آشنايي با كارگروه‌هاي بانكداري الكترونيك
دنياي كامپيوتر و ارتباطات
با توجه به روند تحولات جهاني در عرصه بانكداري و ضرورت ايجاد تحول در نظام بانكي كشور، ايده ايجاد يك تشكيلات منسجم در شبكه بانكي كشور جهت تصدي فرايندگذار به بانكداري الكترونيك، اولين بار در اوايل سال 1385 مطرح و از سوي مسئولين وزارت اموراقتصادي و دارايي و بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران مورد استقبال قرار گرفت. بانك‌هاي دولتي و خصوصي نيز با درك شرايط زمان و ضرورت گسترش بانكداري الكترونيك و با نگاهي تحول‌گرايانه اين فرصت را مغتنم شمرده و وارد ميدان شدند. طراحان كارگروه‌هاي بانكداري الكترونيك بر اساس ضرورت‌ها و اهداف ذيل، دستيابي به بانكداري نوين را در دستور كار خود قرار دارند:
1- شتاب روز افزون پيشرفت بانكداري كشورهاي توسعه يافته در زمينه ارائه خدمات نوين بانكي و لزوم هماهنگي بانك‌هاي كشورمان به منظور دستيابي به قابليت تعامل و مراودات بين‌المللي
2- ورود بانك‌ها به عرصه وظايف جديد و افزايش روزافزون حجم عمليات بانك‌ها، ايجاب مي‌كرد تا از يكسو حجم مراجعات مشتريان به شعب كاهش يافته و از سويي ديگر سرعت عمل شعب بانك‌ها افزايش يابد.
3- پاسخ به مطالبات مردم مبني بر تسهيل عمليات بانكي و افزايش سطح رفاه شهروندان
4- افزايش دقت در عمليات بانكي و به تبع آن افزايش ميزان رضايت مشتريان
5- انجام عمليات بانكداري با استفاده از حداقل نيروي انساني و هماهنگي نظام بانكي با سياست‌هاي كلي نظام مبني بر كاهش حجم دولت
6- افزايش ضريب امنيت معاملات و مراودات مالي شهروندان و تامين آرامش روحي آنها
7- كاهش هزينه‌هاي چاپ، نشر و نگهداري اسكناس و نيز كاهش زيان‌هاي جنبي استفده از پول فيزيكي مانند انتقال بيماري‌هاي مسري و ...
پس از تصميم جدي مسئولين، طرح عملياتي تشكيل كارگروه‌ها بر مبناي نيازسنجي و تحقيقات علمي، تدوين گرديد. بر اساس اين طرح با توجه به فعاليت‌هاي ضروري براي گسترش بانكداري الكترونيك، 8 كارگروه با وظايف مختلف و مكمل يكديگر تشكيل گرديد. اين كارگروه‌ها عبارت است از:
1- كارگروه شبكه و ارتباطات
سرگروه بانك ملت به همراه بانك‌هاي: اقتصاد نوين – تجارت – ملي – سپه - صنعت و معدن.
برخي از فعاليت‌هاي كارگروه:
- جمع‌آوري آماري از دلايل وجود نقاط باقيمانده
- بررسي مشكلات درون سيستمي در توسعه كمي و كيفي ارتباطات امن و زميني
- بررسي مشكلات برون سيستمي براي توسعه شبكه ارتباطات
- تدوين توافق‌نامه سطح خدمات مخابراتي SLA
2- كارگروه core banking
سرگروه بانك ملي به همراه بانك‌هاي: كشاورزي – مسكن - رفاه كارگران – پارسيان – تجارت.
برخي از فعاليت‌هاي كارگروه:
ـ تدوين مدل مفهومي Core Banking
ـ جايگاه سيستم Core Banking و ارتباط آن با ساير سيستم‌هاي مكمل تخصصي درون سازماني و برون سازماني
ـ اجزاي سيستم Core Banking و نحوه ارتباط و تعامل آنها با يكديگر
ـ زيرساخت‌هاي مورد نياز جهت راه‌اندازي Core banking
ـ تدوين ويژگي‌هاي عمومي Core Banking
ـ تدوين چهار مرحله اصلي اجراي طرح جامع اتوماسيون بانك‌ها و فعاليت‌هاي كليدي آنها شامل مراحل: 1- شناخت 2ـ تدوين RFP 3ـ ارزيابي 4ـ پياده سازي
ـ تهيه پيش‌بيني زمان‌بندي اجراي طرح جامع اتوماسيون به تفكيك بانك‌ها (حداقل24 و حداكثر40 ماه)
فازهاي اجراي طرح جامع انفورماتيك بانك‌ها
مشخصه‌هاي كلي Core banking:
ـ انعطاف‌پذيري (Flexibility)
ـ مديريت‌پذيري (Manageability)
ـ مقياس/ توسعه‌پذيري (Scalability)
ـ مقياس‌پذيري عمودي (Vertical)
ـ مقياس‌پذيري افقي (Horizontal)
ـ قابليت مقياس‌پذيري نرم‌افزارهاي كاربردي
ـ گواهينامه و يا ابزار تست مقياس‌پذيري
ـ دسترسي (Availability)
ـ كارآيي (Performance)
ـ ايمني (Security)
ـ ميزان به‌روزبودن فناوري و معماري (Technology & Architecture)
3- كارگروه كارت و خدمات نوين
سرگروه بانك سامان به همراه نمايندگان بانك‌هاي: سپـه – كارآفرين – صادرات.
برخي از فعاليت‌هاي كارگروه:
ـ بررسي الگوهاي استفاده از كارت در ساير كشورهاي جهان مطالعه شاخص‌هاي جهاني توسعه كانال‌ها و ابزارهاي پرداخت الكترونيك
ـ تدوين مدل توسعه كارت و كانال‌هاي پرداخت ATM و POS و كارت‌هاي اعتباري در كشور
ـ تهيه برنامه سه‌ساله بانك‌ها جهت توسعه با توجه به وضعيت هر بانك در ابتداي دوره از نظر تعداد كارت، ATM وPOS و رشد مورد انتظار در پايان سال‌هاي 85، 86 و 88
ـ تهيه برنامه دو ساله بانك‌ها جهت توسعه با توجه به وضعيت هر بانك در ابتداي دوره از نظر تعداد كارت‌هاي اعتباري در سال 87 و 88
- برنامه توسعه خدمات بانكداري الكترونيكي
4- كارگروه آموزش
سرگروه بانك كشاورزي به همراه نمايندگان بانك‌هاي: تجارت – پارسيان.
برخي از فعاليت‌هاي كارگروه:
ـ بررسي وضعيت آموزشي در سيستم بانكي
ـ تهيه و تدوين برنامه جامع آموزشي متناسب با بانكداري الكترونيك
5-كارگروه فرهنگ‌سازي
سرگروه بانك تجارت به همراه بانك‌هاي: كشاورزي - سامان - پارسيان – ملي.
هدف فرهنگ‌سازي در گروه‌هاي ذيل:
ـ مسئولان (تصميم‌گيران)
ـ مجريان (پرسنل سيستم بانكي)
ـ مشتريان (مردم)
مزاياي فرهنگ‌سازي براي حفظ منافع ملي در مسئولان:
ـ كاهش هزينه‌هاي ناشي از چاپ اسكناس
ـ كاهش ميزان تردد درون شهري، كاهش ترافيك و ميزان تصادفات
ـ كاهش ميزان جرم و جنايت و سرقت
ـ صرفه‌جويي در مصرف سوخت و كاهش آلاينده‌هاي هوا
ـ افزايش كارايي دستگاه‌هاي اجرايي و افزايش ميزان نظارت و كنترل
ـ افزايش امنيت و ميزان رضايت و رفاه عمومي
ـ تقويت شاخص سلامت و بهداشت عمومي
ـ تصميم‌گيري به موقع در جهت ارائه خدمات نوين بانكداريالكترونيك
مزاياي فرهنگ‌سازي در مجريان از ديد منافع سازماني:
ـ كاهش مراجعه مشتريان به شعبه
ـ كاهش عمليات زائد از شعب و ايجاد شرايط بهينه سرويس‌دهي به مشتريان اعتباري
ـ كاهش استرس و فشاركاري
ـ كاهش هزينه‌هاي سربار اداري و پرسنلي
ـ كاهش سوءاستفاده‌هاي احتمالي نظير اختلاس و ...
ـ صرفه‌جوئي در هزينه‌ها (مانند كاهش مصرف كاغذ و دسته چك و…)
ـ افزايش سرعت و دقت در ابزارهاي نظارتي و كنترلي
ـ استفاده از تفكرات انساني به جاي كار فيزيكي
ـ تسريع در ارائه سرويس مطلوب به مشتريان
مزاياي فرهنگ‌سازي در مردم:
ـ صرفه‌جويي ملي در هزينه‌ها و زمان
ـ افزايش سلامت عمومي (استرس ـ آلودگي هوا ـ تصادفات و ...)
ـ افزايش بهره‌وري عمومي
ـ افزايش رضايتمندي عمومي
ـ استفاده بهينه از سرمايه‌گذاري صورت گرفته
ـ كاهش هزينه‌هاي خانوار
ـ ايجاد رفاه
برخي از فعاليت‌هاي كارگروه:
ـ راه‌اندازي و تجهيز دبيرخانه فرهنگ‌سازي بانكداريالكترونيك در ساختمان شوراي هماهنگي بانك‌ها
ـ انتشار نشريه بانكداريالكترونيك
ـ هماهنگي با كليه بانك‌ها و مشخص نمودن رابطان و كارشناسان هر بانك در دبيرخانه
ـ هماهنگي اوليه با وزارت آموزش و پرورش به منظور هماهنگي مشترك درعرصه فرهنگ‌سازي
ـ فراخوان مقاله
ـ راه‌اندازي سايت فرهنگ‌سازي
ـ جذب كارشناسان خبره به منظور همكاري در دبيرخانه
6- كارگروه بانك جامع مشتريان
سرگروه بانك تجارت به همراه بانك‌هاي: صنعت و معدن – ملي – پارسيان – رفاه – كشاورزي.
برخي از فعاليت‌هاي كارگروه:
ـ استاندارد‌سازي كدها
ـ طراحي ساختار اطلاعاتي
ـ تعيين بستر نرم‌افزاري و سخت‌افزاري
ـ توليد نرم‌افزار
ـ جمع‌آوري اطلاعات از بانك‌ها و سازمان ثبت احوال
7- كارگروه امنيت اطلاعات
سرگروه بانك پارسيان به همراه بانك‌هاي: اقتصاد نوين - تجارت - ملي - صنعت و معدن.
8- كارگروه اتوماسيون اتاق پاياپاي
سرگروه اتاق پاياپاي به همراه بانك‌هاي: مسكن - ملي – ملت -كشاورزي - و كميسيون انفورماتيك بانك‌ها.
مراحل اجراي اتوماسيون اتاق پاياپاي
ـ فاز اول: اتوماسيون اتاق تهران
ـ فاز دوم: اتوماسيون اتاق‌هاي شهرستان
ـ فاز سوم: برقراري ارتباط برخط (On-Line) بين اتاق مركز و اتاق‌هاي سراسر كشور
ـ فاز چهارم: عدم حركت لاشه چك‌هاي رمزدار بين بانكي
ـ فاز پنجم: عدم حركت لاشه ايران‌چك
ـ فاز ششم: عدم حركت لاشه چك بانك‌ها (شبه پول)
ـ فاز هفتم: عدم حركت لاشه چك‌هاي عادي مشتريان
اين كارگروه‌ها زير نظر «معاونت امور بانكي و بيمه و شركت‌هاي دولتي» وزارت امور اقتصاد و دارايي فعاليت مي‌كنند. باتوجه به نقش سازنده فرهنگ‌سازي و اقدامات فرهنگي در دستيابي به اهداف طرح، موضوع فرهنگ‌سازي مورد توجه ويژه قرار گرفته است به طوري كه از يك سو يكي از كارگروه‌هاي 8 گانه فرهنگ‌سازي را به عهده دارد و از سوي ديگر دبيرخانه فرهنگ‌سازي بانكداريالكترونيك فراتر از كارگروه‌هاي 8 گانه در راستاي بسترسازي فرهنگي و ترويج فرهنگ استفاده از خدمات بانكداري الكترونيك فعاليت مي‌نمايد. اين دبيرخانه وظايف سياست گذاري، برنامه‌ريزي،اجرا و نظارت بر كليه فعاليت‌هاي ترويجي،اطلاع رساني و فرهنگي را بر عهده دارد.
كارگروه‌هاي 8 گانه از زمان تشكيل تاكنون اقدامات قابل توجهي انجام داده‌اند. دبيرخانه فرهنگ‌سازي بانكداري الكترونيك نيز طرح‌هاي مختلفي را آغاز كرده و به مرحله اجرا رسانده است كه برخي از اين طرح‌ها عبارت است از:
1- انتشار ماهنامه تحقيقي بانكداريالكترونيك ويژه مسولين نظام بانكي
2- برگزاري نشست‌هاي تخصصي بحث و گفت‌وگو پيرامون گسترش بانكداريالكترونيك
3- فراخوان مقاله پيرامون بانكداري الكترونيك
4- برگزاري مصاحبه‌هاي تخصصي با رسانه ملي پيرامون بانكداري الكترونيك
5- راه‌اندازي سايت اينترنتي بانكداري الكترونيك
برخي برنامه‌هاي در دست اقدام اين دبيرخانه نيز عبارت است از:
- انتشار كتاب‌هاي تخصصي بانكداري الكترونيك
- برگزاري مسابقات عمومي ويژه بانكداري الكترونيك از طريق رسانه‌هاي جمعي
- برگزاري همايش‌هاي تخصصي بانكداري الكترونيك
- توليد و پخش برنامه‌هاي تركيبي ويژه بانكداري الكترونيك در صداوسيما
- اجراي نظرسنجي از اقشار مختلف پيرامون ابعاد گوناگون بانكداري الكترونيك
- آموزش جوانان و نوجوانان با همكاري وزارت آموزش و پرورش
