با اینکه فشار خون بالا یکی از عوامل خطر اصلی در حملات قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیه و حتی زوال عقل است، بسیاری از افراد حتی متوجه نمیشوند که بیماری فشار خون دارند، تا زمانی که آسیب جدی ایجاد شود.
از آنجا که تنها درصد کمی از بیماران فشار خون خود را بهدرستی زیر نظر دارند، به راهبردهای جدیدی نیاز است. آسوشیتدپرس مینویسد که سازمان غذا و دارو در ایالات متحده گزینه درمانی جدیدی به نام «قطع اعصاب کلیه» (renal denervation) را تایید کرده است.
این تاییدیه بر اساس مطالعاتی است که نشان دادند این روش میتواند در کاهش فشار خون بیمارانی که فشار خون آنها با درمانهای دارویی کنترل نمیشود، اثرگذار باشد؛ اگرچه این تاثیر متوسط بود.
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون با دو عدد بیان میشود: عدد بالایی یا فشار سیستولیک، نیرویی است که خون هنگام پمپاژ از قلب به دیواره شریانها وارد میکند. عدد پایینی یا فشار دیاستولیک، همان فشار را بین ضربان قلب اندازهگیری میکند.
فشار خون طبیعی کمتر از ۱۲۰ روی ۸۰ است. فشار خون در طول روز به طور طبیعی نوسان دارد، بهویژه زمانی که فعالاید یا استرس دارید. اما زمانی که فشار خون به طور مداوم ۱۳۰ روی ۸۰ یا بالاتر باشد، باعث سخت شدن شریانها میشود و قلب را به کار بیشتری وادار میکند.
برای اندازهگیری فشار خون، به مراجعه به پزشک نیازی نیست و در داروخانهها و مراکز بهداشتی هم امکان اندازهگیری فشار خون وجود دارد. حتی میتوان از دستگاههای خانگی استفاده کرد.
انجمن پزشکی آمریکا برای جلوگیری از خوانش نادرست فشار خون توصیههایی دارد: در جایی راحت بنشینید و پاهایتان را روی زمین بگذارید، طوری که روی هم نباشد. کاف دستگاه فشار خون را روی بازوی برهنه ببندید، نه روی لباس. حواستان هم باشد که دستتان آویزان نباشد و آن را روی سطحی بگذارید.
برای کنترل فشار خون بالا، تغییر سبک زندگی اولین قدم است. کاهش وزن، ورزش کردن، مصرف میوه و سبزیجات بیشتر و محدود کردن مصرف نمک و الکل و همچنین کنترل استرس از جمله نکات مهم در کنترل فشار خوناند.
اگر فشار خون به ۱۴۰ بر ۹۰ رسیده باشد، مصرف دارو ضروری است اما از آنجا که برخی موارد فشار خون بالا به درمان دارویی مقاوماند، محققان به دنبال روشهای درمانی دیگرند.
دکتر جوزف گاراسیک، متخصص اقدامهای مداخلهای قلب و عروق، میگوید: «پزشکان یک لوله نازک (کاتتر) را از طریق رگها به کلیهها میرسانند و سپس امواج رادیویی به آن میتابانند. این پالسها از شریانهای کلیوی عبور میکنند و اعصاب اطراف آنها را هدف قرار میدهند.»
اگرچه این روش قبلا در کشورهای دیگر استفاده شده بود، آزمایش کلیدی در ایالات متحده برای قطع عصب کلیه حدود یک دهه پیش شکست خورد و محققان قبل از تلاش دوباره، در این روش تغییراتی دادند.
البته این درمان یک درمان قطعی نیست و روی همه بیماران جواب نمیدهد. با این حال گاراسیک توضیح میدهد کاهش فشار خون در این روش به اندازه ۸ تا ۱۰ واحد (میلیمتر جیوه)ــ هرچند ممکن است زیاد به نظر نرسدــ همچنان از نظر بالینی اهمیت دارد. از طرفی در برخی بیماران کاهش بیشتر است و امکان کم کردن تدریجی دوز داروها را فراهم میکند.
سازمان غذا و داروی آمریکا این روش را ایمن دانسته است، اما فقط برای بیمارانی که بهدقت انتخاب میشوند. زیرا این روش روی افرادی که بیماری کلیوی دارند یا شریانهای آنها تنگ شده، آزمایش نشده است.
علاوه بر این، مطالعات روی این روش مربوط به چند سال اخیر است و هنوز مشخص نیست اعصاب کلیوی تحت تاثیر این روش، با گذشت زمان دوباره بازسازی میشوند یا خیر.