ایتنا - حتما متوجه شدهاید که یک سمت بدن قدری هماهنگتر و قویتر از سمت دیگر آن به نظر میرسد که البته طبیعی است. این موضوع را میتوانید هنگام مسواک زدن با دست چپ (یا برعکس) متوجه شوید.
بهرغم اینکه بدن هر فرد چقدر متقارن به نظر میرسد - مگر اینکه جزو یک درصدی از جامعه باشد که هر دو طرف بدنشان یکسان است - یک سمت بدن به صورت طبیعی غالب است و فرد بر آن تکیه میکند. مشکلات زمانی شروع میشوند که تناسب یک سمت بدن از حالت طبیعی خارج میشود و در واقع، سمت غالب بدن مجبور است فشار بیشتری تحمل کند.
بر این اساس، درد، ضعف و احتمال آسیبهای ناشی از استفاده بیش از حد از یک طرف بدن شروع میشود، و از آنجا که فعالیت ماهیچهها به صورت زنجیرهای و هماهنگ است، مسائل مربوط به فقدان تعادل به واکنشی زنجیرهای تبدیل میشود و بر سایر قسمتهای بدن تاثیر میگذارد.
این موضوع ناگواری است. اما خبر خوب این است که با کمی هوشیاری و برخی تمرینها برای برقراری برابری و تقارن در دو سمت بدن، میتوانید فقدان تعادل را به اندازه کافی اصلاح کنید.
چطور استفاده از یک سمت بدن مشکلساز میشود؟
مسلما داشتن شغلی که از لحاظ جسمی دشوار باشد، از شایعترین دلایل پدید آمدن عارضه در سمت غالب بدن است. بر فرض، یک بازیکن حرفهای بسکتبال را در نظر بگیرید که فشار آوردن و کار زیاد با یکی از دستانش، پارگی رباط در آرنج را به دنبال خواهد داشت و برای ترمیم آن، به جراحی نیاز است.
البته برای فشار آمدن بر یک سمت بدن حتما قرار نیست ورزشکار حرفهای باشید؛ دارندگان مشاغل معمولی مانند صندوقدار خط فروش که مدام با یکی از دستانش قیمت اقلام را نسخهبرداری (اسکن) میکند، یا مادری که فرزندنش را مدام روی یک سمت بدنش حمل میکند، نیز فشار مضاعفی بر یک طرف بدن خود وارد میکنند.
هر فردی که به شکل منظم و تکراری فعالیتی را انجام میدهد که به حرکت یا قدرت مداوم نیاز دارد و به سمت غالب خود متکی است، چنانچه اقداماتی برای مقابله با آن انجام ندهد، با درد مزمن و افزایش احتمال آسیبدیدگی مواجه میشود.
یکی دیگر از عواملی که باعث میشود بر یک طرف بدن فشار وارد شود، آسیب و جراحت در یک سمت بدن است.
مثلا اگر لیز بخورید و مچ پای شما در سمت غیرغالب بدن پیچ بخورد، برای راه رفتن باید بیشتر به سمت غالب بدن تکیه کنید. اگر سراغ توانبخشی نروید، احتمالا پس از بهبودی باز هم بر سمت مسلط و غالب بدن فشار خواهید آورد.
در فعالیتهای روزانه تعادل و تقارن را در دو طرف بدن رعایت کنید
آگاهی بر حرکات بدن و فعالیتهای روزمره، کلید بازیابی الگوهای حرکتی متعادل است و توجه به حرکات و فعالیت بدن، کمک شایانی به شمار میرود.
برای نمونه، اگر کیف را روی یک شانه حمل می کنید، مرتب جای آن را عوض کنید و بر شانه مقابل بگذارید. هنگامی که مدتی طولانی میایستید، توجه داشته باشید که آیا وزن خود را بیشتر روی یک سمت لگن و یک ساق پا انداختهاید یا خیر، و اگر چنین میکنید، آن شیوه را تغییر دهید. حتی نشستن هر شب روی یک سمت مبل، اتکای بیش از حد به سمت غالب بدن را افزایش میدهد، بنابراین باید هرازچندی موقعیت بدن خود را تغییر دهید.
اگرچه راه رفتن، فعالیتی متقارن و متعادل است، به پیادهروی بعدی خود توجه کنید تا در راه رفتن تعادل داشته باشید، و نیز برای اصلاح هر گونه تسلط بدن در یک طرف، تلاش کنید.
برای حفظ تعادل بدن سراغ فعالیت بدنی و ورزش بروید
تمرینهای ورزشی یکطرفه که در آن هر بار روی یک طرف بدن تمرکز دارید، موثرترین راه برای تقویت تقارن با ورزش است. با انجام تمرینهای یکطرفه تکپا یا تکبازو میتوان هر طرف بدن را به میزان مساوی و متقارن تمرین داد.
این رویکرد نهتنها به اصلاح کمبود تعادل موجود کمک میکند، بلکه از پیشرفت فقدان تعادل در دو سمت بدن هم جلوگیری میکند.
برای تمرینهای اصلاحی از علم کمک بگیرید
یکی از راههایی که به اصلاح مشکلات تعادل و تقارن در دو طرف بدن کمک میکند، توانبخشی است.
بنا به تحقیقات، وقتی یک طرف بدن را با تمرین یکطرفه آموزش میدهید، طرف دیگر نیز تحریک میشود و این تحریک غیرمستقیم، در واقع سمت غیرفعال را تقویت میکند. این پدیده مبتنی بر علم، تمرین «آموزش متقابل» نام دارد.
در واقع، سازگاریهای عصبی و افزایش قدرتی که در سمت تمریننشده (آموزشندیده) به دست میآیند، درمان را کارآمدتر و مؤثرتر میکند.
بر این مبنا، با آگاهی بر چگونگی فعالیت بدن، ورزش و توانبخشی میتوانید تعادل و تقارن را در هر دو طرف بدن به دست آورید.