ستاره‌شناسان سیاهچاله‌ای بسیار عظیم را در حال تکه‌تکه کردن یک ستاره و استفاده از انرژی ستاره‌ای آن برای «له کردن» ستاره‌ای دیگر مشاهده کرده‌اند.
شنبه ۲۸ مهر ۱۴۰۳ ساعت ۰۱:۳۳
سیاهچاله‌ای که در حال تکه‌تکه کردن یک ستاره است
این کشف که تیمی بین‌المللی از اخترفیزیک‌دان‌ها به سرپرستی دانشگاه کویینز بلفاست آن را انجام داده، دو معمای کیهانی را که سال‌ها دانشمندان را گیج کرده بود، به یکدیگر پیوند داده است.
نخستین معما به پدیده‌ای به نام «رویدادهای اختلال کشندی» (TDEs) مربوط می‌شود که در آن، یک جسم بیش از حد به سیاهچاله نزدیک و در جریان یک انفجار نوری، تکه‌تکه می‌شود.
دومین معما به «فوران‌های شبه‌دوره‌ای» (QPEs) مربوط می‌شود که در آن، پرتوهای سریع پرنور از مراکز کهکشان‌ها به شکل پرتو ایکس شناسایی شده‌اند و ستاره‌شناسان عقیده داشتند که این پرتوها به سیاهچاله‌های کلان‌جرم ارتباط دارند، اما نمی‌دانستند چگونه.
دیراج پاشام، از موسسه فناوری ماساچوست، گفت: «گمانه‌زنی‌های پرتب‌وتابی وجود داشت که این پدیده‌ها به هم ارتباط دارند و اینک ما مدرکی کشف کرده‌ایم که این‌گونه است.»
«این مانند حل کردن دو معما به‌طور هم‌زمان است.»
این تیم با استفاده از داده‌های رصدخانه پرتو ایکس چاندرا ناسا، تلسکوپ فضایی هابل و کاوشگر «ترکیبات داخلی ستاره‌های نوترونی» نیکر (NICER) ناسا، مشاهده کردند که بقایای ستاره‌ای که سیاهچاله تخریب کرده بود، همچنان در یک «گورستان ستاره‌ای» به شکل قرصی در حال چرخش بود.
پس از چند سال، این قرص از بقایای به‌جامانده [در پیرامون سیاهچاله] گسترش یافت تا جایی که به‌طور مکرر با ستاره‌ای نزدیک برخورد کرد و در غیر این صورت [یعنی اگر این برخورد‌ها رخ نمی‌دادند، ستاره] از [مکش] سیاهچاله در امان می‌ماند.
هر بار که این ستاره از درون قرص عبور می‌کرد، انفجارهای گاز و پرتوهای ایکس فوق‌العاده‌ای تولید می‌شد. این اثبات کرد که رویدادهای اختلال کشندی (TDE) به «فوران‌های شبه‌دوره‌ای» (QPEs) ارتباط دارند.
اندرو مامری از دانشگاه آکسفورد گفت: «این یک پیشرفت بزرگ در فهم ما از خاستگاه این فوران‌های منظم است.»
«اکنون متوجه شده‌ایم که باید چند سال صبر کنیم تا این فوران‌ها پس از تکه‌تکه شدن یک ستاره آغاز شوند، زیرا مدتی طول می‌کشد تا قرص به اندازه کافی گسترش یابد و با ستاره دیگری برخورد کند.»
این کشف در مقاله‌ای با عنوان «فوران‌های شبه‌دوره‌ای پرتو ایکس چند سال پس از یک رویداد اختلال کشندی» توضیح داده شده است که روز چهارشنبه در مجله نیچر (Nature) منتشر شد.
کد مطلب: 81378
