل لازم، مرامنامه مؤسسه و غيره را بيان نموده و از شفافيت و صراحت لازم برخوردار باشد.
معمولاً فرايند كلی ورود به مركز رشد به ترتيب زير است:
ـ ثبت مؤسسه يا شركت (به استثنای هستههای پيش مركز رشدي)
ـ ارائه درخواست و اطلاعات مربوطه
ـ تصويب مركز رشد
ـ عقد قرارداد بين مؤسسه و مركز رشد
ـ در نهايت راهاندازی مؤسسه/ پروژه
معيارهای كلی پذيرش و ارزيابی طرح
معمولاً مركز در ارزيابی يك طرح كتبی كسب و كار به ارائه توان تأمين مالی اوليه (يا شفاف بودن نوع حمايتهای درخواستي)، داشتن يك ايده ابداعی كسب و كار، نوع كسب و كار، وجهه آن، توان مديريتی مالك مؤسسه و پتانسيل رشد آن توجه خواهد كرد. اينكه مؤسسه ميخواهد چه محصولاتی را توليد كند يا چه خدماتی را ارائه دهد، مشتريان احتمالی آن كدامند، چه نيازی به آن توليد يا خدمات وجود دارد، حدود زمانی موفقيت پروژه يا برنامه چه مدت است، چه ميزان اشتغال ايجاد خواهد كرد، چه ميزان سرمايه، كارفرما و كارگر لازم است؛ در ارزيابی طرح درخواست ورود به مركز رشد مورد توجه قرار ميگيرند.
اين معيارها همواره ثابت نبوده و ممكن است افزايش و يا كاهش يابند. همچنين گاهی ممكن است مركز در ارزيابی طرح معيارهای خاصی را اضافه نمايد.
خدمات مركز رشد
خدمات اصلی كه مركز رشد به مستأجرين خود ارائه ميكند عبارتند از:
1. تصويب ارزيابی ورود به مركز رشد، كمك در دستيابی به حمايت مالي، ثبت، گشايش حساب بانكی و...
2. كمك در ارائه و تصويب مؤسسه، كمك در تصويب پروژه، ارزيابی دستاوردهای حق امتياز
3. سازمان دادن به مؤسسات برای انجام سرمايهگذاري، شركت در تجارت فنی داخلی و بينالمللي، كمك به ادغام پروژه، افزايش سرمايه و همكاری اقتصادی چند جانبه
4. كمك به مؤسسه در سازمان دادن به متخصصان برای انجام تحقيق در مورد بازار، تحليل فنی و اقتصادی و مقابله با مشكل
5. امكان بهرهمندی از مشاوره صاحبنظران در امور تخصصی و فناوري، مديريتي، بازرگانی و بازاريابی محصولات، مالي، سرمايهگذاری حقوقي، مالياتي، بيمه، ثبتي، محضري، طراحی فرايندها و...
6. كمك به مديريت فردي، ارزيابی عناوين حرفهاي، ثبت مدارك و...
7. برنامههای آموزشی
همچنين اين مركز برای شركتها تسهيلات و خدماتی را فراهم ميكند كه عبارتنداز:
- فضا و امكانات مناسب اداري
- رايانه و تجهيزات اوليه مورد نياز
- همكاری در طراحی تهيه طرح شغلی / تجاری (Business plan)
- برگزاری دورهها و سمينارهای آموزشی در زمينههای تخصصی و كارآفريني
- خدمات اطلاعرسانی در زمينه فناوری اطلاعات (از طريق ايجاد مركز فرآوری اطلاعات فنی ـ تخصصی در حوزه IT)
- مركز تلفن (خدمات پاسخگويی تلفن)
- پست و FAX
- خدمات ثبتی و محضري
- امكان استفاده از اتاق كنفرانس و فضای آموزشی
- تجهيزات سمعي- بصري
- خدمات تأسيساتی و ساختماني
- خدمات امنيتی و نگهباني
- صندوق پستی و آدرس تجاري
- پاركينگ (با ظرفيت محدود)
- خط اينترنت و شبكه داخلي
- خدمات ميزبانی سايت و پست الكترونيكي
- نظافت و آبدارخانه
- حمل و نقل بار و خدمات پيك
- بوفه و سالن غذاخوری
- خدمات تبليغاتی و نمايشگاهي
- روابط عمومی و اطلاعرساني
- كتابخانه و بانك نرمافزار
- تايپ و تكثير
- نمازخانه و برخی امور فرهنگي
- وامها و كمكهای مالی از محل اعتبارات دولتی و سازمان
باتوجه به اينكه امكان پذيرش كليه متقاضيان در اين مركز وجود ندارد بخشی از خدمات مغزافزاری به تعداد زيادی شركتهای نوپای خارج از انكوباتور نيز ارائه خواهد شد كه از آن جمله ميتوان به موارد زير اشاره كرد:
- همكاری در تدوين طرح شغلي
- امكان شركت در دورهها و سمينارهای آموزشی تخصصی و كارآفريني
- خدمات اطلاعرسانی در زمينه فناوری اطلاعات
- اشتراك خط اينترنت Dial up
- خدمات ميزبانی سايت و پست الكترونيكي
- برخی حمايتهای مالی و وامها
- خدمات مشاورهای
برخی مزايای عضويت در مركز رشد
جدا از خدمات گوناگونی كه مراكز رشد برای مستأجرين خود فراهم ميكنند، عضويت كسب و كارهای كوچك در مركز رشد به خودی خود برای آنها در برگيرنده مزايايی است كه از جمله ميتوان به موارد زير اشاره نمود:
1. دسترسی به شمار فزايندهای از خدمات متمركز و مشترك
2. امكان استفاده شركتهای نوپا از تجارب يكديگر به خاطر نزديكی و مجاورت با هم
3. برخورداری از فضای كاری و اداری مناسب و دارای تخفيف
4. دريافت اعتبارات مالی و حمايت مركز رشد از شركتهای نوپا در ياری رساندن به آنها جهت دستيابی به سرمايه مورد نياز؛
5. ارتباط هماهنگ با شبكهها و مشاوران خارج از مركز رشد جهت كسب رهنمودهای لازم در زمينههای حسابداري، بازاريابي، مهندسی و خدمات حقوقی و...
6. دستيابی به فرصتهای شركت در نمايشگاهها، سمينارها و اجتماعات كسب و كارهای كوچك
7. برخوردار شدن از فضايی خاص در سايت اينترنتی مركز
8. برخوردار شدن از تخفيفهای ويژه ناشی از عضويت در مركز
9. ارزيابی عملكرد مؤسسه توسط مركز
بخشی از تعهدات شركتها به مركز رشد
مؤسسات يا شركتهای عضو برنامه مركز بايد با شروط و تعهدات زير موافق بوده و آنها را رعايت نمايند:
1. دارا بودن جواز كسب يا ثبت شركت
2. دارا بودن يك طرح و برنامه كسب و كار و بازاريابی
3. پرداخت به موقع آن بخش از هزينههای تسهيلات و خدمات ارائه شده، كه ميبايست توسط مؤسسات يا شركتها تأمين شود.
4. تمايل به حضور يافتن در اجلاسهای مركز رشد پيرامون آموزش، اطلاعات سهام يا ساير اهداف
5. حضور در نشستهای تيم ارزيابی و تأمين مالی و ارائه گزارشهای مورد درخواست مركز رشد
6. تمايل به گفتگو با بازديدكنندگان از مركز
7. فعاليت داشتن بعنوان عضو فعال يك گروه يا پيوستن به حداقل يك كميته مركز رشد و همچنين در دسترس بودن و تمايل به ارائه خدمات حرفهای به مركز در صورت درخواست
8. به كار گرفتن نهايت تلاش در جهت اجرای طرح و برنامه شغلی
9. مشاوره و راهنمايی به شركتهای بعدی مركز 24 ماه پس از خروج از برنامه مركز رشد
10. تلاش در جهت رقابت مؤثر و سالم در بازار مورد نظر
11. تأمين خسارتهای وارده بر امكانات مركز براساس قيمت عادلانه بازار
مدت اقامت در مركز رشد
مدت اقامت شركتها دارای محدوديت زمانی بوده و پس از پايان اين مدت فعاليت آنها به خارج از مركز رشد انتقال مييابد. اين مدت از 1 تا 3 سال متفاوت بوده و براساس ارزيابی تيم مديريتی مركز از عملكرد شركتها، تعيين ميگردد ولی در هر صورت از زمان اعلام هيات مديره، شركتها 4 تا 6 ماه فرصت خواهند داشت تا نسبت به تدارك مقدمات خروج از مركز رشد اقدام نمايند.
البته مركز رشد اين حق را برای خود محفوظ ميداند كه چنانچه محصول توليدی يا عملكرد شركت غيرقانونی و يا برای برنامههای مركز زيانبخش باشد در پايان دادن به مهلت اقامت به نحو مقتضی عمل نمايد.
پيش مركز رشدی (Preincubation)
در تأسيس مركز رشد انديشه اوليه، پذيرش شركت ثبت شده و تشكّليافته است. در هر يك از عوامل ايده، كار گروهي، تجربه كاری اوليه و ثبت قانونی شركت مشكلی وجود داشته باشد ترجيحاً دورههای اوليه قبل از مركز به نام دورههای پيش مركز رشدی طراحی ميشود كه مدت آن محدودتر است. در دورههای پيش مركز رشدی كه ممكن است از 6 تا 9 ماه طول بكشد؛ سعی ميشود تا ضمن برطرف شدن نواقص، شرايط لازم جهت ورود به مركز فراهم گردد. در واقع تصميمات مربوط به ارزيابی درخواستهای ورود به مركز رشد به سه صورت خواهد بود:
1 ـ رد درخواست 2 ـ پذيرش شركت 3ـ پذيرش مشروط
در پذيرش مشروط، شركتهايی كه بطور مشروط پذيرفته ميشوند در يك فهرست انتظار برای فضای در دسترس بعدی يا در صورت لزوم طی دوره پيش مركزی رشدی در برنامه قرار ميگيرند. هنگامی كه فضايی فراهم شود، همة شركتهای موجود در فهرست انتظار كه هنوز به برنامه علاقهمند هستند و قابليت و شرايط لازم را پيدا كردهاند جهت بررسی كامل تغيير در وضعيت آنها از زمان پذيرش اوليه، مورد ارزيابی مجدد قرار ميگيرند. سپس كميته مشورتی شركتهای واجد شرايط را انتخاب ميكند.